همیشه از اخبار و دوست و آشنا می‌شنید که عکس‌های شخصی فلانی در فضای مجازی پخش شده و آبرویش رفته، اما هرگز به در مخیله اش هم نمی‌گنجید این اتفاق برای خودش افتاده باشد. گویا شماره اش نیز در زیر عکس هایش منتشر شده بود، تلفن‌های مشکوک و نا آشنا نیز یکی پس از دیگری آغاز شد و با هر تلفنی از سوی افراد نا آشنا او را نگران‌تر می‌کرد که زندگی اش را از دست بدهد.
به گزارش ایرنا عکس‌های شخصی در پروفایلش تبدیل به آلبوم خانوادگی شده بود و این برایش دردساز شد و آبرو و زندگی اش در خطر افتاد. چاره‌ای نداشت جزء اینکه پلیس را در جریان این اتفاق بگذارد تا وضع از این خراب‌تر نشود.
این مطالب داستان نیستند بلکه واقعیتی است که اخیرا اتفاق افتاده است، «تسویه حساب جاری در فضای مجازی»، بله این خانم نگون بخت هدف تسویه حساب جاریش قرار گرفت.
سرهنگ سیدنظام موسوی رئیس پلیس فتا غرب استان تهران چندی پیش از تشکیل پرنده‌ای خبر داد که خانمی با در دست داشتن مرجوعه قضایی مدعی شده بود که تمام تصاویر شخصی وی در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده است.
شاکیه در اظهارات خود گفته با انتشار این تصاویر در فضای مجازی و همچنین پخش شدن شماره تلفن بنده در ذیل این عکس‌ها سبب شده که تماس‌های متعددی از افراد ناشناس داشته باشم وهمین امر زندگی من را تحت الشعاع خود قرار داده است.
کارشناسان پلیس فتا پس از جمع آوری اسناد و مدارک موجود توانستند متهم اصلی پرونده را مورد شناسایی قرار دهند. متهم پرونده ابتدا منکر بزه انتسابی شد، ولی پس از روبرو شدن با ادله دیجیتال، راهی بجز اعتراف نداشت و بیان داشت که جاری شاکیه بوده است وبه علت مشکلات خانوادگی و برای گرفتن انتقام از وی و مختل کردن آرامش زندگی شاکیه، به این عمل مجرمانه دست زده است. پس از تکمیل پرونده و درج اعترافات متهم، پرونده برای سیر مراحل قانونی به دادسرای مربوطه ارسال شد.
افراد سودجو و اشخاصی که به دلیل مشکلات خانوادگی و شخصی قصد انتقام گیری از شما به هر دلیلی را دارند، می‌توانند با استفاده از این تصاویر و اعمال تغییرات بر روی این تصاویر اقدام به هتک حیثیت و انتشار تصاویر کنند این در حالی است که پلیس فتا بار‌ها و بار‌ها هشدار داده که فضای مجازی آلبوم خانوادگی نیست و عکس‌های شخصی خود و اعضای خانواده را در فضای مجازی منتشر نکنند. از سوی دیگز تصاویر انتشار یافته در فضای مجازی بصورت کامل قابل حذف نیستند پس بهترین راه برای این گونه جرائم پیشگیری است. بیشتر پرونده‌های مرتبط به هتک حیثیت و حرمت در پی غفلت کاربر و عدم توجه به توصیه‌های پیشگیرانه به وجود آمده است.
خیلی از تکنولوژی‌ها و ابزار‌هایی که این روزها از سوی مردم مورد استفاده قرار می‌گیرد در کنار تمام مزیت‌ها، تهدیداتی نیز در پی داشته که برخی به آن‌ها دقت نمی‌کنند. یکی از تکنولوژی‌های مورد استفاده این روزها، فضای سایبر خصوصا شبکه‌های اجتماعی است که کاربران بسیاری دارند، در حال حاضر اکثر شهروندان در شبکه‌های اجتماعی مختلف عضو هستند که با تشکیل کانال، گروه و اکانت‌های مختلف به انتشار و تبادل اطلاعات با سایر کاربران می‌پردازند.
در این کانال‌ها و گروه‌ها اطلاعات شخصی، حساس و محرمانه تبادل می‌شود که اگر در اختیار فرد غریبه‌ای قرار بگیرد قطعا از آن‌ها سوءاستفاده می‌کند و برای افراد مشکلات بسیاری رقم می‌زند. کاربران نباید عکس‌های خصوصی و خانوادگی خود را در فضای مجازی برای نمایش به اشتراک بگذارند. سئوالی که ذهن کارشناسان اجتماعی فضای سایبر را مشغول کرده این است که چرا کاربران اجازه می‌دهند افراد غریبه به حریم خصوصی آن‌ها و خانواده آن‌ها وارد شوند. آیا باور ندارند که ورود افراد غریبه به این حریم همان تبعات ورود به حریم خصوصی در فضای حقیقی را دارد؟
باید باور کنیم توصیه‌هایی که از سوی پلیس فتا در رسانه‌ها منتشر می‌شود جدی است و آن‌ها را به کار گیریم قطعا در دام مجرمان سایبری نخواهیم افتاد. اما هنگامی که بسیار بی تفاوت از کنار این توصیه‌ها می‌گذریم قطعا قربانی یکی از ترفند‌های مجرمان سایبری می‌شویم. هنگام استفاده از تکنولوژی‌های روز از حریم شخصی خود نیز مراقبت کنیم تا با مشکلات جبران ناپذیر روبه رو نشویم. هتک حیثیت مشکلات و تبعات منفی فراوانی برای قربانیان دارد که هوشیاری شهروندان بخصوص بانوان را در زمان فعالیت در فضای مجازی می‌طلبد.
همان طور که آمار‌ها نشان می‌دهد سوءاستفاده از عکس‌های خصوصی در شبکه‌های اجتماعی یکی از شایع‌ترین جرائم حوزه فضای مجازی است لذا هرگونه مزاحمت و انتشار تصاویر خصوصی و خانوادگی افراد در فضای سایبری برابر ماده ۱۷ قانون جرائم رایانه‌ای جرم محسوب شده و قانون‌گذار برای آن مجازات تعیین کرده است.
مزاحمت و انتشار تصاویر خصوصی و خانوادگی افراد در فضای سایبری برابر ماده ۷۴۵ قانون مجازات اسلامی جرم محسوب شده و قانون‌گذار برای آن مجازات تعیین کرده است.
همچنین فحاشی، توهین، افترا، تهدید، تمسخر، ارسال پیام و تصاویر نامناسب انتشار شماره تماس افراد و یا اطلاعات کاری و خصوصی آن‌ها در فضای مجازی یا در شبکه‌های اجتماعی و ... از مصادیق مزاحمت اینترنتی است و برابر ماده ۶۴۱ قانون مجازات اسلامی هرگاه کسی در فضای مجازی برای اشخاص ایجاد مزاحمت کند به حبس از یک تا شش ماه محکوم خواهد شد.
مواد ۱۶ و ۱۷ و ۱۸ قانون جرائم رایانه‌ای، نشر هرگونه مطالب توهین آمیز و تشویش اذهان عمومی از طریق اینترنت و فضا‌های مجازی جرم تلقی شده و برای آن به تناسب مجازات حبس و جرائم نقدی در نظر گرفته می‌شود به همین جهت با افرادی که امنیت روانی مردم را با چالش روبرو کنند، برخورد قانونی می‌شود.
در ادامه این گزارش به نمونه‌هایی از پرنده‌های مرتبط به هتک حیثیت در فضای مجازی اشاره می‌شود.
انتشار تصاویر خصوصی با انگیزه انتقام جویی
سرهنگ حسین صادقی رئیس پلیس فتا استان سمنان از شناسایی و دستگیری فردی که با قصد انتقام‌گیری، اقدام به انتشار تصاویر خصوصی خواهر خانم خود در فضای مجازی کرده بود، خبرداد.
وی گفت: با مراجعه فردی از شهروندان به پلیس فتا مبنی بر انتشار تصاویر خصوصی وی در شبکه اجتماعی اینستاگرام، در این راستا پرونده مقدماتی با هماهنگی مقام قضائی تشکیل شد. با توجه به ارائه مستندات توسط شاکی، بررسی پروفایل متهم و اقدامات تخصصی صورت گرفته توسط کارشناسان پلیس فتا مشخص شد متهم با استفاده از بستر شبکه اجتماعی اینستاگرام، با ایجاد پروفایلی جعلی اقدام به انتشار تصاویر خصوصی شاکی کرده است.
صادقی گفت: با توجه به حساسیت پرونده، کارشناسان این پلیس با بررسی ادله ارائه شده توسط شاکی و مستندات بدست آمده، متهم مورد شناسایی قرار گرفت و در نهایت این مجرم سایبری به همراه ادله دیجیتال به مقامات ذی‌صلاح قانونی تحویل داده شد.
به گفته وی متهم پس از دستگیری در ابتدا منکر هرگونه بزه ارتکابی شد و با سخنان گمراه کننده قصد فریب پلیس را داشت که با هوشیاری کارشناسان پلیس فتا و روبه‌رو شدن با ادله دیجیتال انکارناپذیر جمع‌آوری شده لب به سخن گشود و به بزه ارتکابی معترف و اعلام کرد به دلیل دخالت شاکی در زندگی شخصی وی و برهم زدن آرامش خانوادگی، با ایجاد صفحه جعلی در شبکه‌اجتماعی اینستاگرام عکس‌های خصوصی او را در فضای مجازی منتشر و انگیزه خود را انتقام‌جویی عنوان کرد.
انتقام از دختر همسایه در فضای مجازی
سرهنگ دوم سامع خورشاد سرپرست پلیس فتا استان مازندران از شناسایی و دستگیری پسری که با انتقام گیری خود اقدام به انتشار تصاویر خصوصی دختر همسایه در فضای مجازی کرده بود توسط کارآگاهان پلیس فتا نوشهر خبر داد.
وی افزود: با مراجعه یکی از شهروندی خانم به پلیس فتا مبنی استان مبنی بر شخصی ناشناس با در اختیار گرفتن صفحه اینستاگرام بنده اقدام به انتشار تصاویر خصوصی، مطالب زشت و رکیک می‌کند، در این راستا پرونده اولیه با هماهنگی مقام قضائی تشکیل و با ثبت اظهارات شاکی موضوع در دستور کار کارشناسان این پلیس و قرار گرفت.
خورشاد گفت: با توجه به ارائه مستندات توسط شاکی و با بررسی‌های اولیه و اقدامات تخصصی صورت گرفته توسط تیم کارشناسان این پلیس مشخص شد متهم همسایه دیوار به دیوار شاکیه بوده با استفاده از بستر شبکه اجتماعی اینستاگرام با در دست گرفتن پیج اینستاگرام دختر همسایه، اقدام به انتشار تصاویرخصوصی شاکیه کرده و باعث هتک حیثیت وی شده است.
این مقام مسئول در ادامه از تحویل متهم به مراجع قضایی جهت سیر مراحل قانونی پرونده اش خبر داد و گفت: متهم پس از دستگیری در ابتدا منکر هرگونه بزه ارتکابی شد و با سخنان گمراه کننده قصد فریب پلیس را داشت که با روبه‌رو شدن با ادله دیجیتال انکارناپذیر جمع‌آوری شده، اعتراف کرد و در اظهاراتش ضمن اقرار به جرم خود معترف شد که با در دست گرفتن پیج در شبکه اجتماعی اینستاگرام عکس‌های خصوصی شاکیه را به همراه مطالبی زشت منتشر کرده و انگیزه خود را، انتقام‌جویی ازدختر همسایه عنوان کرد.
انتقام مدیر ساختمان در شبکه اجتماعی اینستاگرام
سرهنگ حسین صادقی رئیس پلیس فتا استان سمنان گفت: مجرم سایبری که با ایجاد پروفایل‌های جعلی در شبکه اجتماعی اینستاگرام در پی انتقام از شاکی پرونده بود، توسط کارآگاهان پلیس فتا شناسایی و به مقامات ذی‌صلاح قانونی تحویل داده شد.
وی گفت: فردی به پلیس فتا مبنی بر مزاحمت اینترنتی و هتک حیثیت در شبکه اجتماعی اینستاگرام، موضوع در دستور کار کارشناسان این پلیس قرار گرفت. با توجه به ارائه مستندات توسط شاکی و با بررسی‌های اولیه و اقدامات تخصصی صورت گرفته توسط تیم کارشناسان این پلیس مشخص شد متهم با استفاده از بستر شبکه اجتماعی اینستاگرام مبادرت به مزاحمت و هتک حیثیت شاکی پرونده در فضای مجازی کرده است.
وی افزود: پس از انجام اقدامات پلیسی توسط کارشناسان خبره مبارزه با جرایم سایبری و با بررسی ادله ارائه شده توسط شاکی و طبق مستندات جمع‌آوری شد، متهم مورد شناسایی قرار گرفت و طبق دستور مقام قضایی در این پلیس حضور یافت. متهم پس از دستگیری در ابتدا منکر هرگونه مزاحمت برای شاکی پرونده شد، اما با روبه‌رو شدن با ادله دیجیتال انکارناپذیر جمع‌آوری شده به بزه ارتکابی خود اعتراف کرد وانگیزه خود از ارتکاب جرم را مشکلات شخصی با فرد قربانی دانست.
هدف از معرفی خود به جای دوست، انتقام‌جویی بود
سرهنگ اکبر نصرتی رئیس پلیس فتا استان آذربایجان‌غربی گفت: فردی که به قصد انتقام‌جویی، باعث آبروریزی دوست خود شده بود، به سزای عمل خود رسید.
وی افزود: با مراجعه فردی مبنی اینکه شخص ناشناسی در شبکه اجتماعی اینستاگرام پیجی ایجاد کرده و پیام‌هایی را در جهت درخواست شارژ به دوستان و آشنایان وی ارسال می‌کند و موجب آبروریزی وی شده است، موضوع مورد بررسی قرار گرفت. در بررسی‌های صورت گرفته محرز شد فرد مورد نظر با درج اطلاعات و تصاویری از شاکی در پروفایل صفحه مذکور، خود را به جای شاکی معرفی کرده و از نزدیکان وی درخواست شارژ و پول کرده و مشکلاتی را بوجود آورده است ...
این مقام مسئول افزود: با اقدامات فنی و کارشناسی ضمن شناسایی و دستگیری فرد مورد نظر مشخص شد وی دوست شاکی بوده و با توجه به اختلافات بوجود آمده در صدد انتقام‌جویی برآمده و دست به چنین عمل خلاف قانون زده است.
انتقام جویی اینستاگرامی با شنیدن جواب رد در خواستگاری
سرهنگ محمدعلی آدینه لو رئیس پلیس فتا استان زنجان از شناسایی عامل تهدید و مزاحمت در شبکه اجتماعی اینستاگرام خبر داد و گفت: متهم پس از شنیدن جواب رد در خواستگاری، به انگیزه انتقام‌جویی، اقدام به ارسال پیام‌های تهدبدی و توهین آمیز به شاکیه می‌کرد.
وی افزود: با مراجعه یکی از شهروندان زنجانی به پلیس فتا، مبنی بر تهدید و مزاحمت از طریق شبکه‌های اجتماعی اینستاگرام، مدعی شد، اخیرا فردی ناشناسی با ارسال پیام‌های تهدیدی و توهین آمیز موجباب سلب آسایش و آرامش وی را فراهم نموده است، موضوع به صورت ویژه در دستور کار کارشناسان پلیس فتا زنجان قرار گرفت.
آدینه لو گفت: در تحقیقات صورت گرفته از شاکیه و بررسی‌های فنی و پلیسی متهم به هویت معلوم در حوزه جغرافیایی استان زنجان شناسایی و با هماهنگی مقام قضایی دستگیر و تجهیزات و ادله‌های دیجیتالی وی مورد توقیف قرار گرفت و به پلیس فتا استان انتقال داده شد.
این مقام انتظامی ادامه داد: متهم در تحقیقات اولیه منکر بزه ارتکابی می‌شد، ولی پس از روبه رو شدن با شاکیه و مستندات، ضمن اعتراف به جرم خود اقرار کرد به شاکیه علاقه‌مند بوده، اما به دلیل جواب رد شاکیه در خواستگاری، به انگیزه انتقام‌جویی اقدام به ارسال پیام‌های توهین‌آمیز و ایجاد مزاحمت کرده است.
شبکه اجتماعی البوم خانوادگی نیست
سرهنگ محمد اقبالی رئیس پلیس فتا استان البرز از کشف پرونده ایجاد کننده صفحات جعلی در اینستاگرام خبر داد و به شهروندان توصیه کرد: اگر از اطلاعات فردی و شخصی خود در شبکه‌های اجتماعی صیانت نکنید، فرصت طلبان براحتی با هویت شما اقدام به سوء استفاده می‌کنند.
وی افزود: سه خانم با در دست داشتن شکوائیه در پلیس فتا حاضر و طی اظهاراتی مبنی بر اینکه شخص ناشناسی در شبکه اجتماعی اینستاگرام با ساخت اکانت‌های مختلف در صفحات جعلی تصاویر ما را قرار می‌دهد و همزمان عناوین غیر اخلاقی را بارگذاری کرده اند تقاضای پیگیری پرونده را داشتند، که موضوع در دستور کار کارشناسان این پلیس قرار گرفت.
این مسئول انتظامی گفت: ماموران با انجام اقدامات فنی، ضمن شناسایی شخصی به هویت (ر ع) در یکی از مناطق استان البرز، با هماهنگی مقام قضائی طی یک عملیات غافلگیرانه وی را دستگیر کردند و به این پلیس انتقال دادند.
رئیس پلیس فتا استان البرز افزود: متهم پس از مواجهه با مستندات لب به اقرار گشود؛ وی علت وانگیزه خود را انتقام‌جویی از شکات بیان داشت. شبکه‌های اجتماعی آلبوم خانوادگی نیستند و نباید تصاویر و محتوی شخصی و محرمانه از طریق این شبکه‌ها به نمایش و در معرض دید عموم قرار بگیرد.
هتک حیثیت در صدر جرائم فضای مجازی
سردار وحید مجید رئیس پلیس فتا گفت: برداشت‌های اینترنتی، هتک حیثیت، کلاهبرداری و مزاحمت‌های اینترنتی در صدر جرایم فضای مجازی است.
وی ضمن اشاره به پنج جرم برتر در کشور در حوزه سایبری، گفت: کلاهبرداری اینترنتی، مزاحمت اینترنتی، دسترسی غیرمجاز به داده‌ها که مصادیق مختلف دارد، هتک حیثیت و نشر اکاذیب جزو جرایم برتر در کشور در حوزه فضای مجازی و سایبری است.
سردار مجید افزود: برای مبارزه با این جرایم اقداماتی انجام شده است و قاطعانه با آن برخورد می‌کنیم. بر این اساس با قدرت کشف ۷۷ درصد اقدامات مقابله‌ای انجام شده، اما رشد جرایم مولود توسعه حوزه فناوری اطلاعات است در حالی که ضریب نفوذ اینترنت، بالا رفته و انواع دسترسی‌های مردم به حوزه اینترنت ایجاد شده است به نحوی که اکنون ضریب نفوذ اینترنتی بالای ۸۹ درصد است و بیش از ۷۳ میلیون نفر از هموطنان کاربر اینترنت هستند و همچنان این رقم افزایش می‌یابد.
وی در مورد بداخلاقی‌های فضای مجازی نیز گفت: بداخلاقی نسبت به افراد و مسئولان قابل پیگیری است، اما با تدوین منشور اخلاقی در فضای مجازی و تبعیت مردم از این منشور، بطور قطع آمار بداخلاقی ها، تعرض به حریم خصوصی افراد کاهش چشمگیری می‌یابد.
هتک حرمت در فضای مجازی با زندان قابل جبران نیست
علی محمد رجبی رییس مرکز تشخیص و پیشگیری از جرایم سایبری پلیس فتا گفت: در جرایمی مانند انتشار عکس یا اطلاعات خصوصی، آبرو و حیثیت افراد آسیب می‌بیند و حتی اگر مجرم نیز به زندان برود قابل جبران نیست و باعث افزایش آسیب‌های اجتماعی در جامعه نیز می‌شود.
وی جرایم علیه افراد را بعد از جرایم مالی از پرتکرارترین جرایم عنوان کرد و گفت: در این جرایم مانند انتشار عکس یا اطلاعات خصوصی، آبرو و حیثیت افراد آسیب می‌بیند و حتی اگر مجرم نیز به زندان برود قابل جبران نیست و باعث افزایش آسیب‌های اجتماعی در جامعه نیز می‌شود.
رجبی با تاکید به اینکه به این موضوعات باید با نگاه غیر پلیسی بیشتر پرداخته شود، افزود: این موضوعات باید از طرف اهالی فرهنگ، رسانه و ارتباطات با نگاه فرهنگ سازی و پیشگیری مطرح شود تا تاثیر بیشتری در جامعه داشته باشد.
وی با اشاره به ویژگی‌های فضای مجازی و تاثیر آن در زندگی امروز، افزود: با این شرایط باید به سبک جدیدی از زندگی برسیم و جامعه را آماده ورود به سبک زندگی دیجیتالی کنیم.
رجبی با تاکید به اینکه نباید به دنبال محدود کردن فضای مجازی باشیم، گفت: باید نسل آینده را برای این فضا آماده کنیم و اگر در این حوزه عقب گرد داشته باشیم آینده را از دست داده ایم ...
رییس مرکز تشخیص و پیشگیری از جرایم سایبری پلیس فتا به دلایل به خطر افتادن امنیت افراد در فضای مجازی اشاره کرد و افزود: ضعف در قوانین و مقررات، نقص در سامانه‌های کسب و کاری و خدماتی مرتبط با مخاطب و کافی نبودن مهارت استفاده از ابزار و دانش پیشگیری، بیشترین دلایل آسیب کاربران در فضای مجازی است.
هموطنان باید در استفاده از فضای مجازی نهایت دقت را داشته باشند چرا که ممکن است مجرمان در پوشش دوستان و آشنایان که در چت‌ها با یکدیگر گفتگو می‌کنند، با مشخصات غیر واقعی ظاهر شده و از زبان شخصی دروغین و خود ساخته با مخاطبان سخن بگویند، لذا کاربران شبکه‌های اجتماعی قبل از اطمینان کامل از هویت اشخاص در فضای مجازی صرفا به نام و تصویر فرد مورد نظر اعتماد نکنند.
