روزنامه «وطن امروز» به طرح پیشنهادی «سوتزنی» از سوی جمعی از نمایندگان مجلس و پیشینهی آن در سایر کشورها پرداخته که مهمترین بخشهای آن را در ادامه میخوانید.
اوایل تیرماه بود که از مجلس خبر رسید جمعی از نمایندگان طرحی را با عنوان «طرح سوتزنی» تدوین کردهاند. این طرح به دنبال فراهم کردن زمینههای حقوقی، قضایی و امنیتی لازم برای حمایت از افشاگران فساد است. طرح سوتزنی برای بررسیهای بیشتر علمی روز گذشته به قوهقضائیه و مرکز پژوهشهای مجلس ارسال شد.
بنا بر اظهارات حجتالاسلام علیرضا سلیمی، عضو هیأترئیسه مجلس در این طرح مشوقهای مالی برای کسانی که مفاسد را افشا کنند در نظر گرفته شده است. این طرح پیشنهاد میدهد درصدی از مبلغ فسادی که از سوی شخص افشا میشود به عنوان تشویق به وی اعطا شود.
پیش از این در اردیبهشتماه سال ۹۸ رئیس قوهقضائیه در دیدار دانشجویان از گزارشات مردمی درباره فساد اعلام حمایت کرد. آیتالله سید ابراهیم رئیسی در این باره اظهار داشت: مخبران و کسانی را که خبر از فساد دهند باید مورد تشویق قرار داد، این موضوع را به صورت قانونمند دنبال میکنیم تا سازوکار آن فراهم شود.
باید یادآور شد قانون سوتزنی مدتهاست در برخی کشورها تصویب شده و به اجرا درآمده است. این قانون برای نخستینبار در ایالاتمتحده آمریکا در سال ۱۷۷۸ یعنی 2 سال پس از تأسیس آمریکا تصویب شد.
تدوین این قانون نشان میدهد مشکلاتی در سیستم حاکمیتی این کشور بوده است که امکان حل آن به روش نظاممند وجود نداشته است، از این رو قانونی تصویب شده تا از گزارشدهندگان تخلف حمایت شود.
در بقیه کشورها قدمت این قانون به سال ۲۰۰۰ میلادی مربوط میشود و بیش از ۱۰۰ کشور قانون مجزا برای این کار دارند و بسیاری از کشورها میان آییننامهها و قوانین دیگر از حقوق گزارشدهندگان حمایت میکنند.
طرح سوتزنی در مجلس دهم مورد توجه برخی نمایندگان قرار گرفت اما به طور جدی به آن پرداخته نشد و در نتیجه ناکام ماند. ابوالفضل ابوترابی، نماینده نجفآباد در مجلس دهم هم طرحی به عنوان سوتزنی مطرح کرد. او درباره این طرح گفته بود: با توجه به [لزوم] اجرایی شدن طرح سوتزنی در قوهقضائیه و تدوین آییننامه در این باره در دولت، مجلس هنوز به این موضوع ورود نکرده و این طرح در دستور کار وکلای ملت قرار ندارد.
«حمایت از افشاکنندگان فساد اقتصادی» هم از دیگر طرحهایی بود که برای تشویق افشاگری فساد در شهریورماه سال گذشته مطرح شد اما مورد پیگیری نمایندگان و طراحان قرار نگرفت. بعد از خاک خوردن پیگیری طرح سوتزنی در مجالس گذشته، حالا مجلس یازدهم تصمیم گرفته است این طرح را به سرانجام برساند.