امروزه، ما بیش از هر زمان دیگر از نقش مهم سلامت دستگاه گوارش در سلامت کلی بدن خود آگاه هستیم. این دستگاه با گوارش، متابولیسم، سیستم ایمنی بدن، و حتی مغز پیوند خورده است. یکی از ساده‌ترین روش ها برای تشخیص برخی بیماری ها نیز ممکن است از طریق دهان امکان پذیر باشد.
به گزارش عصر ایران دهان و روده پیوند نزدیکی با یکدیگر دارند. سلامت دهان می تواند تاثیر مستقیم بر سلامت روده داشته باشد و بالعکس. مشکلات سلامت دهان می توانند با ضعف در گوارش و واکنش سیستم ایمنی مرتبط باشد.
نخستین نشانه های بیماری های گوارشی نیز ممکن است در دهان پدیدار شوند. بیماری های التهابی روده مانند بیماری کرون و کولیت زخمی همگی ممکن است موجب بروز نشانه هایی در دهان شوند.
خونریزی لثه ها
درمان بیماری های مزمن گوارشی می تواند بسیار دشوار باشد. روده ها در میانه دستگاه گوارش قرار دارند که پیچیده‌ترین بخش از این دستگاه است. پیوند دهان-بدن می تواند به تشخیص مشکلاتی که در روده رخ داده اند، پیش از این که به یک بیماری طولانی مدت تبدیل شوند، کمک کند.
جینجیویت یا خونریزی لثه ممکن است یکی از نخستین نشانه های التهاب در دهان باشد. اساسا، خونریزی لثه ها نشانه ای از وجود ناآرامی در دستگاه گوارش است.
ارتباط با نقش روده در کنترل سیستم ایمنی آغاز می شود. زمانی که سیستم ایمنی بیش از حد فعال یا ملتهب است، واکنش بیش از حد به محیط اطراف خود ارائه می کند. خونریزی لثه ها یکی از نخستین نشانه های بیماری گوارشی بالقوه است. در ادامه با برخی از این نشانه های دهانی و آنچه درباره سلامت دستگاه گوارش بیان می کنند بیشتر آشنا می شویم.
ضایعات قرمز و صاف روی لثه ها و درون گونه ها
این ضایعات دردناک می توانند نشانه ای از کمبود ویتامین B12 باشند. افرادی که به میزان کافی ویتامین B12 (تنها در محصولات حیوانی وجود دارد) مصرف نمی کنند، می توانند با کمبود این ماده مغذی مواجه شوند. ناتوانی در جذب ویتامین B12 نیز می تواند دلیل مواجهه با کمبود باشد.
چندین بیماری می توانند توانایی بدن برای جذب ویتامین B12 را کاهش دهند که از آن جمله می توان به گاستریت آتروفیک، کم خونی کشنده، بیماری سلیاک و بیماری کرون اشاره کرد.
عمل های جراحی مرتبط با دستگاه گوارش نیز می توانند توانایی بدن برای جذب ویتامین B12 را کاهش دهند.
کاندیدا دهانی
عفونت کاندیدا یکی از نشانه های بی تعادلی در سیستم ایمنی است. بروز این شرایط در در دهان ممکن است نشانه ای از کمبود روی به واسطه عملکرد ضعیف گوارش باشد. همچنین، کاندیدا دهانی می تواند با شرایطی که موجب بی تعادلی در جمعیت باکتریایی روده می شوند، مرتبط باشد که از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- استفاده از آنتی بیوتیک ها
- مصرف بیش از حد شکر و محصولات حاوی شکر
- بارداری
- دیابت شیرین
- سرکوب سیستم ایمنی
- زبان قرمز یا متورم
این به طور معمول نشانه ای از بی تعادلی سیستم ایمنی در دستگاه گوارش است.
کمبود اسید فولیک و دیگر ویتامین های B نیز می تواند موجب تورم زبان شود.
زخم های دهان یا زخم های آفتی
زخم های دهان و لثه های قرمز و ملتهب می توانند به مشکلات گوارشی اشاره داشته باشند. آنها به دلیل بی تعادلی سیستم ایمنی در روده رخ می دهند.
ضایعات پر از چرک سفید
این ضایعات در دهان مشابه ضایعاتی هستند که در بیماری کرون در روده بزرگ دیده می شوند.
سندرم سوزش دهان
همان گونه که از نام آن مشخص است، این شرایط شامل احساس سوزش در دهان می شود. همچنین، فرد ممکن است از دست دادن چشایی، خشکی دهان و التهاب دهان را تجربه کند. این می تواند نشان دهنده سطوح کم مواد معدنی و ویتامین باشد.
با این وجود، سندرم سوزش دهان ممکن است یکی از عوارض جانبی مصرف برخی داروها مانند داروهای ضد افسردگی باشد.
بیماری های خودایمنی
واکنش خودایمنی در دستگاه گوارش آغاز می شود. با این وجود، شرایط خودایمنی خاص می توانند در دهان ظاهر شوند. این نشانه های دهانی ممکن است به تشخیص بهتر شرایط کمک کنند. بیماری های خودایمنی می توانند به واسطه تغییرات در میکروبیوم روده، جمیعت باکتری هایی که در دستگاه گوراش حضور دارند، شکل بگیرند.
لیکن پلان
یک راش پوستی عودکننده مزمن که به واسطه التهاب پوست و غشاهای مخاطی شکل می گیرد. این راش به شکل توده هایی کوچک با رویه مسطح و چند ضلعی است که می توانند به پلاک های سخت و پوسته پوسته روی پوست تبدیل شوند.
همچنین، ممکن است یک راش در پوشش مخاطی دهان یا واژن شکل بگیرد. این به شکل ضایعه ای سفید و تور مانند روی قسمت داخلی گونه ها و لثه ها شکل می گیرد. این شرایط ممکن است همراه با راش های پوستی یا احساس سوزش در دهان باشد.
پمفیگوس
پمفیگوس دهانی (بیشتر وولگاریس) گروهی از اختلالات پوستی هستند که می توانند موجب بروز تاول و زخم روی پوست یا غشاهای مخاطی مانند هان شوند. پادتن های خودایمنی سلول های پوست را هدف قرار داده و موجب تخریب و بروز تاول می شوند. غشا مخاطی دهان نیز ممکن است قرمز، ملتهب و زخمی به نظر برسد. پمفیگوس دهانی اغلب با ضایعات پوستی همراه است.
بیماری سلیاک
بیماری سلیاک به واسطه یک واکنش خودایمنی به گلوتن شکل می گیرد. این می تواند موجب بروز زخم هایی در دهان و همچنین اختلال در آرایش و شکل گیری دندان شود. بر همین اساس، مینای دندان تغییر رنگ داده یا ضعیف شکل می گیرد. دندان ها ممکن است قهوه ای و زبر همراه با نواقصی باشند که می تواند خطر پوسیدگی دندان را افزایش دهد.
آرتریت روماتوئید
یک بیماری خودایمنی مزمن که موجب احساس درد، تورم و سفتی در مفاصل می شود. پروتئین های التهابی در آرتریت روماتوئید و بیماری لثه مشابه هستند. اگر به آرتریت روماتوئید مبتلا هستید، ممکن است در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به بیماری لثه نیز قرار داشته باشید.
بیماری سیوگرن
سندرم سیوگرن یک واکنش خودایمنی به سلول های مخاطی است. این شرایط به تجزیه غدد بزاقی منجر شده و جریان بزاق را کاهش می دهد. این می تواند موجب خشکی دهان، افزایش خطر پوسیدگی دندان و از دست دادن دندان شود. همچنین، سندرم سیوگرن موجب خشکی چشم، راش های پوستی، مفصل درد و بی حسی یا گزگز در اندام های انتهایی می شود.
شرایط متابولیک و افزایش وزن
دیابت نوع 2: تنظیم ضعیف قند خون توانایی بهبود شرایط دهان را کاهش می دهد. افراد مبتلا به دیابت نوع 2 در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به بیماری لثه قرار دارند. این شرایط ممکن است خود را در مراحل اولیه با خونریزی و التهاب لثه ها نشان دهد. دیابت نوع 2 و بیماری لثه با خطر بیشتر حمله قلبی پیوند خورده اند.
چاقی: چاقی با التهاب پیوند خورده است که به نظر می رسد بیماری لثه را تشدید می کند. در شرایطی که هیچ پیوند علت و معلولی مشخص نشده است، افزایش وزن می تواند بر سلامت دهان تاثیرگذار باشد.
