همه‌گیری ویروس کرونا تجارت موسیقی زنده را تعطیل کرده است. برگزارکنندگان کنسرت، سالن‌ها، نوازندگان و خوانندگان در سراسر جهان بیش از ۵۰ هزار اجرا را به تعویق انداخته و یا لغو کرده‌اند. براساس تخمین‌های مجله پل استار، اگر در نیمه دوم سال جاری میلادی خبری از اجراهای زنده نباشد، دستکم ۲.۸ میلیارد دلار درآمد حاصل از فروش بلیت برای همیشه از دست خواهد رفت. به گزارش این مجله تجاری، اگر تا پاییز هیچ اجرای زنده‌ای انجام نشود، ضرر حاصل از حذف درآمد فروش بلیط، به راحتی از مرز ۵ میلیارد دلار عبور خواهد کرد. و این در حالی است که اریک گارستی شهردار لس آنجلس از احتمال لغو تمامی رویدادهای بزرگ تا سال ۲۰۲۱ در این شهر خبر داده است.
نقش پررنگ کنسرت‌های موسیقی
به گزارش ایرنا در طول قرن‌های گذشته، سالن‌های کنسرت صحنه‌ای را برای هنرمندان فراهم کرده‌اند تا صدای خود را محک بزنند و ارتباط عمیق‌تری با مخاطبانشان برقرار کنند. از دید تجاری نیز در دو دهه‌ای که از ایجاد وبسایت اشتراک گذاری فایل نپستر می‌گذرد، اهمیت موسیقی زنده برای هنرمندان دو چندان شده است. انقلاب اینترنتی اشتراک گذاری فایلهای دیجیتال با تولد نرم افزار محبوب و معروف نپستر در سال ۱۹۹۹ شکل گرفت. به رغم آنکه پیش از نپستر نیز برخی شرکتها امکانات اشتراک گذاری فایل را در سطحی محدودتر ارائه کرده بودند، اما طراحی بی نظیر در کنار کارایی عالی، سرعت بالا و سهولت استفاده از آن سبب شهرت و محبوبیت سریع این وبسایت شد به طوری که این شرکت به سرعت توانست توجه کاربران و حتی سرمایه گذاران بسیاری را به سوی خود جلب کند. نپستر به علت ایجاد دسترسی رایگان میلیونها کاربر در نقاط مختلف جهان به فایلهای موسیقی، به سرعت مورد انتقاد شرکتهای پخش و ضبط موسیقی بویژه در کشور آمریکا قرار گرفت و به پایمال کردن حق مالکیت معنوی (کپی رایت) ناشران موسیقی در جهان متهم شد. فعالیت این وبسایت در پی شکایات پی درپی شرکتهای پخش و ضبط موسیقی سرانجام به رأی دادگاه متوقف شد اما شرکتهای دیگر فعال در زمینه اشتراک گذاری فایل، راه آن را ادامه دادند. همین که مخاطبان به جای خریدن آلبوم‌ها به دانلود رایگان آن‌ها روی آوردند، آمار فروش بیش از ۵۰٪ کاهش یافت. این روزها با افزایش روزافزون تعداد افرادی که برای استفاده از سرویس‌هایی چون اسپاتیفای یا اپل موزیک حق عضویت ماهانه می‌پردازند کاهش در آمار فروش تا حدودی جبران شده است اما هنرمندانی که موفق نشدند با فروش ترانه و آهنگ زندگی را بچرخانند، تمرکز خود را به روی درآمد حاصل از فروش بلیت‌های کنسرت گذاشته‌اند.
بالا گرفتن بحران کرونا همه‌چیز را به حال تعلیق در آورد. کمپانی Live Nation Entertainment، بزرگترین برگزارکننده کنسرت در جهان، در سال جاری شاهد به نصف رسیدن ارزش سهام خود بود که به معنای ضرر ۷ میلیارد دلاری است. بی‌شمار کافه، کلوپ و بلیط فروشی مستقر در سالن‌های کنسرت که در معرض خطر ورشکستگی هستند، به تعدیل نیرو روی آورده‌اند. هزاران تکنسین صدا و راننده از کار بیکار شده‌اند. هیچ کس به اندازه هنرمندانی که بیشترین بلیت‌ها را می‌فروختند، پول از دست نداده است. میچ گلتزیر مدیرعامل انجمن صنعت ضبط آمریکا می‌گوید: شرایط بسیار سختی است. اگر این وضع تا فصل کنسرت‌ها ادامه پیدا کند، نمی‌دانم مردم چه کار خواهند کرد.
آیا اجرای آنلاین دردی از هنرمندان دوا می‌کند؟
در این آشفته بازار، بسیاری از هنرمندان عرصه موسیقی به اجراهای آنلاین روی آورده‌اند. اما رت میلر (Rhett Miller) خواننده آمریکایی که ۹۰ درصد از درآمد خود را از راه برگزارهای تورهای موسیقی کسب می‌کند، معتقد است که اجراهای آنلاین نمی‌توانند جایگزینی کامل برای اجراهای زنده باشند. این خواننده سبک کانتری راک قراربود ماه مارس در ایالات پنسیلوانیا و کلرادو کنسرت برگزار کند و در ماه آوریل اجراهای خود را جنوب شرقی آمریکا پی بگیرد اما کرونا تمامی معادلات را بهم ریخت. با این حال میلر با برگزاری چهار روز در هفته اجراهای آنلاین از دفتر کارش توانسته تا به همان اندازه که قرار بود در بخش دوم تورش درآمد کسب کند، پول درآورد. وی در این باره می‌گوید: این که بتوانیم این اجراها را برگزار کنیم به معنی واقعی کلمه نجات بخش بوده است.
میلر جزء آن دسته از اهالی حرفه‌ای دنیای موسیقی است که به محک قدرت اجرای آنلاین در جبران خسارتی که به آن‌ها وارد شده روی آورده‌اند. به ازای هر ستاره موسیقی پاپی چون جان لجند و کریس مارتین که برای جمع‌آوری پول برای خیریه به طور رایگان در اینستاگرام اجرا می‌کند، صدها هنرمند وجود دارند که نمی توانند بدون درآمد حاصل از برگزاری کنسرت، از پس هزینه‌های زندگی برآیند.
سرنوشت کنسرت‌ها در ایران
در ایران نیز شرایط مشابهی وجود دارد. تمام کنسرت‌های موسیقی در ایران از اسفندماه و با تشدید بحران شیوع کرونا در کشور، لغو شدند و تداوم این وضعیت به نظر مراجع ذی‌صلاح منوط شده است. در جدیدترین تحولات، ظهر روز شنبه نشستی با حضور مدیر کل دفتر موسیقی، مدیر عامل خانه موسیقی، رییس مجمع صنفی تولیدکنندگان آثار شنیداری و نمایندگان سالن‌های برگزارکننده کنسرت با هدف هم‌اندیشی درباره تمهید مقدمات و شرایط ضروری برای برگزاری کنسرت، پس از بازگشایی سالن‌ها، در دفتر موسیقی برگزار شد. در پایان این جلسه مقرر شد نمایندگان سالن‌ها پیشنهادها و شرایط خود را برای برگزاری کنسرت پس از بازگشایی سالن‌ها و اقداماتی را که از نظر بهداشتی برای سلامت افراد متعهد می‌شوند، ارائه کنند تا در جلسات آینده در این مورد تصمیم‌گیری شود.
