دو دسته اصلی از دارو‌های مسکن وجود دارند. دسته نخست دارو‌های ضد التهاب غیر استروئیدی هستند که شامل ایبوپروفن (ادویل، موترین)، ناپروکسن (آلو) و آسپرین می‌شوند. دسته دوم استامینوفن (تیلنول) است که این تسکین‌دهنده درد تاثیری بر التهاب ندارد.
به گزارش عصر ایران هر یک از این دسته دارو‌ها یا گاهی اوقات هر دو می‌توانند برای مقابله با درد و تب موثر عمل کنند. اما فقط دارو‌های ضد التهاب غیر استروئیدی می‌توانند در کاهش التهاب (تورم) موثر باشند. توجه داشته باشید که بیشتر انواع درد، مانند درد‌های عضلانی، سردردها و کرامپ‌های قاعدگی شامل مقداری التهاب می‌شوند.
دوز مصرف و عوارض جانبی هر یک از این دو دسته دارو‌ها نیز متفاوت هستند.
در ادامه با انواع رایج درد و چگونگی درمان آن‌ها با دارو‌های مسکن بدون نسخه بیشتر آشنا می‌شویم.
سردردها
انواع مختلفی از سردردها وجود دارند که از سردرد‌های تنشی تا سردرد‌های خوشه‌ای و میگرن‌ها را شامل می‌شوند. برای بیشتر سردردها، شما می‌توانید از دارو‌های ضد التهاب غیر استروئیدی یا استامینوفن استفاده کنید.
استفاده از استامینوفن در ابتدا می‌تواند مفید باشد، زیرا به طور کلی دارای کمترین خطر برای عوارض جانبی مضر است. اما اگر دارو‌های دیگر در تسکین علائم سردرد شما موثرتر عمل می‌کنند، آن چه را برای شما کارایی بیشتری دارد، باید انتخاب کنید.
مراقب سردرد‌های ریباند یا بازگشتی باشید که می‌توانند در صورت مصرف بیش از حد دارو‌های مسکن رخ دهند. دارو‌های مسکن را برای بیش از چند روز یا یک هفته مصرف نکنید و همواره از دستورالعمل ارائه شده روی بسته بندی محصول پیروی کنید.
هشدار
پیش از درمان سردرد، اطمینان حاصل کنید که نشانه‌ای از موضوعی جدی‌تر مانند سکته مغزی یا یک آنوریسم مغزی نیست. سردرد‌های ناشی از این شرایط به طور معمول شدید هستند، به طور ناگهانی آغاز می‌شوند و با گذشت زمان تشدید می‌شوند. تغییر در بینایی، بی حسی، گزگز یا ضعف می‌توانند از دیگر نشانه‌های هشدار دهنده باشند.
اگر دارای علائم این چنینی هستید، به بخش اورژانس بیمارستان مراجعه کرده یا بلافاصله با پزشک خود تماس بگیرید.
کرامپ‌های قاعدگی
دارو‌های ضد التهاب غیر استروئیدی می‌توانند برای کاهش ناراحتی ناشی از کرامپ‌های قاعدگی مفید باشند. در حقیقت، اگر سابقه کرامپ‌های شدید را دارید، می‌توانید دارو‌های مسکن را برای کمک به پیشگیری یا کاهش سطح درد خود یک یا دو روز پیش از آغاز دوره قاعدگی مصرف کنید.
درد‌های عضلانی
آسیب دیدگی یا تروما، تنش و استرس و ورزش شایع‌ترین دلیل درد‌های عضلانی هستند. بسیاری از موارد درد‌های عضلانی با التهاب نیز همراه هستند که استفاده از دارو‌های ضد التهاب غیر استروئیدی مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن را اگر با عوامل خطر مواجه نیستید و در مصرف دارو زیاده‌روی نمی‌کنید، به انتخابی آشکار برای مقابله با این شرایط تبدیل می‌کند.
آسپرین چندان برای تسکین درد استفاده نمی‌شود. پزشکان دوز‌های کم آسپرین را برای پیشگیری از حمله قلبی یا سکته مغزی تجویز می‌کنند.
کمردرد
افراد بسیاری در برهه‌ای از زندگی خود نیازمند دریافت کمک پزشکی برای کمردرد هستند. کمردرد می‌تواند به دلایل مختلفی مانند نشستن طولانی مدت، وضع اندام یا پوسچر بد، آسیب دیدگی‌ها یا آرتریت شکل بگیرد. مصرف یک داروی ضد التهاب غیر استروئیدی می‌تواند برای تسکین کمردرد خفیف یا موقتی مفید باشد. باید به این نکته اشاره داشت که این دارو‌ها برای استفاده کوتاه مدت طراحی شده اند. همواره دستورالعمل‌های ارائه شده روی بسته بندی محصول درباره دوز مصرف را رعایت کنید. در صورت تداوم درد یا اگر به یک بیماری مزمن مانند آرتریت مبتلا هستید، به پزشک مراجعه کنید.
برخی افراد نیز برای تسکین کمردرد خود مصرف دارو را مقدم بر هر روش دیگری مانند فیزیوتراپی، طب سوزنی یا حتی مدیتیشن می‌دانند.
گلودرد
عفونت‌های ویروسی و باکتریایی، آلرژی‌ها و حتی ترشحات پشت حلق می‌توانند موجب گلودرد شوند. اگر فکر می‌کنید به یک عفونت مبتلا شده اید، برای بررسی دقیق شرایط به پزشک مراجعه کنید. عفونت‌های باکتریایی با آنتی بیوتیک قابل درمان هستند. انواع دیگر گلودرد می‌توانند با استامینوفن یا یک داروی ضد التهاب غیر استروئیدی تسکین یابند.
هشدار
بسیاری از دارو‌های سرماخوردگی و آنفلوآنزا حاوی استامینوفن و مسکن‌های دیگر هستند.
اگر هر محصولات ترکیبی را استفاده می‌کنید، برچسب آن را مطالعه کنید تا از دوز مصرف توصیه شده فراتر نروید که برای استامینوفن به طور معمول برابر با ۳،۰۰۰ میلی گرم در روز است.
مفصل درد
آرتریت، به ویژه با افزایش سن، یکی از رایج‌ترین دلایل احساس درد در مفاصل است. استئوآرتریت یا آرتروز که بیشتر بین افراد مسن دیده می‌شود، رایج‌ترین نوع آرتریت است.
التهاب یکی از ویژگی‌های اصلی آرتریت است. از این رو، دارو‌های ضد التهاب غیر استروئیدی برای افراد مبتلا به این شرایط گزینه موثر برای تسکین درد محسوب می‌شوند. اما اگر با درد مداوم مواجه هستید و به طور مکرر از این دارو‌ها برای مدیریت درد استفاده می‌کنید با پزشک خود صحبت کنید، زیرا دارو‌های ضد التهاب غیر استروئیدی در هر بار تنها برای چند روز باید استفاده شوند.
تب
استامینوفن و ایبوپروفن هر دو می‌توانند به درمان تب کمک کنند. دوز مصرف برای هر کدام از آن‌ها متفاوت است. استامینوفن را می‌توانید هر چهار تا شش ساعت یک بار و ایبوپروفن را هر شش تا هشت ساعت یک بار مصرف کنید.
از دادن ایبوپروفن به کودکانی که کمتر از شش ماه سن دارند، پرهیز کنید. آسپرین می‌تواند به درمان تب کمک کند، اما هرگز نباید آن را به کودکان داد، زیرا با سندرم ری (Reye's Syndrome) پیوند خورده است که می‌تواند موجب تورم کبد و مغز شود.
چگونگی انتخاب بهترین داروی مسکن
بدون در نظر گرفتن نوع درد، ترجیح شخصی در انتخاب داروی مسکن نقش دارد. اما عوامل خطر شخصی نیز باید مد نظر قرار بگیرند. هر دارویی دارای معایبی است و دارو‌های مسکن بدون نسخه نیز از این مساله مستثنی نیستند.
استامینوفن دارای عوارض جانبی کمتری است، اما آن‌ها می‌توانند جدی باشند. به گفته سازمان غذا و داروی آمریکا، مهم‌ترین عارضه جانبی بالقوه آسیب کبدی است به ویژه اگر فرد سه یا تعداد بیشتری نوشیدنی الکلی در روز مصرف کند.
استفاده منظم از استامینوفن سمیت زیادی ندارد، اما دستورالعمل‌های ارائه شده درباره دوز مصرف نباید نادیده گرفته شوند.
در صورت استفاده بلندمدت، دارو‌های ضد التهاب غیر استروئیدی با آسیب کلیوی پیوند خورده اند.
در صورت ابتلا به هر سطح از اختلال عملکرد کلیوی یا بیماری کلیوی باید بسیار مراقب مصرف این دارو‌ها باشید و پیش از مصرف آن‌ها با پزشک خود مشورت کنید. در برخی موارد، در صورت ابتلا به بیماری کلیوی مصرف دارو‌های ضد التهاب غیر استروئیدی کاملا ممنوع است.
دارو‌های ضد التهاب غیر استروئیدی می‌توانند موجب سوزش سردل، معده درد، اسهال و دیگر مشکلات گوارشی شوند. همچنین، ممکن است این دارو‌ها موجب کبودی راحت‌تر شما شوند.
دارو‌های ضد التهاب غیر استروئیدی به جز آسپرین می‌توانند احتمال حملات قلبی و سکته‌های مغزی را افزایش دهند. همچنین، شما نباید این دارو‌ها را در زمان بارداری مصرف کنید.
به طور کلی، استامینوفن برای بیشتر درد‌های خفیف می‌تواند انتخاب نخست شما باشد. این دارو دارای سمیت بالقوه به اندازه دارو‌های ضد التهاب غیر استروئیدی نیست.
اما اگر درد همراه با التهاب را تجربه می‌کنید، به عنوان مثال، درد‌های عضلانی یا کرامپ‌های قاعدگی، یک داروی ضد التهاب غیر استروئیدی احتمالا کارایی بیشتری در بهبود شرایط شما دارد.
هشدار
هم استامینوفن و هم دارو‌های ضد التهاب غیر استروئیدی گاهی اوقات می‌توانند با برخی دارو‌های دیگر تداخل ایجاد کنند. اگر دارو‌های تجویزی را مصرف می‌کنید، پیش از مصرف مسکن‌های بدون نسخه، ابتدا با پزشک خود مشورت کنید.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم
اگر هنگام ورزش دچار آسیب دیدگی شده اید، یک تصادف خودرو را تجربه کرده اید یا زمین خورده اید و با درد مواجه هستید، به پزشک مراجعه کنید. هر نوع درد شدید یا غیرعادی جدید یا دردی که در بلندمدت ادامه دارد باید به عنوان یک هشدار در نظر گرفته شده و برای بررسی دقیق شرایط به پزشک مراجعه کرد.
