ویروس جدید کرونا دقیقا چه زمانی ظاهر شد و چرا کشورهای پیشرفته با این همه دستگاههای اطلاعاتی عریض و طویل نتوانستند تدابیر مناسبی برای متوقف کردن آن به کار گیرند؟ این روزها که تعداد مبتلایان به کرونا از مرز دو میلیون نفر گذشته و تلفات این بیماری نیز از مرز ۱۵۰ هزار نفر عبور کرده، این سوال اهمیت خاصی یافته است.
به گزارش فرارو چین در ۳۱ دسامبر وجود یک بیماری تنفسی غیرمعمول در شهر ووهان را به سازمان بهداشت جهانی گزارش کرد. کسی نمیدانست که این بیماری دقیقا چیست. بسیاری از مبتلایان در بازار عمده فروشی حیوانات زنده کار میکردند. این بازار در یکم ژانویه تعطیل شد. پنجم ژانویه، مقامات دولت چین، بازگشت بیماری سارس را منتفی دانستند. در گزارشات رسمی چین به سازمان بهداشت جهانی ادعا شده که اولین مورد ابتلای قطعی به ویروس جدید کرونا هشتم دسامبر ثبت شد. سپس چین، در ۲۱ ژانویه اعلام کرد که ویروس از انسان به انسان نیز منتقل میشود.
محافل غربی، این روایت را زیر سوال میبرند و ادعا میکنند که ویروس جدید کرونا، یا همان کووید-۱۹، مدتها قبل از اینکه دولت چین شیوع آن را تایید کند، شیوع پیدا کرده بود. با این حال، کشورهای غربی نتوانستند تدابیری برای جلوگیری از ورود کرونا اتخاذ کنند. امروز، آمریکا و اروپا بیشترین تعداد مبتلایان و قربانیان کرونا را در جهان دارند.
نزاع کاخ سفید و جامعه اطلاعاتی
دستگاههای اطلاعاتی غربی ادعا میکنند که آنها به سرعت شیوع کرونا در شهر ووهان، کانون اولیه این ویروس، را رصد کرده بودند، ولی سیاسمتداران هشدارهایشان را جدی نگرفته بودند. شبکهای بی سی نیوز، کمی بیش از یک هفته پیش، به نقل از چهار منبع، مدعی شد که مقامات اطلاعاتی آمریکا در اواخر نوامبر ۲۰۱۹، طی گزارشی محرمانه، درباره شیوع یک بیماری مسری در منطقه ووهان هشدار داده بودند. به گفتهای بی سی، مرکز ملی اطلاعات پزشکی، وابسته به ارتش آمریکا، گزارش مفصلی درباره شیوع کرونا در ووهان تهیه کرده بود. از نوامبر تا دسامبر، مقامات اطلاعاتی به تصمیم سازان و تصمیم گیران در کاخ سفید جزئیاتی درباره کرونا داده بودند.
گزارش محرمانه مرکز ملی اطلاعات پزشکی به طور گسترده میان افرادی که اختیار دسترسی به هشدارهای اطلاعاتی دارند، توزیع شد. سپس، سایر بولتنهای جامعه اطلاعاتی آمریکا، از طریق کانالهای محرمانه آن را به اطلاع مقامات دولت رساندند.
اما مارک اسپر، وزیر دفاع آمریکا، از این گزارش اظهار بی اطلاعی کرد. این در حالی است که اخیرا، شبکه ۱۲ تلویزیون اسرائیل، مدعی شد که اسرائیل در نوامبر ۲۰۱۹ گزارشی سری از جامعه اطلاعاتی آمریکا درباره شیوع کرونا در ووهان دریافت کرد. به ادعای این شبکه، دستگاه اطلاعاتی آمریکا، در اواسط نوامبر گزارشی درباره کرونا در ووهان تهیه کرد و آن را با اسرائیل و ناتو به اشتراک گذاشت. اما ترامپ اهمیتی به این گزارش نداد. بر همین اساس، اعضای جامعه اطلاعاتی آمریکا، ترامپ را مقصر فاجعه کرونا در آمریکا میداند. آنها میگویند جامعه اطلاعاتی از همان روزهای اولیه شیوع کرونا و حتی قبل از آن، درباره این ویروس و بیماریهای مسری دیگر هشدار داده بودند.
کنت هارینگتون، افسر و تحلیلگر ارشد سازمان سیا، طی یادداشتی در وبگاه پراجکت سیندیکیت، چنین دیدگاهی را مطرح کرد و نوشت: «جدی نگرفتن اطلاعات درباره تهدید ویروس کرونا در طول ماههای ژانویه و فوریه از سوی ترامپ، اصلا غافلگیرکننده نیست. ترامپ همواره نشان داده که او کسانی که طبق نظراتش عمل نمیکنند را تحمل نمیکند. سال گذشته وقتی رهبران دستگاه اطلاعاتی در جریان گزارش دهی سالیانه به کنگره، با او در چندین مسئله اختلاف پیدا کردند، به آنها گفت که "به مدرسه بازگردید. "»
به نوشته هارینگتون، آژانسهای اطلاعاتی آمریکا، درباره کرونا هشدار داده بودند و حتی به دقت نحوه همه گیری ویروس جدید کرونا را تشریح کرده بودند. اما ترامپ این هشدار را نادیده گرفت.
پیش بینی همه گیری جهانی
این افسر سابق ادامه داد مدیر اطلاعات ملی آمریکا در گزارشهای سالانه خود، مکررا درباره ریسک وقوع یک همه گیری جهانی هشدار داده بود. جامعه اطلاعاتی، برای اولین بار، فورا بعد از روی کار آمدن باراک اوباما در ژانویه ۲۰۰۹، هشدار داد. در آن زمان، دنیس بلیر، مدیر وقت اطلاعات ملی آمریکا، گفته بود: «ظهور یک همه گیری شدید، همچنان فوریترین چالش فراملی سلامتی آمریکاست. بیماری محتمل در این زمینه، ویروس به شدت کشنده آنفولانزاست.»
بعد از شیوع آنفولانزای خوکی در سال ۲۰۰۹، بلیر این هشدارها را بیشتر کرد و در سال ۲۰۱۰ درباره احتمال بروز اختلال در اقتصاد به خاطر شیوع یک بیماری همه گیر هشدار داد. به گفته بلیر، فقدان امکان تشخیص و نظارت مستمر در زمینه بیماریها در حیوانات، توانایی آمریکا را در شناسایی، مهار و هشدار دادن درباره سرایت بیماریها تضعیف میکند. جیمز کلاپر، جانشین بلیر در اطلاعات ملی، همین پیام را در مارس ۲۰۱۳ منتقل کرد. او هشدار داد که یکی از مخربترین رویدادهای محتمل، شیوع یک بیماری تنفسی جدید است که بیش از یک درصد از قربانیان خود را میکشد یا معیوب میکند. این بیماری میتواند در سطح جهانی شیوع پیدا کند. کلاپر، که دقیقا کرونا را پیش بینی کرده بود، هشدار داد که این یک تهدید فرضی نیست.
دونالد ترامپ در ماه مه ۲۰۱۷، پیام مشابهی را دریافت کرد؛ زمانی که دانیل کوتس، مدیر سابق اطلاعات ملی، بر ارزیابی بانک جهانی درباره وقوع یک همه گیری تاکید کرد. بانک جهانی پیش بینی کرده بود که یک همه گیری، پنج درصد تولید ناخالص داخلی جهانی را از بین خواهد برد. سپس کوتس در ۲۰۱۹، همین هشدار را تکرار کرد و گفت که آمریکا و جهان در مقابل همه گیری بعدی آنفولانزا یا شیوع گسترده یک بیماری مسری، آسیب پذیر باقی خواهند ماند. کوتس هشدار داده بود که این بیماری مسری میتواند به مرگ و میر گسترده و اعمال فشار بر منابع بین المللی منجر شود و اقتصاد جهانی را شدیدا تحت تاثیر قرار دهد.
علاوه بر این، به گفته هارینگتون، هر چهار سال، شورای اطلاعات ملی یک گزارش مفصل درباره سمت و سوی جهان صادر میکند. در یکی از نسخههای قدیمی این گزارش که «روندهای جهانی» نام دارد، وقوع یک بیماری همه گیر تنفسی پیش بینی شده بود. در این گزارش که در سال ۲۰۰۸ تحت عنوان «روندهای جهانی ۲۰۲۵» منتشر شد، آمده است که ظهور یک بیماری تنفسی جدید و به شدت واگیردار که هیچ تدابیر مقابلهجویانهای برای آن وجود ندارد، میتواند باعث یک همه گیری جهانی شود. نویسندگان این گزارش تصریح کرده بودند که این بیماری در مناطقی مثل چین و آسیای جنوب شرقی که جمعیت زیاد است و ارتباط نزدیکی میان حیوان و انسان وجود دارد، ظهور خواهد کرد. در چنین حالتی، حتی با وجود اعمال محدودیتهای مسافرتی، بیماران با علایم خفیف بیماری یا بدون علایم، بیماری را به قارههای دیگر منتقل خواهند کرد.