«اقتصاد کشور را مطلقاً به تحوّلات خارجی نباید پیوند زد» این تذکری بود که حضرت آیت الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار با هیئت دولت در دوم شهریور مطرح کردند و چنین پیوندی را «خطای راهبردی» دانستند.
به گزارش باشگاه خبرنگاران اما با این سخن اگر پیشرفت اقتصادی و حل مشکلاتی، چون تحریم و سختیِ معیشت مردم نباید از مسیر تحولات خارجی و مسائلی، چون انتخابات فلان کشور دنبال شود پس «راه‌حل جایگزین» چیست؟
در ۲۷ دی سال قبل جمعی از کارشناسان و اقتصاددانان کشور، در واکنش به سخن حسن روحانی رئیس جمهور مبنی بر اینکه «من بلد نیستم کاری به دنیا نداشته باشم و برای حل مشکلات، فقط به داخل نگاه کنم. اگر اقتصاددانی بلد است که تمام روابط خارجی خراب باشد، اما اقتصاد مملکت هیچ دست نخورد به ما هم بگوید»؛ طی نامه‌ای به ۱۰ راهکار کم‌هزینه و موثر در کوتاه‌مدت که بدون تکیه بر خارج، می‌تواند اقتصاد ایران را از بن‌بست نجات دهد، به دولت ارائه کردند.
مواردی همچون تسهیل صدور مجوز‌های کسب‌وکار و حذف انحصار دسترسی به شغل، تصویب و اجرای قانون مالیات بر عایدی سرمایه برای بیرون کردن تقاضای سوداگری از بازار‌های خودرو، مسکن، طلا و ارز، منع کردن بانک‌ها از خرید و نگهداری املاک و رقابت با یکدیگر برای بالا بردن نرخ سود سپرده، کم‌اثر کردن تحریم‌های بانکی کشور با استفاده از روش‌های نوین جایگزین سوئیفت نظیر رمزارز‌ها و پیمان‌های پولی دوجانبه با شرکای اصلی تجاری، بازنگری در تصمیم سه ماه پیش درباره بنزین، از جمله راهکار‌های اقتصاددانان به دولت بود.
راهکار رهبر انقلاب برای جدایی اقتصاد از تحولات خارجی چیست؟
موضوع جدایی اقتصاد کشور از تحولات خارجی اولین بار نیست که رهبر معظم انقلاب از آن صحبت می‌کنند.
ایشان در بیست و ششم مهر ۱۳۹۶ تاکید کردند که راه دستیابی به این بازدارندگی اقتصادی هم «اتکا به داخل» و «از بین بردن وابستگی اقتصادی» است؛ ایشان در ادامه فرمایشات خود بیان کردند که «به قدرت اقتصادی اهتمام بکنید. قدرت اقتصادی هم با وابستگی به این و آن حاصل نمی‌شود. تکیه‌ی اقتصاد کشور نباید به ستونی باشد که ممکن است با نعره‌ی مثلاً یک ترامپی بلرزد؛ این [طور]نباید باشد. آن ستون مورد اعتماد در اقتصاد کشور بایستی مربوط به درون کشور و داخل کشور باشد، باید اقتصاد ما درون‌زا باشد.»
همچنین حضرت آیت الله خامنه‌ای در دوم خرداد ۱۳۹۷ با تاکید بر اینکه دشمنی مستکبران با ملت ایران و نظام اسلامی یک «دشمنیِ عمیق» است بیان کردند که «عمق دشمنی آمریکا با ایران و با جمهوری اسلامی است. دشمنی، دشمنیِ عمیق است و سطحی نیست. مخالفت بر اساس و بر محور مسئله‌ای مثل مسئله‌ی اتمی نیست، این را همه فهمیده‌اند؛ بحث، فراتر از اینها است. مسئله‌ی آن‌ها این است که این نظام اسلامی و جمهوری اسلامی نباید باشد.»
رهبر انقلاب همچنین در اولین روز از بهار ۱۳۹۸ بیان کردند که ما باید به نقطه‌ای خودمان را برسانیم که بازدارنده باشد؛ یعنی دشمن احساس کند که از رخنه‌ی اقتصادی، از معبر مسائل اقتصادی نمی‌تواند به کشور عزیز ما ضربه وارد کند و به ملّت فشار بیاورد. این می‌شود بازدارنده؛ ما در مسائل اقتصادی باید به اینجا برسیم.»
تولید، کلید قفل مشکلات اقتصادی کشور
ایران یکی از کشور‌هایی است که با توجه به موقعیت خاص جغرافیایی طبیعی و جغرافیایی انسانی خود سرشار از فرصت‌هاست، اما باید آن‌ها را ظرفیت سازی کند و توجه‌ای به تحولات بین المللی و اتفاقات پیرامون خود نداشته باشد.
به گفته کارشناسان هنگامی که اقتصاد قوی و محکمی را طراحی و تعریف کنیم، طبیعتا اقتصاد کشورمان می‌تواند در برابر حوادث ما را بیمه و تضمین کند.
کیومرث یزدان‌پناه استادیار جغرافیای سیاسی دانشگاه تهران بر این باور است که قوی کردن بنیان‌های اقتصادی به منزله انفعال و انزوا در خارج از مرز‌ها نیست؛ ژاپن، کره جنوبی و بسیاری از اقتصاد‌های پویا که در مقطع و دوره‌ای سختی‌هایی را تحمل کردند، اما در نهایت نتیجه و حاصل کار را دیدند و اکنون جزء قدرت‌های بزرگ اقتصادی هستند، البته بسیاری از مواقع این کشور‌ها هم دچار بحران داخلی می‌شوند، اما به این دلیل اینکه بنیان‌های اقتصادشان محکم و قوی بسته شده است، زود خود را جمع وجور می‌کنند و به راحتی گرفتار بحران نمی‌شوند. این راه بی بازگشتی است که ایران هم باید انتخاب کند.
استاد یار جغرافیای سیاسی دانشگاه تهران معتقد است که فرا سوی هر دولت با هر نگرشی این جبر جغرافیایی و جبر تاریخی است که بر ما تحمیل شده است تا با بهره‌گیری از همه فرصت‌ها، هر دولتی بر سر کار می‌آید از همان ابتدا تکلیف خود را با این موضوع مشخص کند و با تقویت بنیان‌های اقتصاد ملی گام‌های اساسی را برای ثبات و پایداری بردارد تا بر اثر فشار‌های خارجی، بین المللی و حوادث و اتفاقات دور از انتظار به راحتی دچار بحران نشود.
باتوجه به اینکه دولت تدبیر و امید به ایستگاه پایانی کار خود نزدیک می‌شود و به گفته مقام معظم رهبری این یک سال، زمان کمی برای انجام اقدامات مهم نیست، دولت باید برای جدایی اقتصاد کشور از خارج با توجه به نکته‌های گفته شده از رهبر انقلاب، اقتصاددانان کشور و کارشناسان اقتصادی برنامه‌ای مداوم و مدونی را طرح ریزی کند.
البته به گفته رهبر انقلاب باید به تولید و رونق گرفتن آن به شکلی مطلوب توجه شود تا مسائل و مشکلات اصلی اقتصاد و معیشت مردم به‌صورت اساسی حل شود.
به گفته مقام معظم رهبری «تولید کلید اصلی برای اشتغال، معیشت، کاهش تورّم، ایجاد ارزش پول ملّی است؛ تولید واقعاً مادر همه‌ی اینها است؛ هر چه می‌توانیم در مورد تولید بایستی کار کنیم.»
