محسن ردادی جامعه شناس و عضو هیات علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در یادداشتی شفاهی برای خبرگزاری تسنیم، به بررسی پیام نوروی رهبر انقلاب در آغاز سال 99 پرداخت.
متن زیر یاداشت شفاهی دکتر ردادی است:
رهبر معظم انقلاب در ابتدای پیام سال 99، ابتدا به سختی‌های سال 98 اشاره فرمودند و نگاه همدلانه با مردم داشتند نه اینکه سختی‌ها را نبینند یا متوجه نشوند و تصور شود که سال گذشته بوده راحتی بوده است.
رهبر انقلاب فرمودند که سال 98 با سیل شروع و با کرونا تمام شد. این سال فراز و نشیب‌های فراوانی داشت و سال عجیبی بود که در چند دهه گذشته بی‌سابقه یا کم‌سابقه بوده است. نگاه رهبری این بود که سال 98 سال سختی بود، اما از سختی‌ها می‌توان برای موفقیت استفاده کرد.
دو نگاه، روایت و یا گفتمان وجود دارد که نگاه رهبری ذیل یکی از این گفتمان‌هاست. گفتمان اول، گفتمان یاس و ناامیدی است. این گفتمان مناسب افراد افسرده است. این افراد سختی‌ها را می‌بینند اما راهی برای غلبه بر آن‌ها پیدا نمی‌کنند و صرفاً اظهار بدبختی و ناامیدی می‌کنند.
چنین افرادی خود و ملت را نفرین‌شده باستانی می‌دانند و اگر به غیر از ناله و اشک راهکاری هم داشته باشند، تخریبی است که شاید از ابتدا بتوان ساخت. این نگاه به شدت آسیب‌زننده است و سلبریتی‌هایی که به دنبال جمع‌آوری فالوئر هستند و می‌خواهند خود را مطرح بکنند، به آن دامن می‌زنند و بر موج سختی‌ها سوار می‌شوند.
در مقابل این گفتمان، گفتمان امید وجود دارد. این گفتمان سختی‌ها را می‌بیند، نگاه واقعی دارد و نگاهش فانتزی نیست؛ اما ناامیدی و یاس را ندارد و تلاش دارد با استفاده از سختی‌ها به پیشرفت برسد. چنین افرادی مطابق آن آیه‌ای هستند که چون سختی ببینند، در مسیر حق پایدار خواهند ماند. اینان سختی‌ها را نه نتیجه نفرین که آزمون خداوند می‌دانند.
چنین افرادی تلاش دارند بر سختی‌ها غلبه کنند. این گفتمان مخصوص افراد شجاع است. انسان ترسو تنها گوشه‌ای می‌نشیند، کاری انجام نمی‌دهد و تنها غرّ می‌زند. روایت امیدواری همراه با دیدن سختی‌ها مخصوص افراد شجاع است. کلیدواژه پیام امسال رهبری همیاری و تعاون بود. سختی‌ها وجود دارد و راه غلبه بر سختی‌ها همیاری و تعاون است. اکنون باید در کنار یکدیگر قرار بگیریم و با همیاری بر مشکلات و سختی‌ها غلبه کنیم. در خصوص ویروس کرونا این همیاری و تعاون مشهودتر است.
در ماجرای تحریم هرکس می‌توانست کلاه خود را سفت بگیرد و بگوید من با دیگر افراد کاری ندارم، اما ماجرای ویروس کرونا اینگونه نیست و اگر همه همکاری نکنند، ممکن است آن کسی را هم که در خانه است و رعایت می‌کند را هم درگیر کند؛ در واقع اینکه یک نفر هم همیاری و همکاری نکند به موفقیت کامل نخواهیم رسید اینجا معنا پیدا خواهد کرد.
چنین همیاری و تعاونی اثرگذار خواهد بود. تقدیر و تشکر رهبری از کادر پزشکی، بهیاری و پرستاری و طلاب و گروه‌های جهادی، تاکید بر همیاری و تعاون دارد.
روایت و گفتمان دوم که اشاره کردم، سختی‌ها را آزمون می‌داند. در روایتِ امید هر سختی که حاصل می‌شود، یک آزمون الهی است و اگر هم معتقد به دنیای اخروی نباشیم، عاملی برای شناخت ضعف‌ها در سیستم‌های دنیوی‌مان است و غرور کاذب کنار خواهد رفت. این دو نکته مورد اشاره رهبری بود.
در روایت اول نگاه خرافه‌گرایی وجود دارد و اینگونه وانمود می‌شود شعارهایی که علیه آمریکا و اسرائیل سر دادیم، به سوی خود ما برگشته است. این خرافه‌گویی عجیب و غریب است که بگوییم مشکلات امروز ما نتیجه نفرین اسرائیلی‌هاست! اینان بیش از اینکه گرفتار ویروس باشند، گرفتار خرافه هستند و به جای اینکه به دنبال رفع ویروس باشند، به دنبال دفع نفرین هستند.
همیاری و تعاون جز با ایجاد اعتماد بین تمامی مردم و بین مردم و مسئولان امکان‌پذیر نیست. امروز دشمن اعتماد را هدف قرار گرفته و به دنبال ایجاد بی‌اعتمادی بین مردم و مسئولان و حذف این سرمایه اجتماعی مردم را در لاک فردگرایی فرو ببرد. دشمن نمی‌خواهد اجازه بدهد مردم به یکدیگر اعتماد کنند و کاری را پیش ببرند که موجب پیشرفت شود.
اگر بر بی‌اعتمادی افراطی بین مردم غلبه نشود و مردم و دولت راهی برای برون‌رفت پیدا نکنند، همه با هم از بین خواهیم رفت. اینجا موضوع صفر و صدی است اما اگر بتوانیم به همدیگر اعتماد و از این اعتماد استفاده کنیم، همه با هم پیروز و تمامی مشکلات حل خواهد شد.
همدلی و همیاری می‌تواند علاوه بر شکست ویروس کرونا، اقتصاد ما را هم درمان کند. یکی از دلایلی که نمی‌توانیم اقتصادمان را درمان کنیم، به این دلیل است که نمی‌توانیم به یکدیگر اعتماد کنیم و در کنار یکدیگر قرار بگیریم و شرکت‌های اقتصادی ایجاد کنیم. بی‌اعتمادی موجب بروز مشکلات اقتصادی شده است.
جهش تولید که شعار سال 99 بود، جز با همیاری و تعاون ممکن نخواهد شد. اگر در یک تیم فوتبال، ستاره‌ها حضور داشته باشند، اما بازی تیمی شکل نگیرد، پیروزی و جهش حاصل نخواهد شد.
برای اینکه به جهش تولید برسیم باید همیاری و تعاون به وجود بیاید. تعاون و اعتماد به یکدیگر پیش‌نیاز جهش تولید است. یا با تعامل می‌توانیم تمامی مشکلات را حل کنیم یا اینکه با بی‌اعتمادی، فردگرایی و منفعت‌جویی شخصی مشکلات ما را در خود غرق خواهد کرد و تفکیکی بین دولت، ملت و تمدن هم قائل نیست.
