در شهریور امسال، ریزش چندباره شاخص بورس تهران موجب ایجاد نگرانی و تردید در میان فعالان این بازار شد. با توجه به تاکید حسن روحانی رئیس‌جمهور و سایر مقامات دولتی در زمینه تشویق مردم برای حضور در بورس، بسیاری از تازه‌واردان بازار سرمایه در انتظار چاره‌جویی دولت برای تقویت بورس تهران بودند.
نسخه شهریور99
به گزارش اقتصادنیوز در همین زمینه حدود 10 روز پیش علی ربیعی سخنگوی دولت در نشست خبری خود اعلام کرد: «امروز صبح در جلسه ستاد اقتصادی بحث بورس را داشتیم. از سال ۹۴ یک مجوز قانونی وجود داشت که صندوق توسعه ملی یک درصد از دارایی خود را در صندوق تثبیت بازار سپرده گذاری کند. تاکنون این موضوع ابهام داشت و اجرا نشده است، اخیراً ابهام آن رفع شده و اینجا اعلام می‌کنم از اول هفته آینده این سپرده‌گذاری صورت خواهد گرفت.»
پیش از اعلام سخنگوی دولت، حسن قالیباف اصل، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار خبرداده بود که« سازمان بورس و همچنین شخص وزیر اقتصاد به طور جدی پیگیری نهایی شدن انتقال یک درصد از منابع صندوق توسعه ملی به صندوق تثبیت بازار هستیم.... سازمان بورس مدتی طولانی است که پیگیر این موضوع است و قطعا اجرای این مصوبه در شرایط فعلی بازار برای بازارگردانی مداوم همه نمادها و افزایش نقدشوندگی بازار اتفاق بسیار خوبی است.»
وعده سخنگوی دولت درباره تزریق منابع مالی به بورس تهران موجب ایجاد نوعی خوش‌بینی در میان بازیگران این بازار شده است. با این حال نباید از نظر دور داشت که اظهارات او ابهاماتی را نیز به همراه داشته است، طبق قانون رفع موانع تولید، صندوق توسعه مجاز است یک درصد از ورودی خود را به صندوق تثبیت بازار سرمایه اختصاص دهد، اما علی ربیعی از واژه منابع استفاده کرده است. استفاده از واژه منابع موجب شده است که فعالان بورس توقع داشته باشند که با توجه به برآوردهای موجود درباره منابع صندوق توسعه ملی رقمی حدود 600 میلیون تا یک میلیارد دلار وارد صندوق تثبیت بازار شود. با این حال برخی از کارشناسان احتمال می‌دهند که سخنگوی دولت در این زمینه اشتباه کرده باشد. طبق نظر این کارشناسان منظور ربیعی همان متن قانون موجود و کلمه«ورودی» به صندوق است. در این صورت نمی‌توان به این سادگی رقم کمک دولت به بورس را تخمین زد. باید دید که اصولا ورودی مورد نظر مربوط به چه دوره زمانی است و آیا در ماه‌های اخیر به ویژه با تنگ‌تر شدن تحریم‌ها و چالش کرونا، این صندوق واریزی قابل توجهی داشته است یا خیر؟
نسخه شهریور 80
اگر تجربیات دو دهه اخیر بورس تهران را مرور کنیم شاهد آن خواهیم بود که برخی از نسخه‌ها و راهکارها بار تجویز و تجربه شده‌اند. به طور مثال 19 سال پیش در شهریور 1380 نیز بورس تهران با زلزله‌ای بزرگ مواجه شد. پس از عملیات انتحاری القاعده به برج‌های تجارت جهانی نیویورک، شاخص بورس‌های جهان با تلاطم زیادی همراه شد.مسئولان ایرانی در روزهای نخست اعلام کردند که با توجه به عدم ارتباط بورس تهران با بورس‌های جهان، این تلاطم به ایران نخواهد رسید، با این حال در کمتر از یک هفته پس از زلزله جهانی بورس، شاخص بورس تهران نیز سقوط کرد.
همین امر هم سبب شد در روز 28 شهریورماه وزارت امور اقتصادی و دارایی و بانک مرکزی تصمیم گرفتند برای مهار بحران، از طریق شرکت های سرمایه گذاری وابسته به شبکه بانکی معادل 50 میلیارد تومان به بورس اوراق بهادار تهران تزریق کنند.
با این اقدام که در قالب جمع آوری تعداد بسیاری سهام مانده بر روی دست کارگزاران بورس ،از سوی شبکه بانکی صورت پذیرفت در اولین ساعات آغاز به کار بورس پس از دو هفته قیمت سهام بالا رفت و شاخص سهام با 51 واحد رشد از 3280 به 3331 واحد رسید. در این روز شاخص سهام 1.8 درصد رشد داشت.
در آن ایام قیمت بازار آزاد دلارحدود 800 تومان بود. در صورت محاسبه معادل ارزی این تزریق، رقمی معادل 62میلیون و 500هزار دلار به دست خواهدآمد.
این رقم با توجه به ارزش بازار سهام در آن دوره که حدود 8168 میلیارد تومان بود رقم قابل توجهی به شمار می‌آمد. شاخص کل بورس نیز در در پایان سال 80 نسبت به 27 شهریور آن سال با حدود 14.6 درصد رشد به 3759 واحد رسید. این روند گرچه مانع سقوط بورس شد، اما موجب ایجاد پی‌ریزی روندهای نامبارکی از جمله بنگاه‌داری بانک‌ها و...در اقتصاد ایران شد.
بازهم چاپ اسکناس
درباره نسخه شهریورماه 99 اما می‌توان تاکید کرد که با توجه به وضعیت اقتصاد ایران بسیاری از کارشناسان در کارایی این نسخه حتی در کوتاه‌مدت تردیدهای فراوانی دارند، به ویژه اینکه عملا ورودی ارزی صندوق توسعه ملی ناچیز بوده است، در نتیجه تنها راه اجرای این نسخه چاپ پول خواهد بود. این اقدام می‌تواند پیامدهای منفی ماندگاری بر روند فعالیت‌های بورس وهمچنین اقتصاد ایران خواهد بود.
