بدون شک ساواک یکی از سیاه‌ترین و تاریک‌ترین نشانه‌های حکومت پهلوی دوم بود. شاید اگر جنایت‌های ساواک نبود میزان تنفر از رژیم پهلوی به این حد نمی‌رسید.
به گزارش باشگاه خبرنگاران با وجود خشونت و سفاکیت شدید این سازمان، نباید فراموش کرد که ساواک یکی از قدرتمندترین سازمان‌های اطلاعات زمان خودش بود. قدرت فنی و اطلاعاتی این سازمان که توسط موساد تعلیم یافته بود، به قدری بود که بسیاری آن را چشم همیشه بینای منطقه می‌نامیدند.
با این حال، با اوج گیری انقلاب و در روز ۱۹ بهمن ۱۳۵۷، این سازمان رسما نابود شد. بعد از انقلاب اسلامی هم اسناد جنایات این سازمان مخوف رو شد و بعد از آن، این سازمان به تاریخ پیوست.
به مناسبت فرارسیدن ایام دهه فجر، بد نیست به سازمان‌های اطلاعات مشهور جهان که بعضا شباهتی‌هایی با ساواک داشته و دارند، اشاراتی بکنیم.
موساد/ رژیم صهیونیستی
سازمان اطلاعات و عملیات ویژه (موساد) نام سازمان اطلاعاتی خارجی اسرائیل است که و خنثی‌سازی فعالیت‌های علیه رژیم صهیونیستی از اقدامات آن است. این سازمان در فعالیت‌های خود جنبه مخفیانه کار کردن را رعایت می‌نماید. در رابطه با زمینه‌های مختلفی که توسط این سازمان مورد رسیدگی قرار می‌گیرد، می‌توان از روابط مخفیانه‌ای که کمک زیادی به بستن پیمان‌های صلح بین اسرائیل و کشور‌های مصر و اردن داشته‌است، قضیه اسرا و مفقودین، تکنولوژی، پژوهش و تحقیق نام برد. موساد یکی از آموزش دهندگان ماموران ساواک بوده است. ترور بیولوژیکی یکی از اصلی‌ترین حربه‌های این سازمان است.
استخبارات/ رژیم بعث عراق
استخبارات نام سازمان حفاظت اطلاعات نیرو‌های نظامی و انتظامی است که مشهورترین بازوی سیستم امنیتی دولت عراق در زمان رژیم بعث و صدام حسین بود و از استفاده از هرگونه ترور و شکنجه علیه مخالفین خودداری نمی‌کرد. برزان تکریتی، برادر ناتنی صدام حسین رئیس استخبارات در زمان حکومت حزب بعث عراق بوده است.
آی اس آی/ پاکستان
سازمان اطلاعات نظامی پاکستان با نام رسمی «انٹر سروسز انٹیلی‌جنس» (ISI) نام اصلی‌ترین سرویس اطلاعاتی پاکستان است که توسط نیروی زمینی پاکستان اداره می‌شود.
آی‌اس‌آی عملیات‌های مخفی و اطلاعاتی عمده‌ای در بیرون از پاکستان در کارنامه دارد. از جمله آموزش و فراهم‌سازی پول برای مجاهدین افغان درطی جنگ‌های جهادی آنان با نیرو‌های ارتش سرخ شوروی در دهه ۱۹۸۰، مسلح‌سازی و آموزش‌دادن به اعضای جنبش طالبان پیش از حمله ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ به ایالات متحده، و اتهام حمایت نزدیک از جدایی‌خواهان منطقه مورد مناقشه کشمیر.
شاخص‌های مختلفی، چون اجرای عملیات پیچیده و عملکرد به موقع، نام سازمان اطلاعات پاکستان را در بین پنج سازمان قدرتمند اطلاعاتی دنیا قرار داد.
به گفته بسیاری از کارشناسان نظامی دنیا «آی اس آی» اولین خط دفاعی پاکستان در برابر تروریسم است که در برابر تهدید‌های امنیتی در سال‌های اخیر به خوبی با تروریسم مبارزه کرده است.
دستگیری عزیز بلوچ، کلبهوشن یادیو و به هلاکت رسیدن بسیاری از سران و کماندو‌های تحریک طالبان پاکستان توسط نیرو‌های ارتش این کشور گوشه‌ای از کارنامه این سازمان در سال‌های اخیر بوده است.
گشتاپو/ آلمان نازی
گِشتاپو نام اختصاری نیروی پلیس مخفی آلمان نازی بود. در طی حکومت آلمان نازی، گشتاپو بازوی اجرایی آلمان در بحث امنیت داخلی و ضد جاسوسی بوده و تحت فرمان اِس اِس به سرکوب مخالفین و مبارزه با جاسوسان می‌پرداخت. این سازمان در سال ۱۹۳۳ به دستور هیتلر و از میان درس‌خواندگان و نیرو‌های امنیتی جمهوری وایمار تشکیل شد.
این سازمان در آغاز زیر نظر وزارت کشور فعالیت می‌کرد. در سال ۱۹۳۶ در پی لایحه‌ای که در مجلس آن زمان آلمان تصویب شد، گشتاپو از رعایت تمامی قوانین موجود معاف می‌شد. هر کسی که کارت گشتاپو را به همراه داشت می‌توانست در هر کاری دخالت کند و هیچ دادگاهی شکایت علیه افراد این سازمان را نمی‌پذیرفت.
در اوایل کار این سازمان از حدود ۵۰ نفر تشکیل شده بود، این رقم تا پایان حکومت هیتلر به ۳۰،۰۰۰ نفر رسید که از جاسوس‌ها و افراد اداری تشکیل شده بودند. با وجود تعداد کم افراد این گروه، ترسی که از آن‌ها در جامعه حکم‌فرما بود بسیار زیاد بود. دلیل آن هم چیزی جز همکاری مردم در لو دادن یک دیگر به این سازمان نبود.
با پایان جنگ دوم جهانی و فروپاشی نازیسم، هیملر رئیس گشتاپو خودکشی کرد و سازمان گشتاپو از هم پاشید. البته افرادی از این نهاد بودند، که توانستند پس از جنگ تا مدتی در پلیس آلمان نفوذ کنند، ولی با آمدن حکومت بر مبنای قانون، پلیس آلمان نیز از یک دستیار و دست‌آموز سیاسی به نهادی اجرایی و امنیتی به سود مردم، تبدیل شد. پایگاه اصلی گشتاپو به موزه «منطقه تدارک ترور» تبدیل شده، که همه ساله توسط پژوهشگران و علاقه‌مندان مورد بازدید قرار می‌گیرد.
اشتازی/ آلمان شرقی
وزارت امنیت آلمان شرقی موسوم به اِشتازی سازمان اطلاعاتی آلمان شرقی بود که مرکزش در برلین شرقی قرار داشت. اشتازی حدود ۴۰ سال به نظارت و بررسی فعالیت‌های شهروندان آلمان شرقی مشغول بود، و با استفاده از اطلاعات بدست‌آمده هرگونه نا آرامی را در نطفه خفه می‌کرد. در سال ۱۹۸۹ میلادی، اشتازی برای ۱۰ میلیون شهروند این کشور پرونده داشت. اشتازی بیش از ۹۱ هزار افسر داشت، و شبکه گسترده خبرچین‌های فعالش نزدیک به ۲۰۰ هزار نفر را شامل می‌شدند.
مأموران اشتازی وظایف خود را در چارچوب شعار «دشمن کسی است که دگراندیش باشد» انجام می‌دادند. اشتازی در تاریخ ۸ فوریه ۱۹۵۰ میلادی تشکیل و در تاریخ ۴ اکتبر ۱۹۹۰ رسماً منحل شد.
از تکنیک‌های ردیابی اشتازی، جمع‌آوری نمونه‌ای از بوی بدن و عرق شهروندان مشکوک و گردآوری آن‌ها در بانک اطلاعاتی بود. به این منظور، فرد مورد ظن را در هنگام بازجویی، در اتاقی گرم ساعت‌ها بر روی یک صندلی خاص می‌نشاندند. سپس با یک دستمال کتانی دستگیره‌های صندلی را پاک می‌کردند و نشیمن‌گاه پارچه‌ای صندلی را جدا می‌کردند تا بوی عرق بدن آن فرد را در بانک اطلاعاتی‌شان جمع کنند. در مواردی که نیاز به تشخیص هویت بوده از سگ‌های آموزش‌دیده جهت ردیابی استفاده می‌کردند.
سکوریتاته/ دولت سوسیالیستی رومانی
سکوریتات سازمان اطلاعاتی و امنیتی و پلیس مخفی دولت سوسیالیستی رومانی در نیمه دوم قرن بیستم بوده است. این سازمان با قدرت گرفتن مارکسیست‌ها در رومانی، در تاریخ ۳۰ اوت ۱۹۴۸ تأسیس گردید و در پی انقلاب رومانی و خلع قدرت از نیکلای چائوشسکو در سال ۱۹۸۹، رو به زوال گرایید و در سال ۱۹۹۱ بر اساس مصوبه مجلس رومانی، بازسازماندهی شد. تأسیس سکوریتاته، با کمک کمیساریای خلق در امور داخلی اتحاد جماهیر سوسیالیستی شوروی صورت پذیرفته است. سکوریتاته در جریان جنگ سرد یکی از بزرگترین سازمان‌های امنیتی بلوک شرق به شمار می‌رفته است.
سازمان اطلاعات مرکزی یا «سیا» یک سازمان اطلاعات برون مرزی غیرنظامی دولت فدرال ایالات متحده آمریکا وظیفه‌اش جمع‌آوری، تجزیه تحلیل و پردازش اطلاعات امنیت ملی عمدتاً با استفاده از اطلاعات گردآوری شده توسط افراد از سرتاسر جهان است. به عنوان یکی از اعضای اصلی جامعه اطلاعات آمریکا، سیا به اداره اطلاعات ملی پاسخگوست و در درجه اول بر روی تأمین اطلاعات برای رئیس‌جمهور و کابینه‌اش متمرکز است.
فعالیت سیا متمرکز بر حوزه برون مرزی است و به‌طور محدودی به جمع‌آوری اطلاعات از داخل می‌پردازد. همچنین برخلاف اف‌بی‌آی وظیفه اعمال قانون برعهده ندارد. با آنکه سیا تنها نهاد اطلاعاتی آمریکا نیست که مسئولیت گردآوری اطلاعات توسط اشخاص را برعهده دارد، مأموریت مدیریت ملی هماهنگ‌سازی و رفع تعارض اطلاعات گردآوری شده توسط اشخاص در جامعه اطلاعاتی آمریکا با این سازمان است. سیا تنها سازمان اطلاعاتی آمریکا است که مجاز به عملیات مخفی برون مرزی از سوی رئیس‌جمهور ایالات متحده آمریکا است، مگر در مواردی که رئیس‌جمهور سازمان دیگری را مناسب‌تر تشخیص دهد.
ام اس اس/ جمهوری خلق چین
وزارت امنیت کشور (ام اس اس) یک سازمان اطلاعاتی و امنیتی غیر نظامی جمهوری خلق چین است که مسئولیت فعالیت‌های ضد جاسوسی، اطلاعات خارجی و امنیت سیاسی را برعهده دارد و دفتر اصلی آن در پکن قرار دارد.
ماده ۴ آیین دادرسی کیفری به ام اس اس اختیاراتی همانند پلیس برای دستگیری و بازداشت افراد در جنایات مربوط به امنیت ملی با نظارت یکسان توسط دادستان‌ها و دادگاه‌ها داده است.
قانون اطلاعات ملی مصوب سال ۲۰۱۷ به ام اس اس اختیارات وسیعی در مورد جاسوسی داخلی و خارجی داده است. این قانون همچنین این اختیار را به ام اس اس داده است که کسانی را که باعث ایجاد مانع یا فریب در انجام کار‌های اطلاعاتی میشوند را تا ۱۵ روز بازداشت کنند.
