برخی از پزشکان بر این باورند که روش صحیح تغذیه در ماه رمضان یکی از موارد مهمی است که باید مورد توجه قرار گیرد تا از عوارض جسمی یا عصبی جلوگیری شود، در غیر این صورت ممکن است عوارضی حاصل شود که یا روزه گرفتن را عامل آن‌ها محسوب کنند یا اثرات آن باعث عدم تداوم روزه گرفتن شود.
به گزارش جام جم آن‌ها معتقدند، چهار فاکتور در تغذیه در ماه رمضان از جمله زمان غذا خوردن، میزان غذا خوردن، چگونه غذا خوردن و انتخاب نوع غذا باید مورد توجه قرار گیرد تا افراد دچار درد نشوند.
مهدی قادری متخصص داخلی در این زمینه به ایرنا می‌گوید: در ماه مبارک رمضان زمان غذا خوردن اصلی سه مرحله سحر، افطار و شام بوده که لازم است از هم مجزا باشند، در سحر طوری برنامه ریزی شود که علاوه بر زمان کافی برای ذکر و دعا و عبادت زمان کافی برای غذا خوردن در نظر گرفته شده باشد.
وی می‌افزاید: یکی از موارد اشتباه غذایی در این مرحله تسریع در غذا خوردن در وقت سحر است که اثرش بعد از چند روز روزه گرفتن در سیستم گوارش خواهد بود مثل سنگینی معده، عدم مراحل هضم طبیعی غذا در طول روز، ترشی معده و در ادامه به ناراحتی‌های معده و روده دچار خواهند شد.
قادری با بیان اینکه یبوست می‌تواند باعث هموروئید (بواسیر) و سوء هاضمه همراه با احساس پری معده شود، می‌گوید: مصرف زیاد غذا‌های تصفیه شده مثل نان‌های تهیه شده از آرد سفید (نان لواش و فانتزی) و کاهش مصرف آب و غذا‌های حاوی فیبر (میوه و سبزی) در ماه رمضان از سوی روزه داران باعث یبوست می‌شود و به همین خاطر ممنوع است.
این متخصص داخلی ادامه می‌دهد: مصرف زیاد غذا‌های چرب، سرخ کردنی و ادویه دار، غذا‌هایی مثل تخم مرغ، کلم، عدس، نوشابه‌های قندی گازدار مثل کولا‌ها ایجاد نفخ می‌کنند و پرهیز از غذا‌های چرب و نوشابه‌های گازدار و مصرف آب به جای آن‌ها توصیه می‌شود.
قادری اضافه می‌کند: تعریق زیاد، ضعف، کاهش انرژی، سرگیجه، رنگ پریدگی و حالت غش که ممکن است هنگام بعداز ظهر در ماه مبارک رمضان اتفاق بیفتد از علائم افت فشارخون است و علت آن مصرف کم مایعات و نمک بوده به همین دلیل خنک نگه داشتن فرد و افزایش مصرف مایعات و نمک از راه‌های درمان این عارضه است.
وی به سردرد به عنوان یکی از درد‌های رایج در روزه داران اشاره می‌کند و می‌گوید: به علت عادت به کافئین و تنباکو و قطع آن، خستگی و عدم استراحت و خواب کافی به علت فعالیت زیاد یا افت فشارخون و سردرد بوجود می‌آید و بهتر است مصرف مواد حاوی کافئین و تنباکو را کاهش دهید و- اگر سردرد به علت افت فشار خون بسیار جدی باشد باید روزه را شکست.
این پزشک اظهار می‌دارد: ضعف، سرگیجه، خستگی، عدم تمرکز، تعریق، لرزش، کاهش فعالیت و قدرت جسمانی، سردرد، طپش قلب از علائم افت قند خون است و مصرف زیاد قند‌های ساده در وعده سحر، چون این امر باعث ترشخ زیاد انسولین و افت قند در طول روز می‌شود.
وی می‌گوید: مصرف ناکافی غذا‌های حاوی کلیسیم، منیزیم و پتاسیم باعث گرفتگی عضلات در روزه داران می‌شود و مصرف غذا‌هایی مانند سبزی ها، میوه ها، لبنیات (مثل شیر، ماست، پنیرو کشک)، گوشت و خرما منبع غنی از این مواد هستند که لازم است بیشتر مصرف شوند.
قادری با بیان اینکه افزایش اسید در معده خالی باعث زخم معده می‌شود، می‌افزاید: سوزش سردل ابتدا در قسمت فوقانی معده در بالای دنده‌ها شروع شده و تا ناحیه گلو گسترش می‌یابد. غذا‌های ادویه دار، نوشابه‌های گازدار مثل کولا و نیز قهوه این حالت‌ها را بدتر می‌کند.
وی توصیه می‌کند: کودکان به خصوص آن‌هایی که از نظر جثه کوچک و کم وزن هستند بهتر است روزه کامل نگیرند اگر مایل هستند در برنامه سحر و افطار شرکت کنند می‌توان آن‌ها را تشویق کرد، چون این ایام و گرمی حضور اعضای خانواده به دور سفره سحری و افطاری و محیط سرشار از معنویت آن‌ها را به وجد خواهد آورد و خاطره شیرینی برای آن‌ها خواهد بود.
قادری تاکید می‌کند: سالمندان اگر روزه می‌گیرند باید مراقبت بیشتری کنند، کاهش میزان آب در بدن سالمندان و کاهش قند خون ممکن است موجب سرگیجه شود و اینگونه سرگیجه‌ها اگر موجب افتادن شود برای سالمندان خطر آفرین است، مصرف میوه رنده شده، لبنیات بویژه شیر کم چرب، استفاده از انواع سوپ‌ها و آش‌ها در افطار و سحر و نوشیدن چای کمرنگ برای آنان مفید است و می‌تواند تعادل آب و املاح را برقرار کند.
مصرف چای بعد از شام ممنوع
رضا عابد کارشناس تغذیه نیز در این زمینه به ایرنا می‌گوید: بلافاصله بعد از شام از مصرف چای خودداری کنید، چون جذب آهن را کاهش می‌دهد و بهتر است به عنوان دسر بعد از شام از میوه‌ها به خصوص مرکبات که حاوی مقادیر بالایی ویتامین C هستند استفاده و افطار را ابتدا با چای، آب جوش یا شیر گرم و خرما یا کشمش روزه خود را باز کنید.
وی ادامه می‌دهد: نان، پنیر و سبزی (حتی الامکان استفاده از مغز‌ها مثل گردو پسته نیز مناسب است)، شامی، انواع کوکو، فرنی یا شیربرنج بهترین غذا برای افطار هستند و دو ساعت بعد از افطار در زمان شام سوپ، آش، حلیم، خوراک لوبیا، عدسی، خوراک سبزیجات با کمی نان به همراه ماست و خیار یا دوغ و سبزی خوردن یا سالاد مصرف کنید.
عابد تاکید می‌کند: پایان شب و هنگام خواب از میوه ها، چای کمرنگ و سایر مایعات به خصوص آب استفاده کنید و در وعده سحری انواع چلوخورشت‌ها و پلو‌های مخلوط با حبوبات و سبزیجات (عدس پلو و لوبیا پلو، سبزی پلو) به همراه مرغ، ماهی یا گوشت و سبزی‌های تازه مثل سبزی خوردن یا سالاد و ماست برای این وعده مناسب است.
وی توصیه می‌کند: از نوشیدن زیاد چای در وعده سحری پرهیز کرده، چون باعث افزایش ادرار و دفع مواد معدنی مورد نیاز بدن و بروز تشنگی در طول روز می‌شود و در وعده‌های سحری و افطار از پرخوری، مصرف غذا‌های چرب و سرخ کردنی و غذا‌های حاوی مقادیر زیاد قند‌های ساده مثل قند و شکر خودداری شود.
