قدیم‌ترها مهمان سرزده که می‌آمد، وقتی شام آماده نبود و می‌خواستند با غذای ساده تعارفی بکنند، می‌گفتند: «آقا حالا یه نون و پنیر دور هم می‌خوریم.» اما حالا با یک چرخ ساده در بقالی و سوپرمارکت‌ها و دیدن قیمت‌ها متوجه می‌شویم که دیگر ماست و پنیر و کشک و دوغ جز مواد غذایی ساده نیستند؛ بلکه باید آنها را در سبد مواد غذایی لاکچری قرار داد! نمونه‌اش حرف‌های احمد آقای بازنشسته در یک مهمانی خانوادگی است که با خانمش این طور تعریف می‌کنند: «ما خودمان ماست کم می‌خریدیم و معمولاً با شیر ماست درست می‌کردیم، اما همان هم بالاخره یک ظرف کوچک ماست می‌خواهد، خود شیر هم که گران شده! کلاً ماهی دو بار شیر کیسه‌ای می‌خریم؛ یک بار ماست درست می‌کنیم، یک بار هم شیر را مصرف می‌کنیم.»
به گزارش مهر این حال و روز خیلی از خانواده‌های ایرانی است. یخچال‌های خلوت مغازه‌ها هم نشان می‌دهد که گویا خیلی‌ها در همین وضعیت مشترک به سر می‌برند!
اگر در همین روزها برای خرید شیر به بقالی محله رفته باشید، دلیل این خلوتی را متوجه می‌شوید؛ خصوصاً از روی تاریخ انقضای گذشته شیرها که معمولاً با جمله آقای فروشنده همراه می‌شود: «اون چند تا کناری‌ها تاریخ دارد.» و انگار از تعجب کردن شما که در چشمانتان از بالای ماسک معلوم است ناچار می‌شود که توضیحات تکراری را دوباره بگوید: «از بس روز به روز قیمت‌ها تغییر می‌کند و بالا می‌رود، مردم کمتر خرید می‌کنند، خیلی از شیرها هم می‌ماند و تاریخ انقضایشان می‌گذرد.»
و اگر کنجکاوی شما بیشتر شود، ادامه می‌دهد: «محصولات لبنی را که تاریخ انقضا ندارند خود شرکت مرجوع می‌کند. حالا نمی‌دانم چه کاری با آنها می‌کنند ولی به جای آنها، بار جدید به ما می‌دهند.»
همین می‌شود که وزارت بهداشت هشدار می‌دهد مصرف لبنیات در برخی خانوارها هفتگی یا ماهانه شده است! ماجرا از این قرار است که جلال‌الدین رزاز، رئیس انستیتو تحقیقات تغذیه‌ای و صنایع کشور، در ۱۹ خرداد ماه، میزان مصرف سالیانه هر نفر ایرانی از شیر و لبنیات را بین ۶۵ تا ۷۰ لیتر اعلام کرده که این آمار در کشورهای توسعه یافته حدود ۲۰۰ لیتر است؛ البته این آمار مربوط به خرداد ماه است و با اخباری که هر چند روز مبنی بر افزایش قانونی و غیرقانونی لبنیات شنیده می‌شود و هیچ نهادی هم گردن نمی‌گیرد، لابد مصرف سرانه لبنیات از این هم کمتر شده و خواهد شد! مصداق این حرف‌ها را باید در دل شهر پیدا کرد. آقا مسعود فروشنده است و درددل‌هایش درباره قیمت‌های عجیب لبنیات زیاد است. او می‌گوید: «قیمت بعضی از اقلام مثل پنیر خامه‌ای که ۴,۰۰۰ تومان بوده، هفته پیش شده ۷,۰۰۰ تومان و امروز ویزیتور برای ما ۹,۰۰۰ تومان فاکتور کرده! یا شیری که ۳,۲۰۰ تومان بوده شده ۳۷۰۰ تومان! آن هم در عرض یک روز....»
اگر افزایش قیمت به همین روال پیش برود، در چند سال آینده خبری از ایرانی‌های رشید و چهارشانه نیست؛ چراکه انستیتو تحقیقات تغذیه‌ای و صنایع کشور این را هم گفته که اگر مصرف شیر و لبنیات کاهش پیدا کند، علاوه بر کوتاه شدن قد فرزندان در ۱۰ تا ۲۰ سال آینده، شاهد بیماری‌هایی نظیر پوکی استخوان و راشیتیسم خواهیم بود؛ که هزینه‌های بیماری‌های ناشی از درمان کمبود مصرف لبنیات به مراتب بالاتر است.
لبنیات در جنگ با کرونا
در اوایل شیوع ویروس کرونا در شبکه‌های مجازی شایعه شده بود که مصرف شیر برای کرونا مضر است و می‌گفتند کرونا از طریق مصرف فرآورده‌های لبنی به انسان منتقل می‌شود! این در حالی بود که سازمان بهداشت جهانی بارها اعلام کرد که ویروس کرونا از طریق خوردن و آشامیدن منتقل نمی‌شود!
اما از آنجا که در فضای جدید، حجت آخر را شبکه‌های اجتماعی تمام می‌کنند، باز هم شایعات رتبه اول را گرفت و زورش چربید! همین شایعه مزید بر علت شد تا مدتی مصرف لبنیات از قبل هم کمتر شود. هنوز چند وقت نگذشته بود که کرونا به شیر هم رحم نکرد و یکی دیگر از قربانیان کرونا، شیر بود! و تمام این اتفاقات در حالی رخ می‌داد که مثلاً نگین نوری دانشیار گروه بهداشت و کنترل مواد غذایی دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران در مصاحبه‌هایش گفته بود: «هیچ گونه گزارشی مبنی بر انتقال ویروس کرونا از طریق شیر به انسان وجود ندارد، و انتقال ویروس از انسان به انسان است.»
هر موقع بحث از هر آلودگی پیش می‌آید، مصرف شیر به شدت توصیه می‌شود، در مورد کرونا هم تحقیقات نشان داده که مصرف لبنیات پاستوریزه به دلیل این‌که منبع بسیار غنی از کلسیم و ویتامین B۲ است، در کنار سایر مواد غذایی دارای ویتامین‌های گروه E، D وC در سبد غذایی روزانه می‌تواند با بالا بردن قدرت دفاعی بدن، به مقابله و پیشگیری از بیماری کووید ۱۹ کمک کند.
آن چیزی که در مورد مصرف شیر بسیار مهم است رعایت مقررات بهداشتی در تمامی مراحل است. حرارت دیدن شیر مهمترین عامل نابودی انواع آلودگی‌ها از شیر است و خیال ما را راحت می‌کند که می‌توانیم با خیال راحت شیر مصرف کنیم.
ظرف‌های ماست دکوری
اگر یادتان باشد، چند ماه پیش، قبل از کرونا، بعضی‌ها کلیپ‌های طنزی ساخته بودند که شخصی در مغازه می‌رفت و می‌پرسید: «این پنیر تبریزی‌هاتون کیلویی چند است؟» و همزمان کمی از آن می‌چشید. فروشنده قیمت نسبتاً بالایی می‌گفت و مشتری هم جواب می‌داد: «حالا که هوس کردم و نمی‌توانم یک کیلو بخرم حداقل ۵ هزار تومن پنیر به من بدهید.» در جواب فروشنده هم می‌گفت: «همون که چشیدی ۵ تومان بود!» گویا سازندگان آن کلیپ خوب آینده را پیش‌بینی کرده بودند. گرچه این روزها دیگر این طنز هم جواب نمی‌دهد. احتمالاً اگر هر یک از ما انگشتمان به نوک چاقوی پنیرهای خوب و گران قیمت بخورد، باید ۵ هزارتومن کارت بکشیم.
اگر دولت مجدداً برای محصولات لبنی یارانه در نظر نگیرد و جلوی افزایش غیرقانونی محصولات توسط کارخانه‌ها گرفته نشود، دیگر کته ماست که غذای خوشمزه روزهای بی‌خورشتی بود، غذای گران به حساب می‌آید یا دیگر خبری از ماست و خیار کنار بشقاب استانبولی نیست و باید سبزی را جایگزین آن کنیم! اگر مهمان سرزده هم به خانه آمد و چیزی برای پذیرایی شام در خانه نبود، باید خیلی محترمانه و غیرمستقیم از خداحافظی او، استقبال گرم کرد!
