از کجا می‌توان مطمئن بود که کرونا می‌تواند بر اقتصاد تاثیر مثبت هم بگذارد؟ از این‌جا که از همین حالا و پیش از آنکه بازگشایی‌ها کامل شود برخی مشاغل بر اثر کرونا رونق یافته اند و در اقتصاد، رونق یعنی گردش مالی و سود بیشتر، جذابیت‌های بیشتر برای سرمایه گذاری و از همه مهم‌تر فرصت‌های شغلی و امکان اشتغال بیشتر. از سایت‌های فروش آنلاین نظیر «آمازون» که میلیاردها دلار سود برد و در اوج بحران کرونا بیش از 200 هزار نفر را در چند کشور استخدام کرد و همچنین رونق و توسعه فعالیت فروشگاه‌های زنجیره‌ای که بگذریم مشاغل نوظهور هم در دوران کرونا از راه رسیده‌اند. در اقتصاد ایران هم که با تحریم‌های جدی مواجه است کرونا فرصت‌های بزرگ در پی دارد. شاهد این مدعا اینکه در همین چند ماه اخیر در ایران مشاغلی رونق گرفتند و از همین حالا معلوم است برخی مشاغل آینده درخشانی خواهند داشت. توسعه همین کسب و کارها می‌تواند تاثیر منفی کرونا را خنثی کند.
خطوط تولیدی که 3 شیفت شدند
مواد ضدعفونی و الکل آن قدر مشتری دارد که همین حالا هم جلوی تعطیلی بسیاری از واحدهای تولیدی را گرفته است! علاوه بر شرکت‌هایی که از قبل الکل و مواد ضدعفونی تولید می کردند و شیفت‌های کاری و تعداد کارگرانشان را افزایش داده اند برخی واحدهای تولید و کارگاه‌های بزرگ و کوچک نیز تغییر کاربری داده‌اند و با اصلاحاتی در خط تولید، امکانات و نیروهایشان را برای تولید انواع مواد بهداشتی از جمله ژل ضدعفونی دست به کار گرفته‌اند. کارگاه‌ها و کارخانه‌های تولید مواد شوینده نیز شرایط مشابهی دارند و در دوران کرونا انواع کارگر ساده و متخصص استخدام کرده‌اند تا خط تولیدشان را در ساعات طولانی‌تری از روز و حتی شب فعال نگه دارند. برخی از این کارخانه‌ها به قول معروف 3 شیفت شدند.
سودآوری شرکت‌های تولید مواد ضدعفونی و شوینده در دوره کرونا فرصتی برای توسعه فعالیت و استخدام افراد بیشتر مهیا کرده است
این تغییر کاربری در همه جای دنیا اتفاق افتاد؛ شرکت جاروبرقی‌سازی «دایسون» یک شبه تبدیل شد به سازنده دستگاه تنفس‌مصنوعی، یکی از عطرسازی‌های مشهور فرانسه شد تولیدکننده مواد ضدعفونی و ژل دست خوش‌بو و جالب‌تر از همه اینکه شرکت «شارپ» ژاپن که لوازم الکترونیک تولید می‌کرد ناگهان شد تولید کننده ماسک! کرونا تغییر ایجاد می‌کند و در تغییر فرصت‌هاست؛ مشاغل قدیمی باید با این تغییرها سازگار شوند و مشاغل جدید هم از راه می‌رسند. به قول «روح الله ایزدخواه» نماینده مردم تهران در یازدهمین دوره مجلس‌شورای‌اسلامی، فرصت‌های اقتصادی کرونا 5 برابر تهدیدهایش است. وی که دکترای مدیریت تکنولوژی دارد در این باره می‌گوید:«اگر کرونا 10 واحد تهدید داشته باشد 50 واحد فرصت هم همراه دارد. یعنی اگر کشورها بتوانند بحران را مدیریت کرده و به سمت اصلاحات ساختاری بروند اتفاقا از این بحران بیشتر از زیان، سود می‌کنند».
ماسک؛ کالای استراتژیک جهان آینده
تولید ماسک همین حالا هم به یکی از مشاغل پر سود تبدیل شده است. تولید همچنان به اندازه تقاضا نیست و بازار ماسک در ایران هنوز خیلی داغ است! ولی فقط هم بازار ایران نیست؛ اگر ماسک اضافه تولید شود مشتری خارجی هم جنس را روی هوا می برد! معلوم نیست این تقاضای شدید تا چه وقت طول بکشد ولی سوال این‌جاست که پس از دوران شیوع کرونا باز هم تولید ماسک کسب و کاری پر سود باقی خواهد ماند؟ پاسخ بله است. پیش‌بینی می‌شود در دوران پسا کرونا دولت ها به بزرگ ترین خریداران و انبارکنندگان انواع ماسک و تجهیزات بهداشتی تبدیل شوند. کرونا نظام بهداشتی کشورهای جهان را به چالش کشید و دوران پسا کرونا فرصتی برای بازنگری در نظام بهداشت و درمان است. اغلب دولت های جهان برای مقابله با تهدید بیماری‌های واگیر در آینده میلیاردها ماسک خریداری و انبار می‌کنند؛ هر دولتی بیش از چند میلیارد. علاوه بر آن تولید ماسک‌های جدید با قابلیت‌های بیشتر و همچنین استفاده از فناوری‌های مدرن برای تولید ماسک‌های پیشرفته در دستور کار خواهد بود. همه این ها یعنی ماسک یکی از محصولات استراتژیک در جهان آینده خواهد بود.
توانایی فنی به همراه در دسترس بودن مواد اولیه در ایران برای تولید انواع ماسک و تجهیزات بهداشتی، فرصتی برای اشتغال بیشتر فراهم کرده است
تولید ماسک و فیلترهای صنعتی از مشتقات نفتی!
سرمایه‌گذاری برای تولید ماسک با سود و گردش مالی و قدرت تجاری و اشتغال‌زایی بلندمدت همراه است. ایران هم از این فرصت بی‌بهره نیست؛ بلکه یک فرصت بزرگ دارد. مشتقات نفتی، ماده اولیه ساخت «منسوجات بی‌بافت» است که برای تولید انواع ماسک به کار می‌رود و این موضوع تولید این منسوجات را در کشور نفت‌خیز ایران به‌صرفه‌تر می‌کند. علاوه بر آن منسوجات بی‌بافت در تولید انواع محصولات بهداشتی و تجهیزات پزشکی و درمانی و همچنین تولید انواع فیلترهای صنعتی تهویه هوا و تصفیه مایعات، روکش‌های داخلی خودرو، انواع عایق، انواع پوشاک، پدهای جراحی، تجهیزات آزمایشگاهی، روکش های صنعتی و... کاربرد دارد. در واقع منسوجات بی‌بافت یک حوزه بزرگ از فعالیت‌های تولیدی و صنعتی را پوشش می‌دهد و تولید آن از مشتقات نفتی در ایران می‌تواند بخش بزرگی از مشکلات اقتصادی مربوط به کرونا و تحریم‌ها را رفع کند و مشاغل از‌دست‌رفته به دلیل کرونا را به اقتصاد ایران باز گرداند. الان فرصت سرمایه گذاری‌های خرد و کلان در این حوزه است و اقتصاد ایران هم از قافله جا نمانده؛ دستگاه‌های تولید ماسک، بومی‌سازی و فعال شده‌اند.
ایران، بزرگ‌ترین تولیدکننده شد
کمتر کسی خبر دارد اما کرونا ایران را به بزرگ‌ترین تولیدکننده ماسک و گان در جنوب غرب آسیا تبدیل کرده است. حالا ایران می‌تواند بزرگ‌ترین تولیدکننده در جهان باشد؛ در همین کارگاه‌ها و کارخانه‌های تولید ماسک خیلی‌ها می‌توانند سر کار بروند و شاغل شوند. بزرگ‌ترین کارخانه تولید ماسک در جنوب غرب آسیا هم در دوران اوج کرونا در ایران فعال شد؛ کارخانه‌ای در شهرک صنعتی اشتهارد با ظرفیت تولید روزانه 4 میلیون ماسک از انواع فیلتر‌دار، نانو و N95.
ارتباطات مجازی، برگ‌برنده اقتصاد پسا کرونایی
بخش عمده اشتغال‌زایی دوران پسا کرونا که تا‌به‌حال شناسایی شده به حوزه علوم دیجیتال و ارتباطات مجازی مربوط است؛ از تجارت الکترونیک گرفته تا آموزش مجازی، نرم افزارهایی که امکان دورکاری را فراهم می‌کنند و نرم افزارهای آموزشی مرتبط با فعالیت مدارس. فعالیت ایرانی‌ها در حوزه ارتباطات مجازی فرصت دیگری است که می‌تواند به رونق اقتصادی و اشتغال‌زایی گسترده در ایران منجر شود. علاوه بر آن تولید بازی‌های آنلاین و آفلاین ،کارآفرینی نوپایی در ایران محسوب می‌شود که حالا فرصت جهش دارد.
کارآفرینی در حوزه دیجیتال و همچنین ارتباطات مجازی، تجارتی نوپا در ایران است که می‌تواند فرصتی برای اشتغال بیشتر نیروی کار متخصص و به‌ویژه جوانان باشد
کرونا و «نخستین‌ها» در صنعت سینمای ایران
کرونا بر فعالیت‌های هنری نیز تاثیر گذاشت؛ بیشتر به تعطیلی منجر شد ولی گشایش‌هایی هم در پی داشت. در واقع برخی از فرصت‌های اقتصادی ناشی از کرونا در همین حوزه آشکار شد. در ایران اکران آنلاین تجربه‌ای خوشایند بود که بیشتر در حوزه هنر هفتم با استقبال مواجه شد. از اوایل اسفند با تعطیل اکران سینماها خیلی زود درآمد هنر هفتم در ایران به صفر رسید ولی این پایان ماجرا نبود. فیلم «خروج» ابراهیم حاتمی کیا به همراه فیلم «طلا» پرویز شهبازی پرچم‌دار اکران آنلاین شدند که اتفاقی نوین در سینمای ایران محسوب می‌شود. فیلم‌های دیگری هم در نوبت اکران هستند تا سینمای ایران که اشتغال هزاران نفر به آن وابسته است روش‌های جدیدی برای دیده‌شدن، داشته باشد. فیلم «خروج» پرچم‌دار پدیده «سینما ماشین» هم بود و نخستین بار در ایران در پارکینگ برج میلاد اکران شد. سینما ماشین روشی برای تماشای فیلم در خودرو شخصی از روی یک صفحه نمایش بزرگ است.
راه‌اندازی نخستین «سینما ماشین» در دوران کرونا؛ بستری برای رونق یک صنعت جدید در سینمای ایران
توسعه شرکت‌های سازنده تجهیزات پزشکی
شرکت‌های تجهیزات پزشکی برای افزیش کمیت و کیفیت کارشان و استخدام افراد بیشتر اصلا احتیاجی نبود منتظر دوران پسا کرونا بمانند. آخرین آمارها نشان می‌دهد در ایران ۱۶ شرکت بزرگ فعال در حوزه تولید دستگاه‌ها و تجهیزات پزشکی، برنامه‌های توسعه را در دستور کار دارند تا ماهانه ۹۰ میلیون دستکش، ۱۰۰ هزار دست لباس بیمارستانی و هزار دستگاه اکسیژن‌ساز به همراه دستگاه‌های تنفس‌مصنوعی و دستگاه بیهوشی اتاق عمل تولید کنند. در اقتصاد اغلب کشورهای جهان حوزه تولید تجهیزات پزشکی، بزرگ‌ترین برنده کرونا بوده و هست.
صنایع دارویی و پزشکی، بخشی از اقتصاد ایران است که با کرونا رونق گرفت و می‌تواند جهشی در تولید و اشتغال ایجاد کند
دانش‌بنیان‌ها و صادرات اقلام کرونایی
دانش‌بنیان‌ها در دهه 90 بزرگ‌ترین فرصت رونق اقتصادی و توسعه کسب‌و‌کار در ایران محسوب می‌شوند. بخش عمده خبرهایی که از موفقیت ایران در مقابله با کرونا مخابره شد از برکت فعالیت همین دانش‌بنیان‌ها بود. شرکت دانش‌بنیان شرکتی است که بر اساس یک ایده، اختراع یا فناوری ابداعی برای تولید یک محصول یا طیفی از محصولات تشکیل شده است. دانش‌بنیان‌های ایرانی به ویژه در حوزه نانو و محصولات دارویی بسیار موفق عمل می‌کنند و بنا به آخرین خبرها فقط در تهران بیش از 40 شرکت دانش بنیان در حوزه کرونا به صورت جدی فعال شده‌اند. دستگاه‌های تنفس‌مصنوعی، دستگاه‌های اتاق سی‌سی‌یو و آی‌سی‌یو، انواع دستگاه‌های سی‌تی‌اسکن، کیت‌های تشخیص کرونا، دستگاه‌های سنجش میزان اکسیژن خون و ضربان قلب و انواع ماسک‌های نانو فقط برخی از محصولات شرکت‌های دانش‌بنیان ایرانی هستند که در همین ایام کرونایی ساخته و معرفی شده‌اند. در واقع در دوران کرونا که اغلب مشاغل تعطیل بودند دانش‌بنیان ها اشتغال‌زایی می‌کردند. این شرکت‌های نوپا محصولات بسیار ارزشمندی را به مرحله تولید رساندند و بی‌دلیل نیست که «سورنا ستاری» معاون علمی و فناوری ریاست‌جمهوری از امکان صادرات اقلام مرتبط با کرونا تا پاییز امسال خبر می‌دهد و می‌گوید:«با همکاری شرکت‌های دانش‌بنیان توانسته‌ایم بر موج کرونا سوار شویم. اگر وزارت بهداشت اجازه صادرات اقلام مرتبط با کرونا را صادر کند امکان صادرات این محصولات را داریم.»
شرکت‌های دانش‌بنیان امید آینده اقتصاد ایران هستند و در دوران تعطیلی‌های کرونایی نیز همچنان به فعالیت و اشتغال‌زایی مشغول بودند
