سال تحصیلی جدید در حالی آغاز شد که دانش‌آموزان به‌خاطر شرایط به‌وجود آمده از ادامه‌دارشدن همه‌گیری کرونا با دستورالعمل‌های جدیدی روانه مدرسه شدند. برخی دیگر نیز برای رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی به حضور در کلاس‌های آنلاین و استفاده از تبلت، رایانه و تلویزیون برای یادگیری درس‌هایشان رو آوردند. ماندن بچه‌ها در محیط امن خانه آن‌ها را کمتر در معرض ابتلاء به کووید -۱۹ قرار می‌دهد، اما خانه‌نشینی و استفاده طولانی‌مدت از وسایل الکترونیکی مانند رایانه، لپ‌تاپ و تبلت‌های هوشمند که پای ثابت آموزش‌های آنلاین این روز‌ها شده‌اند، می‌تواند مشکلات جسمانی متعددی به ویژه آسیب‌های اسکلتی- عضلانی گوناگون را بر بدن نحیف فرزندان‌مان وارد کند. از این رو در گفتگو با دکتر سیداحمد رئیس‌السادات، متخصص طب فیزیکی و توانبخشی و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی ضمن بررسی آسیب‌های احتمالی این دوران، نکاتی را که باید در استفاده از وسایل الکترونیکی به فرزندان‌مان بیاموزیم جویا شده‌ایم.
روزنامه جام جم نوشت: همه ساله با شروع سال تحصیلی یکی از آسیب‌های محتمل برای دانش‌آموزان و دانشجویان، ابتلاء به عارضه‌های اسکلتی-عضلانی ناحیه گردن و کمر در نتیجه به‌دوش‌کشیدن کوله‌پشتی‌های سنگین بود. دکتر رئیس‌السادات ضمن اشاره به این موضوع به جام‌جم می‌گوید: به دنبال بروز همه‌گیری کووید -۱۹ ورود اجباری به دنیای آموزش مجازی و استفاده بیشتر از رایانه و لپ‌تاپ و گوشی‌های هوشمند به نظر می‌رسد بار کوله‌پشتی‌های سنگین از دوش دانش‌آموزان و دانشجویان برداشته شده، اما افزایش مدت زمان کار با این ابزار‌ها قطعاً بدون عارضه نیست. وی در ادامه توضیح می‌دهد: گذشته از خستگی چشم و عوارض ناشی از نور آبی نمایشگرها، احتمال بروز اختلال تمرکز و یادگیری و عوارض روانی ناشی از کاهش تعامل اجتماعی، ابتلاء به عوارض اسکلتی- عضلانی از بارزترین پیامد‌های کلاس‌های دیجیتال است.
ساختار اسکلتی کودکان آسیب‌پذیرتر است
رئیس‌السادات در رابطه با مواردی که می‌تواند آسیب‌پذیری فیزیکی دانش‌آموزان را در این دوران افزایش دهد، بیان می‌کند: ساختار اسکلتی نابالغ و عضلات ضعیف‌تر کودکان آن‌ها را برای ابتلاء به عوارض اسکلتی- عضلانی مستعدتر می‌کند. استفاده طولانی‌مدت و بدون استراحت، کار با ابزار‌های غیراستاندارد یا تنظیم‌نکردن آن‌ها به صورت اصولی و
رعایت نکردن اصول ارگونومی نیز در بروز این عوارض نقش دارد. این متخصص طب فیزیکی در ادامه توضیح می‌دهد: علاوه بر درد‌های گردن و پشت و احساس گزگز در دست‌ها یکی از پیامد‌های نامطلوب نشستن طولانی مدت با حالت بدنی غلط، بروز انحنای غیرطبیعی در ستون فقرات (Postural Scoliosis) است. این عارضه که در اثر ضعف گروهی از عضلات نگه‌دارنده ستون مهره‌ها و به‌هم‌خوردن تعادل بین عملکرد آن‌ها ایجاد می‌شود، برگشت‌پذیر است و با اصلاح شیوه نشستن و تقویت عضلات بهبود می‌یابد.
بی‌وقفه از وسایل الکترونیکی استفاده نکنید
در تمام مدت نشستن، عضلات گردن و پشت برای تحمل وزن سر منقبض هستند. دکتر رئیس‌السادات با اشاره به این موضوع به خوانندگان جام‌جم توصیه می‌کند: برای جلوگیری از نشستن طولانی‌مدت و مداوم پشت رایانه، هر ۲۰ تا ۳۰ دقیقه حرکات کششی برای رهاسازی این عضلات انجام شود. این تمرین‌ها که بدون نیاز به امکانات خاصی در هر محیط قابل انجام است به کاهش فشار و تنش وارده بر سیستم عضلانی - اسکلتی و پیشگیری از بروز درد کمک می‌کند.
وی در ادامه می‌افزاید: انجام حرکات و تمرین‌های کششی عضلات بین دو کتف و دست‌ها و ساق پا روش مناسبی برای کاهش خستگی و گرفتگی عضلات به شمار می‌رود. همچنین در ساعت‌های آزاد دانش‌آموزان، انجام فعالیت‌های فیزیکی و بازی‌های فردی و گروهی با حفظ پروتکل‌های بهداشتی سبب بهبود قدرت عضلانی و سلامت جسمی و روحی کودکان می‌شود و تا حد زیادی از آسیب‌های ناشی از این سبک جدید زندگی می‌کاهد.
تنظیم استاندارد محیط برای استفاده از کلاس‌های اینترنتی
رئیس‌السادات در ادامه با اشاره به اهمیت تنظیم استاندارد شرایط محیطی هنگام استفاده از ابزار‌های الکترونیکی می‌گوید: برای پیشگیری از بروز این پیامدها، لازم است در انتخاب وسیله مناسب و تنظیم آن برای بچه‌ها دقت شود. وی در ادامه توضیح می‌دهد: در صورت استفاده از رایانه، وضعیت قرارگیری بدن بسیار مهم است. ارتفاع صندلی باید قابل تنظیم باشد. بهتر است فرد صاف بنشیند و پشتی مناسب برای حمایت ستون فقرات و گردن داشته باشد. دست و مچ در یک راستا و موازی با زمین و شانه‌ها در حالت آزاد و آرنج‌ها نزدیک بدن و با زاویه
۹۰ تا ۱۲۰ درجه باشد. پا‌ها صاف روی زمین یا روی زیرپایی مناسب قد فرد قرار بگیرد. صفحه نمایش نیز باید در ارتفاع مناسب روبه‌روی صورت قرار گیرد تا نیازی به خم‌کردن گردن نباشد. به گفته این متخصص طب فیزیکی هنگام کار با لپ‌تاپ بهتر است به جای قراردادن لپ‌تاپ روی پا از میز‌های قابل تنظیم استفاده شود. جهت قرارگیری صفحه نمایش نیز بهتر است مکانی پشت به نور انتخاب شود تا نور مستقیم روی صفحه نتابد.
روزنامه جام جم نوشت: همه ساله با شروع سال تحصیلی یکی از آسیب‌های محتمل برای دانش‌آموزان و دانشجویان، ابتلاء به عارضه‌های اسکلتی-عضلانی ناحیه گردن و کمر در نتیجه به‌دوش‌کشیدن کوله‌پشتی‌های سنگین بود. دکتر رئیس‌السادات ضمن اشاره به این موضوع به جام‌جم می‌گوید: به دنبال بروز همه‌گیری کووید -۱۹ ورود اجباری به دنیای آموزش مجازی و استفاده بیشتر از رایانه و لپ‌تاپ و گوشی‌های هوشمند به نظر می‌رسد بار کوله‌پشتی‌های سنگین از دوش دانش‌آموزان و دانشجویان برداشته شده، اما افزایش مدت زمان کار با این ابزار‌ها قطعاً بدون عارضه نیست. وی در ادامه توضیح می‌دهد: گذشته از خستگی چشم و عوارض ناشی از نور آبی نمایشگرها، احتمال بروز اختلال تمرکز و یادگیری و عوارض روانی ناشی از کاهش تعامل اجتماعی، ابتلاء به عوارض اسکلتی- عضلانی از بارزترین پیامد‌های کلاس‌های دیجیتال است.
ساختار اسکلتی کودکان آسیب‌پذیرتر است
رئیس‌السادات در رابطه با مواردی که می‌تواند آسیب‌پذیری فیزیکی دانش‌آموزان را در این دوران افزایش دهد، بیان می‌کند: ساختار اسکلتی نابالغ و عضلات ضعیف‌تر کودکان آن‌ها را برای ابتلاء به عوارض اسکلتی- عضلانی مستعدتر می‌کند. استفاده طولانی‌مدت و بدون استراحت، کار با ابزار‌های غیراستاندارد یا تنظیم‌نکردن آن‌ها به صورت اصولی و
رعایت نکردن اصول ارگونومی نیز در بروز این عوارض نقش دارد. این متخصص طب فیزیکی در ادامه توضیح می‌دهد: علاوه بر درد‌های گردن و پشت و احساس گزگز در دست‌ها یکی از پیامد‌های نامطلوب نشستن طولانی مدت با حالت بدنی غلط، بروز انحنای غیرطبیعی در ستون فقرات (Postural Scoliosis) است. این عارضه که در اثر ضعف گروهی از عضلات نگه‌دارنده ستون مهره‌ها و به‌هم‌خوردن تعادل بین عملکرد آن‌ها ایجاد می‌شود، برگشت‌پذیر است و با اصلاح شیوه نشستن و تقویت عضلات بهبود می‌یابد.
بی‌وقفه از وسایل الکترونیکی استفاده نکنید
در تمام مدت نشستن، عضلات گردن و پشت برای تحمل وزن سر منقبض هستند. دکتر رئیس‌السادات با اشاره به این موضوع به خوانندگان جام‌جم توصیه می‌کند: برای جلوگیری از نشستن طولانی‌مدت و مداوم پشت رایانه، هر ۲۰ تا ۳۰ دقیقه حرکات کششی برای رهاسازی این عضلات انجام شود. این تمرین‌ها که بدون نیاز به امکانات خاصی در هر محیط قابل انجام است به کاهش فشار و تنش وارده بر سیستم عضلانی - اسکلتی و پیشگیری از بروز درد کمک می‌کند.
وی در ادامه می‌افزاید: انجام حرکات و تمرین‌های کششی عضلات بین دو کتف و دست‌ها و ساق پا روش مناسبی برای کاهش خستگی و گرفتگی عضلات به شمار می‌رود. همچنین در ساعت‌های آزاد دانش‌آموزان، انجام فعالیت‌های فیزیکی و بازی‌های فردی و گروهی با حفظ پروتکل‌های بهداشتی سبب بهبود قدرت عضلانی و سلامت جسمی و روحی کودکان می‌شود و تا حد زیادی از آسیب‌های ناشی از این سبک جدید زندگی می‌کاهد.
تنظیم استاندارد محیط برای استفاده از کلاس‌های اینترنتی
رئیس‌السادات در ادامه با اشاره به اهمیت تنظیم استاندارد شرایط محیطی هنگام استفاده از ابزار‌های الکترونیکی می‌گوید: برای پیشگیری از بروز این پیامدها، لازم است در انتخاب وسیله مناسب و تنظیم آن برای بچه‌ها دقت شود. وی در ادامه توضیح می‌دهد: در صورت استفاده از رایانه، وضعیت قرارگیری بدن بسیار مهم است. ارتفاع صندلی باید قابل تنظیم باشد. بهتر است فرد صاف بنشیند و پشتی مناسب برای حمایت ستون فقرات و گردن داشته باشد. دست و مچ در یک راستا و موازی با زمین و شانه‌ها در حالت آزاد و آرنج‌ها نزدیک بدن و با زاویه
۹۰ تا ۱۲۰ درجه باشد. پا‌ها صاف روی زمین یا روی زیرپایی مناسب قد فرد قرار بگیرد. صفحه نمایش نیز باید در ارتفاع مناسب روبه‌روی صورت قرار گیرد تا نیازی به خم‌کردن گردن نباشد. به گفته این متخصص طب فیزیکی هنگام کار با لپ‌تاپ بهتر است به جای قراردادن لپ‌تاپ روی پا از میز‌های قابل تنظیم استفاده شود. جهت قرارگیری صفحه نمایش نیز بهتر است مکانی پشت به نور انتخاب شود تا نور مستقیم روی صفحه نتابد.
