فوتبال ایران چند سالی است که درگیر یک معضل جدید شده و آن هم چیزی نیست جز «آپشن». ظاهر قضیه، برای بازیکن و باشگاه دو سر برد است. طرفین قرارداد، مواردی را علاوه بر نکات اصلی به مفاد قرارداد اضافه می کنند که به وسیله آن، بازیکن در صورت برآورده کردن شروطی که در قرارداد تحت عنوان آپشن ذکر شده، دریافتی های دیگری هم به جز مبلغ خالص قراردادش خواهد شد. از این طریق، بازیکن برای داشتن درآمد بیشتر، با انگیزه ای دو چندان در جهت منافع باشگاه تلاش می کند و هر دو طرف در این میان به سود خوبی می رسند اما مشکل اینجاست که طی سالیان اخیر در فوتبال ایران به قدری مقوله آپشن گسترده و فراگیر شده که دیگر حتی اصل قرارداد را هم تحت الشعاع خود قرار می دهد و جز بدهی های کلان برای باشگاه ها نتیجه دیگری ندارد.
رابطه مستقیم آپشن و سقف قرارداد
به گزارش خبر آنلاین، از زمانی که قانون سقف قراردادها به طور مستقیم در فوتبال ایران اجرا شد، تا سال ها بعد که این قانون لغو شد اما به نحوی هزینه های مالی باشگاه ها به دلیل اوضاع نه چندان مساعد اقتصادی مورد کنترل نهادهای نظارتی قرار گرفت، آپشن ها نقش ویژه ای در قرارداد بازیکنان با باشگاه های خود ایفا کردند. به گونه ای که آپشن ها راه دررویی می شدند برای بازیکنانی که در قراردادهای رسمی شان در سازمان لیگ، نمی توانستند ارقام دلخواه خود را به ثبت برسانند.
به عنوان مثال یکی از عجیب‌ترین آپشن های قراردادهای موجود در زمان قانون سقف قراردادها، دادن میلگرد و ضایعات آهن به جای بخشی از قرارداد بود. به این ترتیب که بازیکنی که مثلاً ۵۰۰ میلیون تومان می‌خواست، هنگامی که سقف قراردادها ۳۵۰ میلیون تومان بود، قراردادش به این شکل بسته می‌شد که باشگاه ۳۵۰ میلیون برای آن بازیکن به صورت نقدی در نظر می‌گرفت و ۱۵۰ میلیون تومان اضافه نیز با حواله میلگرد پرداخت می‌شد. البته حواله میلگرد روی قرارداد حرفه‌ای بازیکن نوشته نمی‌شد و بیشتر در حکم قراردادهای زیرمیزی بود. همین ازدیاد قراردادهای زیرمیزی و مخفیانه در نهایت سازمان لیگ را بر آن داشت تا بیخیال سقف قرارداد شود تا حداقل همه چیز شفاف شود.
پرسپولیس و خودروهای دردسرساز!
قرمزهای طی سالیان اخیر از آن دسته باشگاه هایی بودند که آپشن های عجیبی را در قرارداد با بازیکنان خود متعهد شده اند. وقتی بازیکنان جدید پرسپولیس پیش از شروع فصل یازدهم قرار بود با این باشگاه عقد قرارداد کنند، برای دور زدن قانون سقف قراردادها، از باشگاه خواسته‌های عجیبی داشتند و در صورت عدم توافق بر سر افزایش موردی در قراردادشان، مسئولان باشگاه را به جدایی از تیم تهدید کردند. مدیران وقت باشگاه پرسپولیس نیز به اجبار به این نتیجه رسیدند که بهتر است به جای بخشی از پول، به بازیکنان اتومبیل بدهند؛ اتومبیل‌هایی که پلاک نداشت و در پارکینگ منزل بازیکنان سال ها خاک خورد و در نهایت بعد از چند سال با شرایط خاصی موفق شدند آنها را به فروش برسانند.
داستان پرسپولیس و آپشن به همینجا ختم نمی شود. مدتی پیش روزنامه خبرورزشی در گزارشی به بررسی یکی از این آپشن های عجیب در قرارداد یکی از بازیکنان پرسپولیس اشاره کرده بود. آپشنی که با همه آن چه که تاکنون در فوتبال دیده ایم و شنیده ایم متفاوت است:« شاید عجیب‌ترین آپشن در قرارداد برخی بازیکنان پرسپولیس دریافت ۵۰۰ میلیون تومان اضافی در صورت رضایت مدیرعامل و سرمربی تیم است! به طور نمونه اگر بازیکنی قراردادش ۲ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان است در صورت رضایت مدیرعامل و سرمربی می‌تواند ۵۰۰ میلیون تومان دیگر هم بگیرد تا دریافتی اش به ۳ میلیارد تومان برسد. بازیکنی را سراغ داریم که همین فصل از پرسپولیس جدا شد و در فصول گذشته اغلب مسابقات روی نیمکت یا سکوها می‌نشست. این بازیکن نیمکت‌نشین با کیفیتی به مراتب پایین‌تر از سایر بازیکنان پرسپولیس و معمولی هم، چنین بندی در قراردادش داشته و موفق شده است ۵۰۰ میلیون تومان اضافی به خاطر رضایت مدیرعامل سابق پرسپولیس و برانکو ایوانکوویچ دریافت کند!»
با افشای بندهای مختلف قرارداد بشار رسن در فصل جاری هم مشخص شد که سنت دیرینه آپشن های عجیب در پرسپولیس همچنان از میان نرفته و این بار در قامتی جدید خود را ظاهر کرده.طبق آنچه در قرارداد بشار آمده، به عنوان مثال چنانچه در 50 درصد از بازی های لیگ برتر در لیست 18 نفره قرار بگیرد. بازیکن مستحق دریافت 50 هزار دلار پاداش خواهد بود.
دو آپشن دیگر در قرارداد بشار رسن به این شرح است: در صورتی که در 40 درصد از مسابقات لیگ برتر در فهرست 14 نفره باشد، 50 هزار دلار پاداش دریافت می کند و همچنان در صورت رضایت مدیرعامل از عملکرد بازیکن، 50 هزار دلار به عنوان پاداش پرداخت خواهد شد.
استقلال؛ از آقای پاس گل تا شیخ
باشگاه استقلال هم طی سالیان اخیر کم آپشن های عجیب را تجربه نکرده است. از خانه و ویلا و آپارتمان،خودرو و مغازه اگر عبور کنیم، به بندی می رسیم که یکی از بازیکنان پر سر و صدای استقلال طی سالیان اخیر در قراردادش با این باشگاه ذکر کرده بود.
او که در سال 1395 به استقلال پیوسته بود، قید کرده بود که در صورتی که بتواند ۱۰ پاس گل بدهد مبلغ ۵۰۰ میلیون تومان به قراردادش اضافه خواهد شد. براساس این بند اگر این بازیکن در طول فصل ۹ پاس گل بدهد مبلغی به او تعلق نمی گیرد، اما اگر این تعداد با ۱۰ پاس گل برسد مبلغ فوق به قراردادش اضافه خواهد شد. در نهایت این تعداد پاس گل از سوی او داده نشد و طبعا این آپشن به او تعلق نگرفت.
یکی از پر سر و صدا ترین آپشن های چند وقت اخیر فوتبال ایران هم متعلق به شیخ دیاباته بود. مهاجمی ارزشمند و گلزن که چندی پیش با لو رفتن قراردادش، آپشن های بلندبالایش هم رسانه ای شد.
بخشی از آپشن های قرارداد شماره 7 استقلالی ها به شرح زیر است:
*آپشن قهرمانی لیگ برتر: ۸۰ هزار دلار
* پیروزی در بازی‌های بین‌المللی ۵۰ هزار دلار
* صعود از مرحله گروهی لیگ قهرمانان آسیا ۵۰ هزار دلار
* صعود به یک چهارم نهایی لیگ قهرمانان آسیا ۶۰ هزار دلار
* صعود به نیمه‌نهایی لیگ قهرمانان آسیا ۷۰ هزار دلار
* حضور در فینال لیگ قهرمانان آسیا ۱۰۰ هزار دلار
* به ثمر رساندن هر گل در بازی‌ها ۱۰ هزار دلار (در این آپشن پنالتی‌ها حساب نمی‌شود اما در صورت آقای گلی این بازیکن پاداش جداگانه دریافت خواهد کرد)
* مشارکت در گل یا پاس گل در جریان بازی‌ها (هر ۵ پاس ۲۵ هزار دلار)
* در هر بازی که بیش از ۱۵ دقیقه به میدان برود ۱۰۰۰ دلار دریافت خواهد کرد.
* این بازیکن معاف از پرداخت مالیات است.
* در صورتی که حقوق ماهیانه این بازیکن بیش از ۶۰ روز به تعویق بیفتد، شامل ۱۰ هزار دلار جریمه می‌شود. این موضوع جدا از حق فسخ قرارداد این بازیکن است. در صورت عدم پرداخت مطالبات، این بازیکن می‌تواند از طرقی فیفا اقدام و قراردادش را فسخ کند.
* در صورت غیبت در هر تمرین ۵ هزار دلار و در صورت غیبت غیرموجه در بازی ها ۲۰ هزار دلار جریمه خواهد شد.
آپشن های متفرقه
دروازه بان ها هم از این آپشن ها چندان بی بهره نیستند. مثلاً در قرارداد خود ذکر می کنند که اگر در بازی‌ها، گل نخورند و به اصطلاح فوتبالی‌ها «کلین‌شیت» کنند، ۲۰ درصد به قراردادشان اضافه می‌شود یا مثلاً به ازای هر کلین‌شیت ۵ تا ۱۰ میلیون تومان بر قراردادشان افزوده خواهد شد. از جمله آپشن‌های دیگری که در قرارداد بازیکنان فوتبال ایران معمولا قید می‌شود، می‌توان به بازوبند کاپیتانی، شماره‌های خاص پیراهن، بلیت فرست‌کلاس برای پروازهای داخلی، آپارتمان و ویلاهای شیک با استخر و سونا و… اشاره کرد. این آپشن‌ها، عملا معنا و شرایط قراردادها را عوض کرده و در بلندمدت هیچ پیامدی جز انباشت شدن بدهی روی بدهی های داخلی و خارجی سابق ندارد. این هم دستاورد دیگری از مدیریت غیر حرفه ای و غیر اصولی حاکم بر فوتبال ایران است.
رابطه مستقیم آپشن و سقف قرارداد
به گزارش خبر آنلاین، از زمانی که قانون سقف قراردادها به طور مستقیم در فوتبال ایران اجرا شد، تا سال ها بعد که این قانون لغو شد اما به نحوی هزینه های مالی باشگاه ها به دلیل اوضاع نه چندان مساعد اقتصادی مورد کنترل نهادهای نظارتی قرار گرفت، آپشن ها نقش ویژه ای در قرارداد بازیکنان با باشگاه های خود ایفا کردند. به گونه ای که آپشن ها راه دررویی می شدند برای بازیکنانی که در قراردادهای رسمی شان در سازمان لیگ، نمی توانستند ارقام دلخواه خود را به ثبت برسانند.
به عنوان مثال یکی از عجیب‌ترین آپشن های قراردادهای موجود در زمان قانون سقف قراردادها، دادن میلگرد و ضایعات آهن به جای بخشی از قرارداد بود. به این ترتیب که بازیکنی که مثلاً ۵۰۰ میلیون تومان می‌خواست، هنگامی که سقف قراردادها ۳۵۰ میلیون تومان بود، قراردادش به این شکل بسته می‌شد که باشگاه ۳۵۰ میلیون برای آن بازیکن به صورت نقدی در نظر می‌گرفت و ۱۵۰ میلیون تومان اضافه نیز با حواله میلگرد پرداخت می‌شد. البته حواله میلگرد روی قرارداد حرفه‌ای بازیکن نوشته نمی‌شد و بیشتر در حکم قراردادهای زیرمیزی بود. همین ازدیاد قراردادهای زیرمیزی و مخفیانه در نهایت سازمان لیگ را بر آن داشت تا بیخیال سقف قرارداد شود تا حداقل همه چیز شفاف شود.
پرسپولیس و خودروهای دردسرساز!
قرمزهای طی سالیان اخیر از آن دسته باشگاه هایی بودند که آپشن های عجیبی را در قرارداد با بازیکنان خود متعهد شده اند. وقتی بازیکنان جدید پرسپولیس پیش از شروع فصل یازدهم قرار بود با این باشگاه عقد قرارداد کنند، برای دور زدن قانون سقف قراردادها، از باشگاه خواسته‌های عجیبی داشتند و در صورت عدم توافق بر سر افزایش موردی در قراردادشان، مسئولان باشگاه را به جدایی از تیم تهدید کردند. مدیران وقت باشگاه پرسپولیس نیز به اجبار به این نتیجه رسیدند که بهتر است به جای بخشی از پول، به بازیکنان اتومبیل بدهند؛ اتومبیل‌هایی که پلاک نداشت و در پارکینگ منزل بازیکنان سال ها خاک خورد و در نهایت بعد از چند سال با شرایط خاصی موفق شدند آنها را به فروش برسانند.
داستان پرسپولیس و آپشن به همینجا ختم نمی شود. مدتی پیش روزنامه خبرورزشی در گزارشی به بررسی یکی از این آپشن های عجیب در قرارداد یکی از بازیکنان پرسپولیس اشاره کرده بود. آپشنی که با همه آن چه که تاکنون در فوتبال دیده ایم و شنیده ایم متفاوت است:« شاید عجیب‌ترین آپشن در قرارداد برخی بازیکنان پرسپولیس دریافت ۵۰۰ میلیون تومان اضافی در صورت رضایت مدیرعامل و سرمربی تیم است! به طور نمونه اگر بازیکنی قراردادش ۲ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان است در صورت رضایت مدیرعامل و سرمربی می‌تواند ۵۰۰ میلیون تومان دیگر هم بگیرد تا دریافتی اش به ۳ میلیارد تومان برسد. بازیکنی را سراغ داریم که همین فصل از پرسپولیس جدا شد و در فصول گذشته اغلب مسابقات روی نیمکت یا سکوها می‌نشست. این بازیکن نیمکت‌نشین با کیفیتی به مراتب پایین‌تر از سایر بازیکنان پرسپولیس و معمولی هم، چنین بندی در قراردادش داشته و موفق شده است ۵۰۰ میلیون تومان اضافی به خاطر رضایت مدیرعامل سابق پرسپولیس و برانکو ایوانکوویچ دریافت کند!»
با افشای بندهای مختلف قرارداد بشار رسن در فصل جاری هم مشخص شد که سنت دیرینه آپشن های عجیب در پرسپولیس همچنان از میان نرفته و این بار در قامتی جدید خود را ظاهر کرده.طبق آنچه در قرارداد بشار آمده، به عنوان مثال چنانچه در 50 درصد از بازی های لیگ برتر در لیست 18 نفره قرار بگیرد. بازیکن مستحق دریافت 50 هزار دلار پاداش خواهد بود.
دو آپشن دیگر در قرارداد بشار رسن به این شرح است: در صورتی که در 40 درصد از مسابقات لیگ برتر در فهرست 14 نفره باشد، 50 هزار دلار پاداش دریافت می کند و همچنان در صورت رضایت مدیرعامل از عملکرد بازیکن، 50 هزار دلار به عنوان پاداش پرداخت خواهد شد.
استقلال؛ از آقای پاس گل تا شیخ
باشگاه استقلال هم طی سالیان اخیر کم آپشن های عجیب را تجربه نکرده است. از خانه و ویلا و آپارتمان،خودرو و مغازه اگر عبور کنیم، به بندی می رسیم که یکی از بازیکنان پر سر و صدای استقلال طی سالیان اخیر در قراردادش با این باشگاه ذکر کرده بود.
او که در سال 1395 به استقلال پیوسته بود، قید کرده بود که در صورتی که بتواند ۱۰ پاس گل بدهد مبلغ ۵۰۰ میلیون تومان به قراردادش اضافه خواهد شد. براساس این بند اگر این بازیکن در طول فصل ۹ پاس گل بدهد مبلغی به او تعلق نمی گیرد، اما اگر این تعداد با ۱۰ پاس گل برسد مبلغ فوق به قراردادش اضافه خواهد شد. در نهایت این تعداد پاس گل از سوی او داده نشد و طبعا این آپشن به او تعلق نگرفت.
یکی از پر سر و صدا ترین آپشن های چند وقت اخیر فوتبال ایران هم متعلق به شیخ دیاباته بود. مهاجمی ارزشمند و گلزن که چندی پیش با لو رفتن قراردادش، آپشن های بلندبالایش هم رسانه ای شد.
بخشی از آپشن های قرارداد شماره 7 استقلالی ها به شرح زیر است:
*آپشن قهرمانی لیگ برتر: ۸۰ هزار دلار
* پیروزی در بازی‌های بین‌المللی ۵۰ هزار دلار
* صعود از مرحله گروهی لیگ قهرمانان آسیا ۵۰ هزار دلار
* صعود به یک چهارم نهایی لیگ قهرمانان آسیا ۶۰ هزار دلار
* صعود به نیمه‌نهایی لیگ قهرمانان آسیا ۷۰ هزار دلار
* حضور در فینال لیگ قهرمانان آسیا ۱۰۰ هزار دلار
* به ثمر رساندن هر گل در بازی‌ها ۱۰ هزار دلار (در این آپشن پنالتی‌ها حساب نمی‌شود اما در صورت آقای گلی این بازیکن پاداش جداگانه دریافت خواهد کرد)
* مشارکت در گل یا پاس گل در جریان بازی‌ها (هر ۵ پاس ۲۵ هزار دلار)
* در هر بازی که بیش از ۱۵ دقیقه به میدان برود ۱۰۰۰ دلار دریافت خواهد کرد.
* این بازیکن معاف از پرداخت مالیات است.
* در صورتی که حقوق ماهیانه این بازیکن بیش از ۶۰ روز به تعویق بیفتد، شامل ۱۰ هزار دلار جریمه می‌شود. این موضوع جدا از حق فسخ قرارداد این بازیکن است. در صورت عدم پرداخت مطالبات، این بازیکن می‌تواند از طرقی فیفا اقدام و قراردادش را فسخ کند.
* در صورت غیبت در هر تمرین ۵ هزار دلار و در صورت غیبت غیرموجه در بازی ها ۲۰ هزار دلار جریمه خواهد شد.
آپشن های متفرقه
دروازه بان ها هم از این آپشن ها چندان بی بهره نیستند. مثلاً در قرارداد خود ذکر می کنند که اگر در بازی‌ها، گل نخورند و به اصطلاح فوتبالی‌ها «کلین‌شیت» کنند، ۲۰ درصد به قراردادشان اضافه می‌شود یا مثلاً به ازای هر کلین‌شیت ۵ تا ۱۰ میلیون تومان بر قراردادشان افزوده خواهد شد. از جمله آپشن‌های دیگری که در قرارداد بازیکنان فوتبال ایران معمولا قید می‌شود، می‌توان به بازوبند کاپیتانی، شماره‌های خاص پیراهن، بلیت فرست‌کلاس برای پروازهای داخلی، آپارتمان و ویلاهای شیک با استخر و سونا و… اشاره کرد. این آپشن‌ها، عملا معنا و شرایط قراردادها را عوض کرده و در بلندمدت هیچ پیامدی جز انباشت شدن بدهی روی بدهی های داخلی و خارجی سابق ندارد. این هم دستاورد دیگری از مدیریت غیر حرفه ای و غیر اصولی حاکم بر فوتبال ایران است.
