قاسم جعفری عضو هیات علمی دانشگاه طی یادداشتی به مناسبت شب‌های قدر نوشت: ماه خدا مسافران و مهمانان خود را به ایستگاه لیالی و ایام قدر رسانده است. فضل این شب‌ها بر کسی پنهان نیست.
گویند رسول خدا (ص) وقتی از شرح حال احدی از پیامبران گذشته آگاه شد که بیش از ۸۰ سال معادل ۱۰۰۰ ماه در راه خدا جهاد کرده است غبطه خورد که چرا افراد امت من چنان عمر طولانی ندارند تا از فضل جهاد در راه خدا بهره ها گیرند؛ امین وحی، مصطفای رسولان احمد مختار (ص) را مشمول پیام خدایش کرد که "لَیۡلَةُ ٱلۡقَدۡرِ خَیۡرࣱ مِّنۡ أَلۡفِ شَهۡرࣲ" ( القدر ۴) یعنی نبی ما کیفیت مهم است ؛ آری، امت تو می‌تواند از راهی میانبر یک شبه تمام آن مسیر را طی طریق کنند.
درک و احیای شب قدر که قطعا یکی از موسم های وزش نسیم رحمت و توفیق الهی بر جان مشتاقان است تحفه‌ای مغتنم و بی‌نظیر است که باید برای درکش به درگاه خدای قدیر به التجاء نشست و به الحاف سوال کرد تا عبادی پر از تقصیر و قصور چون ما را در صف قدریانش ماوا دهد.
از اوان نوجوانی به یاد دارم که پیر صاحب دل و پای منبر نشسته و در عین حال اهل مطالعه‌ای می‌گفت یکی از علما از خداوند درخواست شهادت در راه احیای دین مبینش را داشت و چون می دانست دعا در شب قدر به یقین اجابت می شود و از آنجا که به حکمت الهی تعیین دقیق قدر در شب‌های سال از انظار و افکار بشر پنهان است یک سال تمام شب ها را احیاء گرفت و دعایش را به اصرار با خدایش گفت تا اجابتش مقدر شد.
اما در اینجا می‌خواهم از زاویه دیگری به بحث بپردازم آیا توفیقی افضل و اکرم از درک شب قدر هم وجود دارد؟ در اینجا قبل پرداختن به این سوال تکرار می کنم برای بندگان ضعیف و سست اراده‌ای امثال نگارنده درک شب قدر هم مصداق بارز دست ما کوتاه و خرما بر نخیل است تا چه رسد به فراتر از آن اما، گاه باید حقایقی طرح شود تا شاید انگیزه ای انگیخته شود و پای اراده را در جاده سلوک الی الله به حرکت درآورد.
متقی هندی در کتاب " کنز العمال " آورده است که رسول خدا فرمود: " موقف ساعة فی سبیل الله خیر من قیام لیلة القدر عند حجر الأسود" ج ٤ .ص ٢٩٤. حدیث ۱۰۵۶۰. یک ساعت قیام و نگاهبانی در راه خدا از احیای شب قدر در جوار حجر الآسود افضل است.
فضل ماه خدا، فضل شب قدر، فضل مسجد الحرام، فضل همجواری کعبه مشرفه، فضل همسایگی سنگ بهشتی "حجر الاسود" واقعا در فکر بشری نگنجد و بر قلبی خطور نکند که فراتر از آن فضلی هست اما رسول صادق مصدَق ص گوید که هست.
در روایتی دیگر سلمان می‌گوید از رسول خدا شنیدم که فرمود " ألا انبئکم افضل من لیلة القدر حارس حرس فی أرض خوف لعله لایرجع الی أهله " ( الترغیب و الترهیب ، عبد العظیم منذر ص ۲۵۰ حدیث ۱۹۳۴). همانا عمل نگاهبانی که در سرزمینی مملو از وحشت برای خدا پاسداری کند و و نمی داند که دوباره به خانواده باز خواهد گشت یا نه ، از درک شب قدر با فضیلت تر است و نیز در روایاتی دیگر آمده است رسول خدا فرمود "رباط لیلة فی سبیل الله افضل من صیام شهر و قیامه
یادمان باشد مهم تر از اصل این احادیث یافتن مصادیق درست منطبق بر مفهوم آن است که ذوق سلیم، قوه دراکه و توفیق الهی می طلبد. شاید ظاهرترین مصداق این روایات رزمندگان و مجاهدان فی سبیل الله باشند، آری مجاهدان فی سبیل الله چنان با عظمتند که خداوند آنان را برگزیده است .
خاطره رشادت‌ها و جوانمردی رزمندگان جبهه حق در ۸ سال دفاع مقدس امروز روش تر از دیروز الهام بخش امت مومن است.
مدافع پاک و بی ادعای حرم در حقیقت نسخه زیبایی از همان دورانند که بر گرد شمعی چون حاج قاسم پروانه شدند، مجاهد اندیشمندی که مرزهای خیال را با براق ایمان و اخلاص در نوردید و افسانه پهلوانان را واقعیت بخشید. پس ما هرگز از قدر مجاهدان راه خدا نمی‌‌کاهیم اما بر هیچ متفطنی پوشیده نیست در عالم تحول یافته و جوامع مدنی بزرگ و پیچیده رسم و راه جنگ و جهاد هم تغییر شکل بلکه تغییر هویت داده است. لذا به راحتی می‌توان مصادیق متنوعی برای این معنا شمرد در این جا در حد وسع و فهم کوتاه خود و با مدد از برخی اهل نظر مواردی از ان را برمی شماریم.
۱- فعالان در حوزه دستگیری از نیازمندان و گرفتاران و مواسات با ضعیفان و ناداران.
مگر نه آن است که وقتی از رسول خدا پرسیدند، افضل الاعمال کدام است، فرمود "ادخالک السرور علی مومن؛ اشبعت جوعته، او کسوت عورته أو قضیت حاجته " آن است که مومنی را با پوشاندن لباس، رفع گرسنگی و براوردن حاجتش خوشحال کنی" در همین جا به تعبیر رهبر فرزانه که در شان مردم ایران فرمود: شما آنقدر خوبید که اگر آدمی در مدحتان تملق هم بنماید رواست، باید یادآور شویم طبق یک نظر سنجی در جریان بلیه مسریه کرونا قریب ۴۵ درصد مردم ایران گفته اند ما به دیگران کمک کرده ایم و حدود ۴۵ درصد هم گفته‌اند اگر توانی حاصل شود حتما کمک می کنیم.
۲ - فعالیت و جهاد علما و اندیشمندان در سنگر علم و تربیت و آموزش. راستی اگر قلم و بیان و جهاد علمی علمای الهی در صیانت از میراث اسلام نبود امروز شاهد فاجعه تسلط و تغلب قطعی اردوگاه شیطان بر همه ارکان جامعه بشری بودیم. بی‌جا نیست که فرموده‌اند "مداد العلماء افضل من دماء الشهداء ".
البته باید اذعان کرد که آنقدر که مسیحیت مبلغان و مبشران خود را تبلیغ کرده و تلاش ها و سختی های تبلیغی شان را مستند سازی نموده اهل اسلام تلاش های مبلغان رسالات الهی را نتوانسته اند به تصویر بکشند. از سویی بعضا با تمسک به اعمال برخی ضعفا یا منحرفان در سرکوفت زدن به حاملان و ناشران معارف دینی مبالغه هم کرده است.
۳- فعالیت شبانه روزی دانشمندان و متخصصان در آزمایشگاها و کارگاه ها برای یافتن آنچه در مسیر پیشرفت و سلامت و رفاه دنیایی بشر کمک می کند و در جهت دفع و رفع مصائبی که بر او عارض می شود. برای نمونه تلاش علمی و میدانی دانشمندان و صاحبان فن و تخصص در جهت پیشگیری، درمان و ساخت دارو و تجهیزات لازم در راستای مهار و نابودی ویروس کرونا امروز هیچ چیزی کم تر از حضور در میدان چکاک شمشیرها و عرصه آتش و انفجار و خون ندارد. آنان که در تشکل‌های دانش بنیان در پی اکتشاف ابزار، دارو و راهی برای پیشگیری و درمان بشر در این شرایط صعبند و نیز گروه هایی که برای تامین معاش عزتمند مردم خویش در جنب و جوشند.
کسانی که برای ترمیم روح ترک برداشته و تقویت روحیه امید آدمیان در روزهای حبس خانگی تمام یافته های علمی، براعت ادبی، روانشناختی، جامعه شناختی و ... را به کار بستند قطعا در قافله قدریان و فاعلان افضل از قدر ثبت خواهند شد.
۴- مبارزان و ظلم ستیزان و آزاداندیشانی که در سراسر عالم تحت سخت ترین فشارها و اعمال وحشیانه ترین شکنجه های مستبدان و طاغیان پای آزادیخواهی و پیگیری اهداف و آرزوهای درست ملت هایشان ایستاده اند. بر علیه فساد از همه انواعش شورید اند و در اجرای مراتب امر به معروف و نهی از منکر سرمایه مال و جان و آبرو در میان نهاده اند.
امروز دنیای مقهور در برابر زر و زور و تزویر فرعونیان عصر با نادیده گرفتن قدر این نیک سیرتان ،خوب می داند که جای محسن و مسیئ عوض شده است. جانیان را آزادی خواه می نامند و آزادیخواهان و خداجویان واقعی را برچسب تروریسم می زنند.
مبارزانی از سنخ آنانی که ده ها و صدها سال در نسل های مختلف دخمه های تاریک و سلول های وحشت مستبدان مورد حمایت مستکبران را در کشور عزیزمان ایران تحمل کردند تا ثمره آن شد انقلاب اسلامی که البته باید تلاش کرد در گام دوم به همت جوانان غیورش از پیرایه ها و آسیب‌های گرفتار آمده چون اشرافی گری و افتادن کار به دست نااهلان و نامحرمان و نادانان مدعی، مفسدان اقتصادی و اخلاقی و اعتقادی وغیره پالایش شود. راستی که در آستانه یوم الله قدس مبارزان و اسرای فلسطینی ، مبارزان یمنی و غیره را نباید فراموش کرد.
۵- تلاشگران عرصه پزشکی در این روزهای سخت را ویزه باید یاد کرد و با همه ایمان مورد خطاب قرار داد که کار شما که با همه صداقت و اعتقاد به حقیقت و در راستای پاسخ به ندای فطرت برای نجات جان فرد و جامعه خطر می‌کنید قطعا یکی از مصادیق کارهای افضل از لیلة القدر است کادر پزشکی ،گروه پرستاری و قشرکارمندی و کارگری بیمارستان ها و همچنین داوطلبان خدایی صفت چون جوانان دانشجو و طلاب بسیجی که به راحتی سنگر عوض کردند و برای نجات بیماران در یک معامله ایمانی با خدایشان با به کف گرفتن کالای جانشان به راستی که خطر کردند.
رحمت خدا بر شهیدانشان و دعای خیر مردم و لطف و عنایت و حفظ الهی همراه زندگانشان باد.
۶- تلاشگران و فعالان عرصه رسانه و فرهنگ ، انان که شبانه روز در تلاشند تا اندیشه های سمی و لجن افشانی های بدخواهان خدا و خلق را پاسخ گویند و رسالات الهی را با بهره گیری از تکنولوژی روز به دل های جویای حقیقت برسانند.
هنرهای هفت گانه را برای این ماموریت پاک با همه سختی ها و محدودیت ها به کار می بندند چون به تعبیر مرحوم سید شرف الدین عاملی خوب دریافته اند که " هدایت از همان راه و با همان ابزاری به دست مشتاقان می رسد که گمراهی تلاش کرد برآنان چیره شود. سخنورانی که در اوج بلاغت در تبیین حقیقت با صداقت زبان در کام می چرخانند و مادحانی که به حکمت شعر می خوانند و در اوج ملاحت توام با متانت مترنم نغمات روحانی می شوند بر خلاف بدعت گویان و بد عملان و باطل سرایان در زمره طالبان و واصلان به حقیقت و سعادت و لقاء خالق کرامت ثبت خواهند شد.
نکته ای که نباید فراموش شود آن است که وقتی می گوییم افعال و اعمال خیری هست که بر لیلة القدر برتری دارد نه به آن معناست که آن همه حسنات و وفور ثواب را بالکل فرو نهیم و در کارهایی از سنخ موارد گفته شده غرقه شویم، بلکه مهم آن است که موقعیت دریابیم و بدانیم که چه کاری برای چه زمانی مناسب است و موجبات قرب الهی و رضای صاحب هستی فراهم می سازد. چون مومن بالله اصل را فدای فرع نمی سازد و احسن را به خاطر بی دقتی در انتخاب حسن نمی بازد.
بسیاری از افراد و اقشار هستند که به تاسی از اولیاء خدا در خدمت به خلق در عین گمنامی برمرکب راهوار خداباوری و اعتقاد به جزای یوم المعاد خوش می تازند و کسی جز خدا و جنود غیبی اش از ضمیر پاک و عمل طیب آنان با خبر نیست.پس خدایا در این ایام و لیالی پر ارج و با عظمت در حال ابتهال از ساحت آن حی قیوم و قادر متعال می خواهیم که در جزای خیرشان به رسم خداییت عنایت فرمایی.
