در چند سال اخیر هوای تهران در فصول پائیز و زمستان تعادل خود را از دست داده است به‌طوری که دیده شده پایتخت‌نشینان در پاییز و بعضا در فصل زمستان با البسه تابستانی خود در شهر تردد می‌کنند. همچنین در سال‌های اخیر دیده شده که در فصل پاییز و یا زمستان برف و بارانی که مختص این دو فصل بوده است را کمتر شاهدیم.
به گزارش آنا آلودگی و کاهش کیفیت آب و هوا در پایتخت باعث ایجاد بسیاری از مشکلات زیست محیطی و بیماری‌های متعدد در تهران شده است و اثرات مخرب و جبران ناپذیری را برای سلامت مردم به همراه دارد که در سال‌های اخیر گریبان میلیون‌ها نفر از ساکنان تهران را گرفته است و هر ساله این وضعیت وخیم‌تر می‌شود.
یکی از دلایل آلودگی هوا غلظت اُزن است. این آلاینده در تیرماه سال جاری ۱۳ روز از هوای تهران را آلوده کرده بود، ولی در مرداد ماه به‌صورت چشمگیری غلظت این آلاینده در هوای تهران کاهش داشته و تنها ۵ روز از هوای پایتخت را در شرایط بحرانی برای گروه‌های حساس قرار داده بود.
برخی از کارشناسان بر این باورند که گرمای تهران دلایل متعددی دارد. در این زمینه رامین عزتی عضو هئیت علمی دانشگاه خوارزمی با اشاره به این‌که بروز این تغییرات آب و هوایی غیرطبیعی پدیده گرمای کاذب تهران نام دارد اظهار کرد: اصولاً هر حادثه اکولوژیکی که به‌صورت کاذب رخ می‌دهد دو دلیل عمده دارد که اولین دلیل آن توسط انسان و دلیل دوم آن عامل طبیعی است.
وی تصریح کرد: اصولاً در پدیده گرمای کاذب آلودگی وجود دارد و کشور ایران هم متأثر از آن است یکی از علت‌ها وزش باد‌هایی است که از سمت اقیانوس آرام در حرکت هستند و صحرای آفریقا را تحت تأثیر خود قرار می‌دهد و گردغبار را با خود به سمت ایران می‌آورد.
باکتری‌های تجریه کننده عامل پدیده گرمای کاذب
عزتی ادامه داد: گرد و غبار به تنهایی هیچ‌گونه ضرری ندارد، اما به این دلیل که سالیان پیش این کویر‌ها و صحرا‌ها دریا بودند و زمانی که به علت گرمای موجود در هوا آب‌های این دریا‌ها تبخیر شده و موجودات زنده‌ای که در این زیست بوم قرار داشتند به دلیل تبخیر آب‌ها از بین رفته، تجزیه شده در خاک باقی ماندند.
این استاد دانشگاه افزود: در میلیون‌ها سال باکتری و قارچ‌های تجزیه‌کننده این موجودات زنده هستند و زمانی که وزش بادی از سمت اقیانوس آرام صورت گیرد گرد وغبار به همراه این باکتری‌ها و قارچ‌ها از سمت ترکیه به ایران می‌آیند. این گردوغبار‌ها شامل باکتری و قارچ است و از سمت مناطق گرمسیر کره زمین عبور کرده است. این گرمایش کاذب است گرمایشی که نباید اتفاق بیفتد، البته این وضعیت دست‌ساز طبیعت است و انسان نمی‌تواند روند این چرخه طبیعی را متوقف سازد.
وی تصریح کرد: موردی که توسط انسان به وجود می‌آید و دست ساز اوست در شهر‌های صنعتی مانند لندن، استانبول، توکیو و شهر‌های ایجاد می‌شود که همیشه منبع بزرگی از آلودگی بوده است.
عزتی با اشاره به این مطلب که شهری مانند تهران در برخی از ساعات روز چنان پرترافیک می‌شود که ماشین‌ها با دنده یک و دو حرکت می‌کنند. سرعت پایین باعث می‌شود خودرو‌ها بیشترین میزان بنزین خام را بسوزانند که این مسأله آلودگی و گرمایش شدیدی را با خود به همراه دارد.
کاهش آلودگی با افتتاح اتوبان خرازی- تهران
این کارشناس حوزه محیط زیست درمورد وظایف مدیران شهری در کنترل آلودگی هوای ناشی از خودرو‌ها گفت: بهترین کاری که از دست مسئولین شهری برمی‌آید این است که اگر ما بتوانیم خیابان‌ها و اتوبان‌ها را به‌گونه‌ای احداث کنیم که مسیر‌هایی که به درون شهر می‌آیند با راه‌هایی که به سمت درون شهر می‌آیند تفکیک شود سرعت تردد خودرو‌ها بالاتر رفته و از خام‌سوزی، استهلاک و آلایندگی آن‌ها به نحو مؤثری کاسته می‌شود.
وی افزود: براساس محاسبه‌ای که من انجام دادم حدود ۳۳ درصد از آلودگی‌هایی که وارد تهران می‌شود و به‌عنوان عوامل اصلی گرمایش کاذب می‌شود را می‌توان با اصلاح مسیر اتوبان‌ها و روان‌تر کردن تردد خودرو‌ها در اتوبان کرج-تهران کنترل کرد.
تردد خودرو مهمترین علت گرمای کاذب
او در ادامه افزود: طی محاسبه‌ای که من انجام دادم حدودا ۳۳ درصد از آلودگی‌هایی که وارد تهران می‌شود باعث ایجاد گرمایش کاذب می‌شود را می‌توانیم از ورود این میزان جلوگیری کنیم اگر مسیر اتوبان کرج به تهران روان باشد البته اگر اتوبان‌های دیگری هم افتتاح شود می‌توانیم این مسیر را بهتر کنیم.
این استاد دانشگاه در ارتباط با روش‌های پیشنهادی خود را برای کنترل گرمای کاذب انسان‌ساز گفت: اگر بتوانیم سطح پل کرج و مکان‌هایی که مناسب گیاهان مختلف همچون کاج، سدوس و اقاقیا بکاریم نیز می‌توانیم به شکل مؤثرتر به کاهش آلودگی کمک کنیم.
وی در مورد تأثیرات آلودگی بر نقاط مختلف بدن انسان نیز اظهار کرد: آلودگی‌ها بیشتر بر چشم‌ها، بینی، گلو و گوش تأثیر می‌گذارد و دلیل اثرگذاری بالا بر این نقاط این است که این بخش‌ها در بدن دارای رطوبت هستند و برای رشد و تکثیر باکتری و قارچ شرایط مطلوبی دارند. آلودگی‌هایی که از سمت اتوبان‌ها و ماشین‌ها متصاعد می‌شود بیشترین ضرر را در سیستم فوقانی تنفس خواهد داشت بدین معنی که در قسمت ریه، گلو و چشم سوزش به همراه دارد و فعالیت‌های انسان را دچار اختلال می‌کند.
این کارشناس در پایان خاطرنشان کرد: در زمستان اگر شاهد یک سامانه هوای گرم بودید متأسفانه مردم ما خوشحال می‌شوند که در زمستان هوای گرم دارند در صورتی که این هوای گرم برگرفته از آلودگی‌های صنعتی دست ساز بشر است و یا همان آلودگی‌های طبیعی مانند باد‌هایی که همراه با قارچ و باکتری در حال وزیدن است.
