چندین شرایط مختلف می‌تواند باعث ایجاد درد در ناحیه پایین سمت راست شکم شود. برخی از این موارد شدید هستند و نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارند، بنابراین شناخت تفاوت‌ها مهم است.
شکم ناحیه‌ای بین سینه و لگن است. این قسمت حاوی اندام‌های حیاتی درگیر در هضم، مانند روده‌ها و کبد است. قسمت پایین سمت راست شکم حاوی بخشی از روده بزرگ و تخمدان راست در خانم‌ها است.
در این مقاله دلایل احتمالی درد در قسمت تحتانی شکم بیان خواهد شد.
درد شکم سمت راست پایین
آپاندیسیت:
آپاندیسیت به التهاب آپاندیس، یک ساختار انگشت کوچک مانند در گوشه پایین سمت راست شکم اشاره دارد. آپاندیسیت بسیار شایع است، که در حدود پنج تا ۱۰ درصد از افراد در طول عمر خود دچار آپاندیسیت می‌شوند. در حالی که ممکن است در هر سنی اتفاق بیفتد، اما بیشترین گروه‌های آسیب پذیر نوجوانان و جوانان هستند.
درد شدید شکم و حالت تهوع شایع‌ترین علائم است که اغلب با استفراغ و تب احتمالی همراه است.
آپاندیسیت درمان نشده می‌تواند تهدید کننده زندگی باشد، بنابراین معمولاً یک اورژانس جراحی محسوب می‌شود و یکی از مهمترین دلایل جراحی فوری شکم است.
سنگ‌های صفراوی:
سنگ کیسه صفرا رسوبات کوچک و گرد هستند که در کیسه صفرا یافت می‌شود، ارگانی که صفرا در آن ذخیره می‌شود. سنگ‌های صفراوی را می‌توان در چند دسته، طبقه بندی کرد. سنگ‌های صفراوی می‌توانند علایم مختلفی از درد حاد، شدید تا وضعیت مزمن و یا بدون هیچ گونه ناراحتی ایجاد کنند. درمان سنگ‌های صفراوی علامتدار در درجه اول مستلزم برداشتن کیسه صفرا است.
سندرم روده تحریک پذیر
سندرم روده تحریک پذیر (IBS) یک اختلال مزمن روده بزرگ است. سندرم روده تحریک پذیر نوعی اختلال در روده است که باعث ایجاد درد در معده، گاز، اسهال و یبوست می‌شود. IBS با استرس، اضطراب یا افسردگی همراه است. این بیماری با درد مکرر شکم و مشکلات مربوط به حرکت روده مشخص می‌شود که درمان آن دشوار است. علائم و نشانه‌های IBS معمولاً شدید یا تهدید کننده زندگی نیست.
علل درد شکم سمت راست پایین
عفونت کیسه صفرا (کوله سیستیت):
عفونت کیسه صفرا، که به آن کوله سیستیت نیز گفته می‌شود، به معنای وجود عفونت باکتریایی کیسه صفرا با سنگ‌های صفراوی یا بدون آن است. کیسه صفرا اندام کوچکی است که صفرا را ذخیره می‌کند و به هضم چربی‌ها کمک می‌کند. اگر چیزی باعث خروج صفرا از کیسه صفرا (سنگ کیسه صفرا، آسیب به مجاری صفرا یا تومور‌های کیسه صفرا) شود صفرا راکد می‌شود و باکتری‌ها در آن تکثیر می‌شوند و یک کیسه صفرا را آلوده می‌کنند.
عوامل خطر شامل چاقی، رژیم غذایی پرچرب و سابقه خانوادگی سنگ‌های کیسه صفرا است. علائم آن شامل تب، لرز، درد شکم چهار گوش فوقانی راست که به سمت شانه راست کشیده می‌شود و گاهی تهوع و استفراغ. عفونت کیسه صفرا یک بیماری حاد (ناگهانی) است، در حالی که علائم سنگ کیسه صفرا به تدریج ظاهر می‌شود.
کولسیستیت بدون درمان می‌تواند منجر به پارگی کیسه صفرا شود، که می‌تواند تهدید کننده زندگی باشد. تشخیص از طریق معاینه فیزیکی، سونوگرافی یا تصویربرداری دیگر و آزمایش خون انجام می‌شود.
سنگ کلیه:
سنگ کلیه سنگی است که از مواد مختلف ساخته شده است و در کلیه‌ها شکل می‌گیرد. عواملی که خطر تشکیل سنگ کلیه را افزایش می‌دهد شامل مقادیر زیادی کلسیم، اسید اوریک و اگزالات در ادرار، پایین بودن میزان سیترات در ادرار، pH غیر طبیعی ادرار، کم بودن میزان ادرار است. بسته به محل قرارگیری سنگ، درد معمولاً در شکم یا پهلو تجربه می‌شود. تشخیص با آزمایشات تصویربرداری و آزمایش ادرار انجام می‌شود.
گزینه‌های درمانی شامل هیدراتاسیون و دارو‌ها برای تسهیل عبور خود به خود سنگ و روش‌های مختلفی برای برداشتن سنگ است.
بیماری التهابی لگن:
بیماری التهابی لگن یا همان PID اصطلاح کلی برای عفونت باکتریایی ارگان‌های تولید مثل زن است. PID معمولاً عارضه بیماری مقاربتی (STD) مانند سوزاک یا کلامیدیا است. با این وجود، می‌توان PID را از علل دیگر دریافت کرد. هر زنی می‌تواند مبتلا شود. علائم آن شامل تب، درد زیر شکم، ترشحات واژن ناخوشایند، درد و یا خونریزی در هنگام رابطه جنسی و درد هنگام ادرار است.
تشخیص از طریق علائم، معاینه لگن، سواب واژن و پاپ اسمیر و آزمایش ادرار انجام می‌شود. درمان با یک دوره آنتی بیوتیک انجام می‌شود. حتماً تمام دارو‌ها را طبق دستورالعمل به پایان برسانید، حتی وقتی احساس بهتری داشته باشید.
دلیل درد شکم در خانم‌ها
کیست تخمدان:
در طی سال‌های باروری، تخمدان‌های زن هر ماه یک سلول تخمک واحد آزاد می‌کنند. اما گاهی اوقات تخمک روی سطح تخمدان باقی می‌ماند، جایی که فولیکول که آن را محصور کرده است همچنان به رشد خود ادامه می‌دهد. سپس به کیست تخمدان پر از مایع تبدیل می‌شود. کیست تخمدان ممکن است ناشی از عدم تعادل هورمونی باشد. در صورت وصل شدن به تخمدان توسط بافت آندومتریوز و در اثر عفونت‌های شدید لگن که به تخمدان‌ها گسترش می‌یابد. کیست ممکن است در دوران بارداری نیز تشکیل شود.
کیست تخمدان کوچک معمولاً هیچ علامتی ایجاد نمی‌کند. کیست بزرگتر ممکن است باعث درد لگن، کمردرد، افزایش وزن غیر قابل توضیح، خونریزی غیر طبیعی واژن و یا درد در هنگام رابطه جنسی شود. درد شدید و ناگهانی شکم می‌تواند نشان دهنده پارگی کیست باشد. این یک فوریت پزشکی است و بیمار باید به اورژانس مراجعه کند. تشخیص از طریق سونوگرافی انجام می‌شود.
پیچ خوردگی تخمدان:
پیچ خوردگی و یا پیچیدن تخمدان زمانی رخ می‌دهد که یک تخمدان به طور ناگهانی پیچ می‌خورد و جریان خون به سمت آن متوقف می‌شود. اگر این اتفاق بیافتد، درد ناگهانی و شدیدی در یک طرف از قسمت تحتانی شکم آغاز می‌شود
علائم این بیماری شامل درد شدید یک طرفه، پایین شکم همراه با حالت تهوع و استفراغ است. تشخیص توسط سونوگرافی انجام می‌شود. به نظر می‌رسد تخمدان به دلیل پیچ خوردگی و قطع گردش خون بزرگ می‌شود. مایع لگن آزاد و یک پدیکول پیچ خورده وجود خواهد داشت.
پیچ خوردگی تخمدان یک اورژانس پزشکی است. تخمدان می‌تواند به دلیل از دست دادن گردش خون از بین برود، باعث عفونت، آبسه یا پریتونیت شود. برای جلوگیری از مرگ بافت و عوارض بعدی باید جراحی انجام شود. در بیشتر موارد تخمدان آسیب دیده باید برداشته شود و همینطور کیست یا توده‌ای که باعث پیچ خوردگی شده است را از بین می‌برد.
منبع: بیتوته
