گورستان «ابن بابویه» آرامگاهی ۲۰۰ ساله واقع در شهر ری است که حدود ۱۰ هکتار وسعت دارد.
ری از شهر‌های قدیمی ایران است که تاریخ پیدایشش آن گفته می‌شود که به اقوام آریایی می‌رسد. ری بزرگترین شهر ماد‌ها بود و می‌توان نامش را در اسطوره‌های ایرانی یافت. بنا بر آنچه در اوستا آمده، ری سیزدهمین شهری است که در جهان ساخته شده و تاریخ سکونت در آن به سه هزار سال پیش از میلاد باز می‌گردد.
ابن بابویه گورستان وسیعی است؛ به جز معدود علائمی که در آستانه در ورودی برای یافتن برخی از مشاهیرش نصب شده، برای یافتن سایرین باید با دقت و حوصله در بین سنگ‌ها جست‌وجو کرد. به سنگ‌ها که نگاه می‌کنی مشخصات بیشترشان حکایت از آن دارد که صاحبانشان در عهد قاجاریه می‌زیسته‌اند، گرچه آثار فرسایش و تخریب به وضوح در آرامگاه ابن بابویه پیداست، اما سنگ‌ها هنوز حال و هوای همان دوران را با خود دارند. حکاکی‌ها و شیوه ساخت آن‌ها مربوط به گذشته‌های دورتری است.
به سراغ حسن خلیل آبادی عضو شورای اسلامی شهر تهران که از اهالی شهرستان ری است رفتیم.
وی در این باره گفت: فرونشست‌های در قبر‌ها ایجاد می‌شود و شاید دلیل این تغییرات همین باشد. داخل قبر‌ها خالی است و با فرو نشست این جابه جایی‌ها طبیعی خواهد بود.
این عضو شورای شهر تهران در مورد بازسازی ابن بابویه گفت: در حال حاضر که بازسازی صورت نمی‌گیرد، اما اگر مشکلی باشد آن را درست می‌کنند.
وی به عکس‌های منتشر شده در فضای مجازی در خصوص جابه جایی سنگ قبر‌ها گفت: این تغییرات عمدی نیست.
خلیل آبادی افزد: این گورستان میراثی است و تمام اقدامات صورت گرفته در آن باید طبق نظر میراث انجام شود.
ساماندهی در گورستان ابن بابویه صورت گرفته و البته مسوولیت این گورستان با اوقاف است و برخی از اعضای شورای شهر تهران معتقدند که مسوولان در امر ساماندهی بیشتر به دنبال فعالیت عمرانی هستند.
حجت نظری عضو کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای شهر در این باره می‌گوید: عمدتا نگاه حاکم بر ساماندهی و یکپارچه سازی آرامستان‌ها، غیر فرهنگی است و مسئولان امر بیشتر به دنبال فعالیت عمرانی هستند تا احیاء هویت.
به اعتقاد این عضو شورای شهر تهران، متاسفانه نگاه حاکم بر این قبرستان یا کلا برخی آرامستان‌های واجد ارزش تاریخی به جای آنکه رویکرد فرهنگی باشد عمدتا کالبدی و خشن است.
واکنش عضو شورای شهر به اقدامات صورت گرفته در ابن بابویه
نظری تاکید کرد: در مورد وضعیت آرامستان ابن بابویه، توجه به این نکته ضروری است که براساس قانون، مدیریت آرامستان‌ها برعهده شهرداری‌هاست؛ اما برخی قبرستان‌ها همچون ابن بابویه در اختیار سازمان اوقاف هستند که مشکلاتی ازجمله چگونگی ساماندهی را رقم می‌زند.
وی در ادامه اضافه کرد: سنگ‌های قبور مردم که بعضا بیش از صدسال قدمت دارند را تخریب می‌کنند، در حالی که در سایر کشور‌ها این مجسمه و سنگ‌های قبور را بعنوان نماد‌های فرهنگی و میراثی حفظ می‌کنند.
وی در ادامه اضافه کرد: در سایر کشور‌ها نیز ساماندهی آرامستان‌های قدیمی انجام می‌شود و، اما تخریبی صورت نمی‌گیرد و می‌بینیم که با دقت سنگ‌های قبور قدیمی را نگهداری کرده و اگر لازم به جابجایی آن‌ها به موزه باشد، در راستای حفظ بافت و هویت تاریخی قبرستان مذکور، سنگ‌هایی شبیه به سنگ قبل را طراحی کرده و مجددا بروی قبر می‌گذارند و سنگ‌ها را به واسطه قدمتشان حفاظت می‌کنند و اگر قرار باشد برنامه ساماندهی در آرامستان‌های تاریخی کشور نیز انجام شود باید از این جنس باشد نه اینکه به اسم ساماندهی و مرتب کردن، آن‌ها را تخریب کنیم.
این عضو شورای شهر افزود: امید است سازمان اوقاف بعنوان متولی ابن بابویه، در تعامل سازنده با وزارت میراث و شهرداری تهران باشد تا مشکلات احتمالی رفع شود چراکه برای دست بردن به هر محل تاریخی باید تاییدیه وزارت میراث اخذ شود.
با بازگشایی این آرامستان‌ها مردم از نظر تاریخی و فرهنگی با تهران قدیم بیشتر آشنا می‌شوند
بازسازی گورستان‌های تاریخی در دستور کار است و اقداماتی هم در این باره صورت گرفته است. ناهید خداکرمی عضو شورای شهر تهران در این باره گفت: اقدامات خوبی در راستای ساماندهی آرامستان‌های تاریخی تهران انجام شده که امیدواریم با بازگشایی این آرامستان‌ها مردم از نظر تاریخی و فرهنگی با تهران قدیم بیشتر آشنا شوند.
وی ادامه داد: ما هم حمایت‌های لازم را در این باره انجام می‌دهیم؛ و البته در مورد توسعه گورستان تهران هم برنامه‌هایی داریم و در حال جانمایی هستیم تا بتوانیم گورستانی جدید برای پایتخت نشینان ایجاد کنیم.
البته در شهریور سال جاری هم اداره کل میراث فرهنگی استان تهران در این باره ورود کرد و توضیحاتی در این زمینه ارائه کرد. مرتضی ادیب زاده، معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی استان تهران در شهریور سال جاری در مصاحبه‌ای به انجام مکاتبات اداری با اوقاف از سال ۱۳۹۷ اشاره می‌کند و می‌گوید: در آن زمان برای نخستین بار پروژه ساماندهی این قبرستان متوقف شده بود که پس از آن قرار شد اداره کل اوقاف طرح کلی خود را برای این محوطه تاریخی به میراث فرهنگی بفرستد تا در نهایت کلیت این طرح در میراث فرهنگی بررسی و قرار شد اجرای طرح براساس اعلام نظر میراث فرهنگی اجرایی شود.
وی با بیان اینکه در مدت زمانی اداره اوقاف بدون هماهنگی به انجام یکسری کار‌ها در این قبرستان تاریخی اقدام کرده بود، ادامه می‌دهد: بعد از اطلاعِ میراث فرهنگی، بلافاصله با حضور یگان حفاظت میراث فرهنگی کار متوقف شده و مقرر شد تا در جلسه‌ای با حضور مسئولان اوقاف و میراث فرهنگی شهرری و معاونت میراث استان تهران و یگان حفاظت موضوع بررسی و تصمیم گیری در این زمینه انجام شود.
نامه نگاری میراث با اوقاف
این مقام مسوول درباره سنگ قبر‌های شکسته و پراکنده شده در بخش‌های مختلف این محوطه تاریخی اظهار می‌کند: برای آخرین بار متولیان میراث فرهنگی دهم شهریور از این قبرستان تاریخی و وضعیت کار‌ها در این منطقه دیدن کردند، اما هیچ گزارش تخریبی به استان ارسال نشده بود.
بر اساس این گزارش، بخش‌هایی از گورستان ابن بابویه بهسازی شده است، اما هنوز مشکلاتی در این زمینه وجود دارد و اعضای شورای شهر در این باره هشدار‌های داده اند البته این گورستان زیر نظر اوقاف است و هرگونه تغییر با نظر میراث فرهنگی باید انجام شود.
