هوانیروز و استفاده از توان بالگردی در حوزه رزمی یکی از مهم‌ترین عناصر قدرت بازدارندگی ارتش‌ها و خصوصا نیروهای زمینی در سراسر دنیا است. پشتیبانی آتش و لجستیکی از نیروهای درگیر در خطوط مقدم، هلی‌برن نیرو به پشت خطوط دشمن، انهدام یگان‌های زرهی دشمن، شناسایی هوایی از خطوط نبرد و ... از جمله مواردی است که توسط بالگردها انجام می‌شود.
به همین دلیل توسعه توان بالگردی در کشور چه در حوزه‌های دفاعی و نظامی و چه در حوزه خدماتی از اهمیت زیادی برخوردار است. هوانیروز ارتش جمهوری اسلامی ایران، امروز بزرگترین ناوگان بالگردی را در کشور در اختیار دارد و طی چند سال گذشته نقش موثری را در حوزه نوسازی ناوگان بالگردی، افزایش توان رزمی و حضور در صحنه‌های خدمت رسانی و مردمیاری را ایفا کرده است.
امیر سرتیپ دوم خلبان یوسف قربانی فرمانده هوانیروز ارتش جمهوری اسلامی ایران است که از اسفندماه ۱۳۹۵ فرماندهی این یگان موثر را بر عهده دارد. معلم خلبانی بالگرد تهاجمی کبرا، فرماندهی پایگاه یکم رزمی هوانیروز در کرمانشاه از جمله سوابق امیر قربانی است.
با فرمانده هوانیروز ارتش به منظور بررسی نقش و عملکرد این یگان به گفتگو نشستیم.
محورهای گفتگوی تفصیلی خبرگزاری فارس با امیر قربانی:
** هوانیروز یگانی بن‌بست شکن در کشور است
** در زلزله کرمانشاه هوانیروز رکورد زد؛ ۵۰۰ سورتی پرواز در نصف روز
** ۱۸ استان کشور را در قالب اورژانس هوایی پوشش می‌دهیم
** قدرتمندترین ناوگان بالگردی غرب آسیا هستیم
** پنجمین ناوگان بزرگ بالگردی دنیا را داریم
** با تغییر ماهیت جنگ‌ها به سمت پرواز و رزم شبانه رفتیم
** امروز به مرحله انجام رزمایش شبانه رسیده‌ایم
** درخواست کشورهای دوست برای نصب سامانه‌های ایرانی دید در شب بالگرد
** دیگر از نزدیک به دشمن شلیک نمی‌کنیم؛ از دور و به صورت Fire&Forget (شلیک کن فراموش کن) می‌زنیم
** تسلیحات دورایستا با هدایت‌های مختلف را در اختیار داریم
** در حال تلفیق سیستم سلاح بالگردها با سامانه دید در شب هستیم
** سامانه خودمحافظتی بالگرد را با موفقیت تست کرده‌ایم و طیف وسیعی از بالگردها به آن مجهز خواهند شد
** بالگردی را بدون سلاح به جایی نمی‌فرستیم؛ تمام بالگردها مسلح شده‌اند
متن کامل گفتگوی تفصیلی خبرگزاری فارس با امیر قربانی را در ادامه می‌خوانید:
** هوانیروز یگانی بن‌بست شکن است
فارس: یکی از نمادهای ارتش کشورمان که در ذهن مردم نقش بسته هوانیروز است و این یگان امروز تبدیل به یکی از اِلِمان‌های ارتش جمهوری اسلامی ایران شده است؛ علت این وجه تمایز هوانیروز ما چیست؟
امیر قربانی: امام(ره) بعد از عملیات مرصاد درباره هوانیروز فرمودند که من دست یکایک شما خلبانان و کسانی که به نحوی از انحاء در پروازها شرکت داشتند می‌فشارم و بر آن بوسه میزنم و به این بوسه افتخار می کنم. حضرت آقا هم درباره هوانیروز جمله بسیار ارزشمندی دارند که فرمودند هوانیروز تجسمی از نیروهای ایده آل در یک ارتش مکتبی و فکری است. این جملات نکات ریز و با ارزشی داشتند. در سخنان فرمانده محترم کل ارتش و فرمانده نیروی زمینی هم تاکید شده است که هوانیروز باعث کسب افتخار برای نظام می‌شود و هوانیروز نه متعلق به نیروی زمینی است، نه متعلق به ارتش بلکه متعلق به اسلام است.
هوانیروز بعنوان یک یگان منحصر به فرد در کشور عمل می کند؛ مثل سایر نیروهای تخصصی یک یگان تجهیزات محور و نیروی انسانی محور به صورت توامان است. از سوی دیگر تجهیزات و بالگردهای ما ماموریت‌های ویژه ای را در کشور انجام می‌دهند؛ چه در زمان جنگ و چه در زمان صلح چه در کمک رسانی به مردم. در جاهایی که ما فکرش را نمی‌کنیم و شاید یک بن بستی برای کشور به وجود بیاید، این هوانیروز است که به کمک می آید و آن بن‌بست را می‌شکند.
خیلی جاها بوده که هوانیروز توانست گره‌هایی را باز کند که شاید اگر آن گره باز نمی‌شد، آسیب جدی به مملکت وارد می‌شد.
** ۵۰۰ سورتی پرواز بالگرد تنها در یک نصف روز
فارس: به باز کردن گره‌ها اشاره کردید؛ می‌توانید به برخی از این اقدامات و گره‌هایی که توسط هوانیروز در کشور باز شده است، اشاره کنید؟
امیر قربانی: مثلا در ابتدای پیروزی انقلاب و غائله‌ای که در کردستان به وقوع پیوست، اگر آنجا هوانیروز نبود آن گره به دست هیچکس باز نمی شد چراکه راه های زمینی بسته شده بود و باید یک نیرویی وجود داشت که هم از راه هوا نیرو و مهمات جابجا کند و هم بتواند از رزمندگان اسلام پشتیبانی آتش کند. وقتی جایی محاصره می‌شود و دیگر راهی وجود ندارد که نیرویی وارد شود، این هوانیروز است که می تواند نیرو هلی‌برن کند.
در هشت سال دفاع مقدس شما به تمام عملیات‌ها که نگاه کنید می‌بینید که هوانیروز گره‌گشا بوده است. جایی نبوده که هوانیروز حضور نداشته باشد و اگر نبود نقش موثر نفرات هوانیروز، گره‌های زیادی در کار جنگ می‌افتاد.
در بحث مردمیاری در سیل، زلزله و ... این هوانیروز است که وقتی راه‌ها بسته می‌شود، ارتباط هوایی را به وجود می آورد. در زلزله کرمانشاه در نصف روز ۵۰۰ سورتی پرواز انجام دادیم که در دنیا بی سابقه بوده و وزیر بهداشت و درمان وقت هم تعجب کرده بود و می‌گفت هوانیروز رکورد زد. در سیل گلستان و لرستان هم که تمامی راه‌ها بسته شده بود، این هوانیروز بود که به کمک مردم رسید؛ اینکه می‌گوییم هوانیروز گره‌گشا است، به دلیل همین مسائل است. همین چند روز پیش از خوزستان با من تماس گرفتند و گفتند یک جوان ضربه مغزی شده و هیچکس هم به داد آن نمی‌رسد؛ عصر هم بود و داشتیم به Sunset (غروب آفتاب) نزدیک می‌شدیم، اما افراد ما آن جوان را از روستایی در خوزستان به اهواز منتقل کردند و الحمدالله این جوان زنده ماند.
امروز ما در حال پوشش هوایی ۱۸ استان کشور در قالب اورژانس هوایی هستیم. در انتخابات‌های مختلف این هوانیروز است که صندوق‌های رای را به مناطق صعب العبور منتقل می‌کند. در حقیقت علاوه بر ماموریت‌های امنیتی و دفاعی، هوانیروز از صفر تا صد به عنوان یک نیروی خدمتگذار در خدمت مردم است.
** قدرتمندترین ناوگان بالگردی غرب آسیا هستیم
فارس: به موضوع قدرت هوانیروز بپردازیم؛ امروز از نظر قدرت دفاعی هوانیروز چه وضعیتی داریم و شرایطمان در توان بالگردی چگونه است؟
امیر قربانی: این حرفی را که می‌خواهم بگویم دلیل و مستند دارد و حتی کسانی که از کشورهای دوست و همسایه نیز برای بازدید از هوانیروز به کشورمان آمده بودند هم به این موضوع اذعان داشتند؛ ما الان از نظر قدرت ناوگان بالگردی در غرب آسیا برترین قدرت هستیم و به جرات می‌گویم قدرتمندترین ناوگان بالگردی غرب آسیا را در اختیار داریم.
** پنجمین ناوگان بزرگ بالگردی دنیا را داریم
فارس: در تعداد؟
امیر قربانی: هم در تعداد و هم در قدرت رزمی؛ فقط تعداد مد نظرمان نیست، نمی‌گوییم سیاهی لشگر داریم، بلکه قدرت رزمی و قدرت بازدارندگی ناشی از این آمادگی رزمی مد نظرمان است. در عین حال با ناوگان عظیم بالگردی که در اختیار داریم، پنجمین ناوگان بالگردی دنیا را داریم. امروز ما علیرغم تحریم‌ها، فرصت‌های زیادی در هوانیروز ساخته‌ایم.
سیستم هوایی به خصوص بالگردی بسیار پیچیده است و حتی از هواپیما و ناو هم پیچیده‌تر است. به علت این پیچیدگی خاص، تحریم‌ها در این بخش شدت بیشتری داشتند و این باعث شد جوانان ما به این فکر بیافتند که خودمان بالگردهایمان را حفظ کنیم. نهضت قطعه سازی را که فرمایش فرمانده معظم کل قوا است در هوانیروز راه‌اندازی کردیم و تمام مواردی را که گلوگاهی بود را شناسایی کرده و به کمک جوانان نخبه، دانشمندان و البته شرکت‌های دانش‌بنیان روی آنها کار کردیم.
وقتی ما پرواز شب و رزمایش شبانه را انجام می‌دهیم، این نشان از قدرت بازدارندگی ما دارد. در کشورهای خاورمیانه هیچ‌کدام نمی‌توانند این کار را انجام دهند و یا اگر هم بتوانند با پشتیبانی همه جانبه ابرقدرت ها خواهد بود. ما خودمان توانستیم این سامانه‌های دید در شب را به دست بیاوریم که یکی از مولفه‌های موثر بازدارندگی ما است.
** با تغییر ماهیت جنگ‌ها به سمت پرواز و رزم شبانه رفتیم
فارس: به قابلیت پرواز شب بالگردهای هوانیروز اشاره کردید که سابقا و خصوصا در دوران دفاع مقدس یکی از چالش‌های ما محسوب می‌شد؛ چگونگی دستیابی به این قابلیت را تشریح بفرمایید.
امیر قربانی: ماهیت جنگ‌های امروزی نسبت به گذشته تغییر یافته؛ یکی از یگان‌هایی که حتما در رزم شبانه و روزانه کاربرد دارد، یگان هوانیروز و بالگردی است. ماموریت‌های ما در شب با ماموریت‌هایمان در روز تفاوتی نمی‌کند و ما باید پیشبینی می کردیم که ماموریت های شبانه را به نحو احسن انجام می دادیم.
قبلا هم اقداماتی در این خصوص انجام شده بود، تا حدی هم پیش می‌رفت اما ابتر می‌ماند. اما در ۳-۴ سال گذشته با حمایت فرماندهان محترم و همت جوانان این کار انجام شد. الان این سیستم دید در شبی که بر روی بالگردهایمان نصب کرده‌ایم مشابه آن روی بالگردهای آمریکا، روسیه و کشورهای پیشرفته نصب است.
این سامانه‌های دید در شبی که ساخته شده است، در حقیقت کار مشترک ما و صنعت دفاعی بود؛ چند سال پیش با توجه به تغیر ماهیت جنگ‌ها به این نتیجه رسیدیم که باید به سمت قابلیت پرواز و رزم شبانه حرکت کنیم. زمانی که داعش به وجود آمدیعنی از سال ۹۳ احساس خطر کردیم نسبت به اینکه اگر اینها شبانه حمله کنند چه کار باید بکنیم و هوانیروز چه حرکتی باید انجام دهد؟
در ابتدای کار به این سمت رفتیم که این سامانه‌ها را بخریم، اما دیدیم که این کار جواب نمی‌دهد و کشورهایی که می‌خواهند این سامانه را به ما بدهند به دلیل تحریم‌ها این کار را انجام نمی‌دهند. در نتیجه خودمان دست به کار شدیم و سامانه های دید در شب را با مهندسی خاص بر روی بالگردها نصب کردیم. مدت‌ها طول کشید تا توانستیم تطبیق بین بالگرد و این سامانه به وجود بیاوریم و پروازهایمان را از روی زمین شروع کردیم و بعد قدم به قدم جلوتر رفتیم تا به امروز که الحمدالله رزمایش شبانه انجام می‌دهیم.
** درخواست کشورهای دوست برای نصب سامانه‌های دید در شب
فارس: این کار که دیگر مانند تلاش‌های قبلی ابتر نمی‌ماند؟
امیر قربانی: مطمئن باشید که این قابلیت روز به روز توسعه پیدا می‌کند و ما حجم زیادی از بالگردهایمان را به این سامانه‌ها مجهز خواهیم کرد. این بحث سامانه‌های دید در شب بالگردها در کشور فعلا در هوانیروز فقط وجود دارد و در خاورمیانه هم اگر باشد با پشتیبانی کشورهای دیگر است؛ اما آنها رزمایش شبانه ندارند و این بحث رزمایش فقط شبانه در اختیار ماست.
حتی کشورهای دوست و همسایه هم که آمدند بازدید کردند، بنا شد از این سامانه استفاده کنند و ما برای آنها این سامانه را نصب کنیم و خلبانان آنها را برای پرواز شب آموزش دهیم. امروز پرواز شب جزو سیلابس و برنامه‌های آموزش خلبانی ما در مرکز آموزش ما شده است.
** از دور و به صورت Fire&Forget دشمن را هدف قرار می‌دهیم
فارس: موضوع دیگر بحث تسلیح بالگردهای ما است؛ سالها یکی از چالش‌هایی که برای هوانیروز ما در محافل مختلف مطرح می‌شد، تسلیحات بالگردها بود. در چند سال گذشته هم چند مورد رونمایی از تسلیحات جدید برای بالگردها صورت گرفت؛ امروز شرایط بالگردهای ما از نظر تسلیحاتی چگونه است؟
امیر قربانی: برگ برنده ما در میدان نبرد قدرت آتشمان است؛ بالگردهای ما الحمدالله قدرت و حجم آتش بسیار بالایی دارند. نکته دیگر این است که ما این قدرت آتش را متناسب با شرایط جنگ‌های امروزی ارتقاء داده‌ایم یعنی ما دیگر از نزدیک به دشمن شلیک نمی‌کنیم بلکه از فاصله دور و به صورت Fire&Forget (شلیک کن فراموش کن) دشمن را هدف قرار می‌دهیم.
بحمدالله طی چند سال گذشته کارهای بسیار خوبی با همکاری صنعت دفاعی و همچنین در داخل هوانیروز انجام شده است؛ ما خودمان در هوانیروز زیرساخت تسلیحاتی داریم و کار دیگری که صورت گرفته تقسیم بندی چگونگی استفاده از این تسلیحات است؛ یعنی سلاح و تاکتیکی که ما ممکن است در برابر یک گروهک یا اشرار استفاده کنیم با سلاحی که ممکن است در یک نبر همتراز یا ناهمتراز استفاده کنیم متفاوت باشد.
ما این موفقیت را در چندین نوبه امتحان کردیم و موفق بود؛ در رزمایش شبانه و تست‌های مختلف این تسلیحات جدید را آزمایش کردیم. امروز قدرت سامانه‌های موشکی ما در هوانیروز قدرتی فوق العاده است؛ هم دورایستایی را داریم هم انواع هدایت‌های موشک را در اختیار داریم و از فاصله‌های بسیار بلند می‌توانیم موشک‌هایمان را شلیک کنیم و بر سر دشمن فرود بیاوریم.
از سوی دیگر امروز ما در حال تلفیق سامانه‌های سلاح با سامانه‌های دید در شب هستیم تا بتوانیم قابلیت رزم در شب را هم تقویت کنیم.
** تست موفق سامانه خودمحافظتی بالگرد
فارس: برای مصونیت بخشی به بالگردها در برابر سلاح‌های پدافند هوایی مانند موشک‌های دوش پرتاب چه کارهایی صورت گرفته است؟
امیر قربانی: برای خودمحافظتی و حفظ بالگرد و خلبانمان این برنامه را در دستور کار قرار داده‌ایم و در حال کار کردن بر روی آن هستیم و تست‌های موفقیت آمیزی در این حوزه داشتیم. این از ضروریات کار ماست و یکی از اقداماتی که ما سرلوحه کارمان قرارداده‌ایم همین بحث Self Protection یا خودمحافظتی است و الحمدالله این کار را داریم ادامه می‌دهیم تا طیف وسیعی از بالگردهایمان را به این سامانه مجهز کنیم.
** بالگردی را بدون سلاح به جایی نمی‌فرستیم؛ تمام بالگردها مسلح شده‌اند
فارس: بحث تسلیح را برای بالگردهای تهاجمی دنبال می‌کنید یا برای سایر بالگردها هم برنامه دارید؟
امیر قربانی: ما امروز وسیله یا بالگردی را بدون سلاح به جایی نمی‌فرستیم که نتواند از خودش دفاع کند؛ یعنی امروز حتی بالگردهای پشتیبانی ما هم تسلیح شده اند.
** برای هرکدام از شهدای هوانیروز باید یک شاهنامه نوشت
فارس: در اردیبهشت ماه سالروز شهادت شهید شیرودی را داریم؛ این شهید بزرگوار در کنار شهید کشوری نماد هوانیروز ما هستند؛ چند جمله‌ای هم در خصوص این شهیدان گرانقدر بفرمایید.
امیر قربانی: شهید شیرودی و شهید کشوری کسانی بودند که در رژیم گذشته دوره‌های آموزشی خود را سپری کرده بودند؛ اما ماهیت فکری شان با امام(ره) بوده است. حضرت آقا درباره شهید شیرودی فرمودند که شیرودی آمرزیده شد و این شهید بزرگوار بالاترین ساعت پرواز عملیاتی دنیا را آن هم در یک سال کسب کرده است که نشان می‌دهد ایشان شب و روز نداشته و تمام زندگی‌اش برای نظام و انقلاب بوده است.
شهیدان شیرودی و کشوری و دیگر شهدای بزرگ هوانیروز همگی الگوهای ما هستند؛ شهید چاغروند ما که سر از بدنش به دلیل توهین نکردن به حضرت امام (ره) جدا می‌کنند یا شهید سهیلیان و یا شهید وطن‌پور ما همگی افرادی هستند که واقعا باید برای هر کدام از آنها یک شاهنامه نوشت تا نسل بعد بدانند اینها چه افرادی بودند.
هوانیروز و ارتش در به وجود آمدن انقلاب نقش بسیار ارزشمندی داشتند؛ خلبانان هوانیروز قبل از اینکه انقلاب به وجود بیاید به نجف که می‌رفتند، تمام اعلامیه‌های حضرت امام(ره) را می آوردند و در ایران پخش می‌کردند که کار بسیار خطرناکی در زمان رژیم گذشته بود. این نشان می‌دهد که ماهیت فکری اینها اسلام، قرآن و ولایت بوده است.
در تیرماه ۱۳۵۸ رژه هوانیروز در محضر حضرت امام(ره) در قم با بالگردهای مسلح انجام شد؛ که هر کدام از این بالگردهای کبرا می‌تواند یک گردان تانک را نابود کند، ولی طیف وسیعی از بالگردهای مسلح در محضر حضرت امام(ره) رژه رفتند و حتی پس از یک بار که رژه رفتند، حضرت امام دستور می‌دهند که یک بار دیگر رژه بروند که نشان از اعتماد و علاقه حضرت امام(ره) به هوانیروز است.
