کرونا؛ آیا قرنطینه بهترین راه است؟

ویروس کرونا در هفته جاری در کل کشور یکه‌تاز شده است. هر روز آمار تکان دهنده‌ای از شیوع این ویروس منتشر می‌شود براساس گزارش وزارت بهداشت " ۲۵ استان کشور در وضعیت قرمز و هشدار قرار دارند." همچنین بر اساس آمار رسمی تا روز گذشته مجموع بیماران کووید۱۹ در کشور به ۲۶۲ هزار و ۱۷۳ نفر رسیده است. مجموع جانباختگان این بیماری هم از ۱۳ هزار نفر گذشت. در ۲۴ ساعت منتهی به ظهر امروز چهارشنبه ۱۹۹ نفر جان خود را از دست داده‌اند. این آمار در یک هفته گذشته تقریبا کم و بیش تکرار شده است.

به گزارش فرارو تا چند روز پیش حدود ۱۰ استان در وضعیت قرمز و هشدار قرار داشتند، اما حالا ۲۵ استان همین وضعیت را دارند. استان‌های آذربایجان‌های شرقی و غربی، ایلام، بوشهر، خراسان رضوی، خوزستان، زنجان، کردستان، کرمانشاه، گلستان، مازندران، هرمزگان در وضعیت قرمز و استان‌های تهران، فارس، اردبیل، اصفهان، البرز، خراسان جنوبی، سیستان و بلوچستان، کرمان، کهگیلویه و بویر احمد، لرستان، همدان، یزد و خراسان شمالی نیز در وضعیت هشدار قرار دارند.

این در شرایطی است که کمتر از یک ماه پیش مقامات وزارت بهداشت و دولت مدام از عملکرد خود تمجید می‌کردند و از مدیریت بحران و حتی شکست کرونا سخن می‌گفتند، اما حالا توپ را در زمین مردم انداخته‌اند و می‌گویند، شهروندان فاصله گذاری اجتماعی را رعایت نمی‌کنند. شاید این ادعا تا حدودی درست باشد، اما نمی‌توان گفت که دستگاه‌های مسئول عملکرد موفقیت آمیزی داشته‌اند.

 

دولت و ستاد ملی مبارزه با کرونا تمایل زیادی به اجرای محدودیت‌های سفت و سخت ندارد. این موضوع هم ناشی از وضعیت اقتصادی پیچیده کشور است. شاید اگر اوضاع اقتصادی بحرانی نبود دولت محدودیت‌ها را به صورت سفت و سخت‌تر اجرا می‌کرد. با این حال محدودیت‌هایی که در نظر می‌گیرد نیز بیش از همه مراکز خصوصی را هدف قرار می‌دهد. دولت هیچ تمایلی به تعطیلی و یا محدود کردن نهاد‌های دولتی ندارد.

 

شامگاه روز دوشنبه استاندار تهران اعلام کرد محدودیت‌هایی برای مبارزه با کرونا در پایتخت در نظر گرفته شده است. محسنی بندپی استاندار تهران گفت "متاسفانه در ۱۰ روز گذشته بستری‌شدگان در بخش‌های عادی و ویژه به شکل چشمگیری روند صعودی داشته است که چاره‌ای جز افزایش نظارت‌ها بر بازگشایی‌ها نداریم. "

بنابر اعلام استاندار، فعالیت شماری از مشاغل و همچنین برگزاری هرگونه مراسم اجتماعی، فرهنگی، مذهبی ممنوع است.

در همین رابطه بنابر اعلام سایت شهر وابسته به شهرداری تهران، همه دانشگاه‌ها، مدارس، کتابخانه‌ها، سینما، تئاتر، موزه، تالار‌های پذیرایی، آرایشگاه‌های زنانه و مساجد در این مدت تعطیل خواهد بود.

 

علاوه بر این، باشگاه‌های ورزشی پر برخورد، کافه‌ها و شهربازی‌ها و استخر‌های سرپوشیده اجازه فعالیت ندارند.

در برخی شهر‌های دیگر کشور هم ممنوعیت‌های مشابه با نظر مقامات محلی وجود دارد، اما بیشتر این ممنوعیت‌ها ضمانت اجرایی ندارد و محدودیت‌ها هم به خوبی اجرا نمی‌شوند. از سوی دیگر دولت بیشتر به تعطیلی مراکز خصوصی متمایل است، این در حالی است که بسیاری از ادارات دولتی خود می‌توانند در شیوع بیماری موثر باشند.

دولت سعی می‌کند به جای اجرای سخت ممنوعیت‌ها با توصیه و ارشاد کار خود را پیش ببرد. مسئولان انتظار دارد که مردم به صورت خودجوش کسب و کار خود را تعطیل کنند، اما واقعیت این است که شرایط اقتصادی کنونی کشور اجازه این کار را نمی‌دهد.

یکی دیگر از راهکاری دولت الزام به استفاده ماسک توسط شهروندان است. مدتی است که استفاده از ماسک در اماکن عمومی اجباری شده است حتی رییس جمهور هشدار داده که هر کس ماسک نمی‌زند، خدمات دولتی دریافت نمی‌کند. اما این تهدید نیز ضمانت اجرایی ندارد. 

با این حال مشاهدات نشان می‌دهد که بسیاری از شهروندان از ماسک استفاده می‌کنند. در همین رابطه علیرضا رئیسی معاون وزیر بهداشت گفت: «باید از مردم تشکر کنیم که در یک هفته گذشته استفاده از ماسک ارتقا پیدا کرد و این بسیار قابل تقدیر است. اگر فرهنگ استفاده از ماسک را به قدرت اجرا کنیم، قطعا در هفته‌های آینده شاهد کاهش موارد بستری در بیمارستان‌ها خواهیم بود..»

مقامات وزارت بهداشت تاکید دارند که مردم نباید در اجتماعات به ویژه عزا و عروسی حضور داشته باشند. رئیسی در این باره تاکید کرد: "ثابت شده که حضور در تجمعات به ویژه اگر در فضای سرپوشیده باشد می‌تواند در ابتلا به ویروس کرونا موثر باشد."

پیشتر ایرج حریرچی قائم مقام وزارت بهداشت گفته بود "در بسیاری استان‌ها حدود ۹۲ درصد موارد ابتلا ما از مراسم‌های عروسی و دورهمی‌های خانوادگی و هشت درصد از محیط کاری است. "

حریرچی روز گذشته نیز در جریان سفر به همدان همین موضوع را دوباره مطرح کرد. به گفته او: «برگزاری یک عروسی و مجلس ترحیم می‌تواند وضعیت سفید را به قرمز تبدیل کند. در مواردی شاهد ابتلای ۲۰۰ نفر در یک مراسم عروسی و یک هزار نفر مبتلا در یک مراسم ترحیم بوده‌ایم.»

او افزود: «۴۱ درصد از مبتلایان کرونا در استان همدان مربوط به برگزاری مجالس عروسی و ترحیم بوده و ۵۱ درصد نیز مربوط به ارتباطات خانوادگی گزارش شده است.»

در همین رابطه در حالیکه مقامات ایران مدام مسئولیت را به گردن مردم می‌اندازند، سازمان بهداشت جهانی می‌گوید پیام‌های متناقض از سوی رهبران کشورها، مردم را گمراه و موجب ناکامی در مبارزه با کووید ۱۹ شده است.

دکتر تدروس آدهانوم، دبیرکل سازمان جهانی بهداشت (دبلیو اچ او) روز دوشنبه در جریان کنفرانس خبری خود که در ژنو سوئیس، مقر این نهاد سازمان ملل متحد برگزار می‌شد، گفت که "اظهارت متناقض رهبران جهان" اطمینان عمومی نسبت به تلاش‌ها برای کنترل همه‌گیری را از بین می‌برد."

 

او افزود: "این ویروس همچنان به عنوان دشمن شماره یک مردم باقی است، اما اقدامات بسیاری از دولت‌ها و مردم جهان از درک اهمیت این موضوع حکایت ندارد."

تدروس آدهانوم گفته اقداماتی، چون فاصله گیری فیزیکی، شستن دست و زدن ماسک در مکان‌های مورد نیاز، باید به طور جدی اجرا شود و باید پذیرفت که "بازگشت به وضعیت نرمال و عادی قبل از کرونا، به این زودی‌ها روی نخواهد داد."

"اگر این اصول اولیه رعایت نشوند، فقط یک مسیر برای همه‌گیری کرونا می‌توان متصور شد و آن هم بدتر شدن و بدتر شدن اوضاع است."

در همین حال دکتر مایک رایان، مدیراجرایی موارد اضطراری سازمان جهانی بهداشت هم با اشاره به وضعیت آمریکای جنوبی کنار گذاشتن سیاست قرنطینه را عامل شیوع گسترده کرونا در این منطقه می‌داند. به گفته او قرنطینه و تعطیلی سراسری پیامد‌های اقتصادی بزرگی دارد، اما وضع قرنطینه‌های ناحیه‌ای و به ویژه در نواحی که سرایت ویروس شتاب گرفته، برای جلوگیری از سرایت گسترده آن ضروری است.

این مقام دبلیو اچ او به دولت‌ها توصیه کرده که استراتژی‌های قوی و شفافی را وضع کنند که "شهروندان به راحتی آن‌ها را درک کنند و رعایت کردن آن‌ها هم دشوار نباشد."

 

دکتر رایان گفته: "ما باید یاد بگیریم که چه طور با این ویروس زندگی کنیم. انتظار این که واکسنی بتواند این ویروس را ریشه کن کند و این که چنین واکسنی طی چند ماه آینده عرضه خواهد شد، انتظاری غیرواقعی است."

این مقام سازمان جهانی بهداشت همچنین هشدار داده که هنوز به لحاظ علمی معلوم نیست که بهبودی پس از ابتلا به ویروس جدید کرونا به نوعی ایمنی در برابر ان ختم می‌شود و اگر هم چنین اتفاقی افتاد، این ایمنی تا چه زمانی ادامه خواهد داشت.

 

این اظهارات مقامات سازمان بهداشت جهانی دقیقا درباره عملکرد دولت در ایران صادق است. ایران از جمله کشورهایی است که کلا دست به قرنطینه نزد و خیلی زود محدودیت‌ها را کنار گذاشت. در کمتر از یک ماه پس از حذف محدودیت‌ها کرونا نیز با شتاب و توحش بیشتر خود را به ایرانیان نشان داد. 

 

مقامات ایرانی به ویژه رییس جمهور از همان ابتدا مخالف قرنطینه شهرها بودند اما تجربه چین و کشورهای اروپایی نشان داده است کارسازترین راه قرنطینه شهرهایی است که بیشترین شیوع را دارند.