اگر برگه‌های توتو عموماً به محلات یا مناطق خاصی محدود می‌شد و حجم پولی که در آن جابجا می‌شد به زحمت به چند صد میلیون تومان می‌رسید، امروز در سایت‌های شرط بندی آنلاین که گردانندگان آن اصرار دارند به جای «شرط بندی» از عبارت «پیش بینی» استفاده کنند، هر هفته میلیارد‌ها تومان پول جابجا می‌شود.
به گزارش باشگاه خبرنگاران در اینکه عدد واقعی پولی که شرط بندی در ایران جابجا می‌شود چقدر است، هیچ معیار و آمار مشخصی در دست نیست، اما تردیدی وجود ندارد که میزان آن صد‌ها برابر دوران توتو است. در واقع این تجارت غیرقانونی، در این سال‌ها رشد هولناکی کرده. اهالی فوتبال هم که تا همین چندسال پیش از صحبت کردن درباره این پدیده اکراه داشتند، امروز به صراحت از رخنه شرط بند‌ها به پیکره فوتبال ایران حرف می‌زنند.
تجارتی ۵۵۰ میلیارد دلاری شرط بندی غیرقانونی
پدیده «شرط بندی غیرقانونی» البته فقط مختص به ایران نیست و یک معضل جهانی تلقی می‌شود. در سال ۲۰۱۷ در سمیناری که در کشور سنگاپور برگزار شد، اعلام شد که در یک سال بیش از ۵۵۰ میلیارد دلار فقط در شرط بندی‌های غیرقانونی رد و بدل می‌شود. این عدد وحشتناک، جدا از سایت‌ها و مراکز رسمی شرط بندی در سراسر جهان است که به صورت قانونی فعالیت می‌کنند و مالیات هم می‌پردازند. برای اینکه بدانیم ۵۵۰ میلیارد دلار چه عدد بزرگی است، کافی است ارزشمندترین باشگاه‌های اروپا مثل رئال مادرید، بارسلونا، منچستریونایتد و... حدود ۲ میلیارد دلار است و در واقع با این پول می‌شود تمام لیگ‌های اروپایی را یک جا خرید!
در سال‌های اخیر که شرط بندی در فوتبال جدی‌تر از قبل شده، پلیس فتا و سایر نهاد‌های مسئول تلاش‌هایی برای مقابله با این سایت‌ها داشته اند که به نوبه خود قابل تقدیر است، اما نگرانی آنجاست که هرچه محدودیت‌ها و سختگیری‌ها بیشتر می‌شود، گرانندگان مراکز شرط بندی آنلاین، ابتکار بیشتری برای فرار از این محدودیت‌ها به خرج می‌دهند و راه‌های تازه تری برای دور زدن قانون پیدا می‌کنند.
نگرانی بزرگتر وقتی شکل می‌گیرد که نشانه‌هایی از برقراری ارتباط بین سایت‌های شرط بندی با عوامل موثر در فوتبال مثل داور، بازیکن و مربی دیده می‌شود. این همان معضل بزرگی است که دوشنبه شب گذشته حسن اشجاری مربی شهرداری آستارا در برنامه فوتبال برتر به صراحت درباره آن صحبت کرد. بازیکن اسبق تیم ملی و استقلال از سایت‌هایی گفت که به شکلی آشکار روی سرنوشت یک بازی تاثیر می‌گذارند و به دلخواه خود نتایج را تغییر می‌دهند. این همان چیزی است که در دنیا به «مچ فیکسینگ» مشهور است؛ بازی‌هایی که نتایجش از پیش «فیکس» شده و مافیای شرط بندی هرچه تعیین کند، همان می‌شود.
اگر تا چند سال پیش شایعه‌ها و حرف و حدیث‌ها درباره تبانی در فوتبال ایران به «کارت به کارت کردن» و صرفاً یکی دو بازی خاص محدود می‌شد، امروز با خطر به مراتب جدی تری مواجه هستیم؛ سطح بالاتری از تخلف. اگر قبلاً عوامل باشگاه «الف» به داور یا مدافع باشگاه «ب» رشوه می‌دادند که نتیجه یک بازی تغییر کند، حالا مافیای بسیار پولدارتری به سراغ فوتبال ایران آمده که همزمان می‌تواند با چند عنصر از باشگاه «الف» و «ب» و «داور» ساخت و پاخت کند و کاری کند. برای سایت‌های غیرقانونی شرط بندی هیچ تفاوتی ندارد که تیم الف قهرمان شود یا هر تیم دیگری. بین بازی ال کلاسیکو با رقابت‌های لیگ دسته دوم ایران هم هیچ تفاوت معنی داری نیست. آن‌ها مشغول تجارت هستند.
امروز، در تابستان ۹۹، هنوز بخش بزرگی از فوتبال ایران از این آفت مصون مانده و اغلب اتهاماتی که وارد می‌شود به لیگ‌های کم اهمیت‌تر معطوف شده. ولی هیچ تضمینی نیست که در سال‌های آینده این ویروس پیشروی نکند و مثل کرونا که بی سر و صدا به همه جا خزید، بالاترین سطح فوتبال ایران را تهدید نکند. در جنوب شرق آسیا، مالزی یکی از لیگ‌هایی است که بار‌ها و بار‌ها گرفتار شرط بند‌ها شده. در سال ۱۹۹۴ میلادی ۲۱ بازیکن و مربی مالزیایی به خاطر تبانی اخراج شدند، ۵۸ بازیکن محروم شدند و ۱۲۶ بازیکن مورد بازجویی قرار گرفتند. در سال ۲۰۱۲ میلادی ۱۸ بازیکن محروم و یک مربی، مادام العمر از فعالیت منع شدند و ۴ سال پیش نوبت به ۵ بازیکن رسید که از فعالیت‌های فوتبالی محروم شوند. نکته تکان دهنده این بود که در میان بازیکنان متخلف، یک ملی پوش هم وجود داشت که به ۲ سال زندان محکوم شد.
«مقابله با سایت‌های شرط بندی» و «نفوذ شرط بند‌ها در پیکره فوتبال»، دو مقوله متفاوت و البته نزدیک به هم است که برای مقابله با هرکدام از آن‌ها باید رویکرد متفاوتی داشت. اینکه هزاران هزار ایرانی در سایت‌های شرط بندی آنلاین سرمایه خودشان را از دست بدهند، در جای خود باعث تاسف است، اما تاسف عمیق‌تر وقتی است که این سایت ها، نتایج بازی‌های فوتبال را تعیین کنند. فوتبال ایران هنوز به سرنوشت فوتبال مالزی دچار نشده، اما اگر اقدام هوشمندانه‌ای در این زمینه صورت نگیرد، چه بسا ویروس مالزی به جان فوتبال ما هم بیافتد.
