اگر بخواهیم زمانی را در طول سال نام ببریم که ایرانی‌ها ناگهان زیاد خرج می‌کنند، مسلما عید نوروز رتبه اول را به دست می‌آورد. در این بازه زمانی ایرانی‌ها نه تنها در بحث پوشاک، بلکه خوردنی و لوازم خانگی و هر چیزی که مرتبط به زندگی شان می‌شود، وارد شده و رونق خاصی به بازار می‌بخشند. در این میان یکی از بدترین اتفاقات که معمولا بعد از عید متوجه آن می‌شویم، ولخرجی است.
به گزارش برترین ها ولخرجی‌هایی که معمولا در زمان خرید متوجه آن‌ها نمی‌شویم، ولی بعد از مدتی با نگاه به حساب شخصی مان پی به اشتباه مان می‌بریم. برای این که جلوی ولخرجی را گرفته و بدانیم چگونه و چه زمانی باید جلوی خرید بیش از حد را بگیریم، تکنیک‌ها و روش‌های بسیار جالبی وجود دارند که طبق تحقیقات علمی تاثیر زیادی روی رفتار مصرف کننده‌ها گذاشته اند. اگر شما هم از آن دست افراد ولخرج هستید، بهتر است کمی با این روش‌ها آشنا شده و کمتر پول خود را دور بریزید.
راهنمای خسیس‌بودن
چگونه جلوی ولخرجی را بگیریم؟
در قانون ۱۰ ثانیه استاد شوید
هر وقت ناخودآگاه چیزی را برداشتید و قصد خرید آن را داشتید حتما قبلش ۱۰ ثانیه به این فکر کنید که آیا واقعا به آن نیاز دارید یا نه. یا این که آیا می‌توانید پول آن را برای چیز دیگری خرج کنید که مفیدتر باشد. تحقیقات نشان داده همین تفکر کوتاه در افرادی که عادت به خرید بیش از حد دارند تا ۴۰ درصد مانع خرید می‌شود.
از تست «پیشنهاد غریبه» استفاده کنید
یکی از جالب‌ترین روش‌ها برای فهمیدن این که آیا واقعا در حال خرج کردن اضافه هستید یا نه، تست «پیشنهاد غریبه» است. در این تست وقتی شما می‌خواهید یک وسیله را بخرید، تصور می‌کنید که یک غریبه آن وسیله و پولی معادل آن را رو به روی شما گرفته و از شما می‌خواهد یکی را انتخاب کنید. اگر در ذهنتان پول را انتخاب کردید، پس بدانید در حال خرج کردن اضافه هستید.
خرید‌های غیرضروری را به تعویق بیندازید
خارج از این که خیلی وقت‌ها در فروشگاه‌های آنلاین ناگهان به صورت دلی چیزی را به سبد خرید خود اضافه می‌کنیم، بعضی وقت‌ها هم بین خرید چند محصول مختلف مردد می‌شویم. حتی اگر لحظه‌ای به خرید خود شک کردید، بهترین کار به تعویق انداختن خرید است. بگذارید آن جنس و یا جنس‌ها در سبد خرید شما و یا فروشگاه بماند. فقط مدتی، مثلا یک هفته، از آن دور شوید و دوباره برای خرید آن برگردید. احتمالا این بار واقعا می‌دانید که باید آن را بخرید یا نه.
با پول نقد خرید کنید
تحقیقات نشان می‌دهد وقتی افراد فقط پول نقد همراهشان است، بسته به نوع فروشگاه بین ۲۰ تا ۴۰ درصد کمتر خرج می‌کنند. فرض کنید دم عید است و می‌خواهید به خرید بروید. در نظر بگیرید به چه چیز‌هایی نیاز دارید و حدودا خرج شما چقدر می‌شود. با حساب کردن آن به مقدار لازم پول نقد در جیب خود بگذارید و راهی بازار شوید. بهتر است پولی که همراه خود می‌برید نو باشد. زیرا طبق تحقیقات پول نو حدود ۱۰ درصد کمتر از پول کهنه خرج می‌شود.
کارت اعتباری خود را بپوشانید
ما همیشه حواسمان به این که در حال زیاد خرج کردن هستیم یا نه نیست. گاهی به حدی مجذوب جنسی می‌شویم که کل تکنیک‌های جلوگیری از زیاد خرج کردن را از یاد می‌بریم. به همین خاطر باید یک سد فیزیکی و روحی برای خود ایجاد کنیم. برای این کار می‌توانید کارت اعتباری خود را با یک کاغذ بپوشانید. این کار یک بار دیگر باعث می‌شود، به خرج کردن فکر کنید. همچنین اگر هدف مالی (مثل خرید گوشی) در ذهن دارید می‌توانید روی کاغذ نوشته تا از آن غافل نشوید.
ارزش ساعت کاری خود را حساب کنید
قبل از این که به بازار بروید، حساب کنید که هر ساعت چقدر پول در می‌آورید. مثلا فرض کنید شما روزانه ۵۰ هزار تومان درآمد دارید. وقتی با این دید به بازار بروید، متوجه می‌شوید که با خرید هر چیزی چقدر از زندگی خود را وسط می‌گذارید. مثلا ممکن است یک شلوار به قیمت چند روز از زندگی برای شما تمام شود، پس احتمالا ارزش خرید کمتری با توجه به درآمد شما دارد.
پول اضافی را خرج نکنید
معمولا در خرید با گزینه‌های مختلف رو به رو می‌شویم. گزینه‌هایی که قیمتی در سطح توقع ما دارند یا ارزان‌تر و گران‌تر هستند. سعی کنید در خرید‌های روزانه خود اگر پول کمتری خرج کردید آن را پس انداز کنید. مثلا قیمت یک شلوار را ۱۰۰ هزار تومان در نظر بگیرید. اگر ۷۰ تومان پول خرج کردید، ۳۰ هزار تومان آن را پس انداز کرده و دست به آن نزنید. در آخر هم این پول‌ها را پس انداز کنید. اگر آدم ولخرجی باشید احتمالا به زودی پس انداز بزرگی جمع می‌کنید.
تنها خرید کنید
در بسیاری مواقع که بین چند گزینه مردد هستیم و یا به صورت عادی در بازار حرکت می‌کنیم، ممکن است دوستانمان به ما پیشنهاد‌های وسوسه انگیزی برای ولخرجی بدهند. مثلا بگویند این لباس مناسب شماست و شما را تحریک به خرید لباسی بکنند که نیاز ندارید. اگر در اطراف خود از این دست آدم‌ها دارید و نمی‌توانید در مقابل نظرشان مقاومت کنید، بهتر است برای صرفه جویی بیشتر تنها خرید کنید.
کمتر در بازار گردش کنید
احتمالا برای شما پیش آمده که برای خرید یک لباس ساده چند بار به مرکز خرید رفته اید و مسافت‌های زیادی را طی کرده اید. اگر خودتان یک حساب کوچک بکنید، متوجه می‌شوید که هر بار رفتن به مرکز خرید چقدر برای شما آب خورده است، در حالی که شما هنوز به لباسی که می‌خواهید نرسیده اید. از خرج خورد و خوراک گرفته تا خرج خرید چیز‌های کوچکی که اگر نمی‌دیدیمشان اصلا فکر خرید آن‌ها نیز به سرمان نمی‌زد.
از خودتان مالیات بگیرید
یک قانون برای خود بگذارید و به آن پایبند باشید. با خودتان عهد کنید که به ازای مثلا هر هزار تومان، ۱۰۰ تومان به عنوان مالیات در حساب بانکی بگذارید. به این صورت شما قبل از خرج کردن به میزان مالیاتی که از جیبتان می‌رود فکر می‌کنید و لازم نیست بعد از خرید تازه ببینید چه چیزی برایتان مانده است. اگر نمی‌توانید این کار را بکنید، بهتر است کمی پیش دستی کنید. مثلا در نظر بگیرید که برای عید حدودا چقدر خرج خواهید کرد. بعد از محاسبه آن عدد سعی کنید که به تعداد ماه‌هایی که تا آن زمانی مانده تقسیم کنید و فرضا ماهی ۲۰۰ هزار تومان کنار بگذارید.
چه زمانی نباید خرید کنیم؟
استرس
یکی از خصیصه‌های ما انسان‌ها این است که وقتی دچار مشکلی می‌شویم، دوست داریم سریع‌تر و به طریقی آن را فراموش کرده و کمی آرامش پیدا کنیم. خرید کردن هم یکی از راه‌هایی است که بسیاری از آدم‌ها با آن آرامش پیدا می‌کنند. کنار هم گذاشتن این دو اتفاق معمولا منجر به ولخرجی می‌شود. چرا که خرید به ما حس کنترل کردن می‌دهد و برایمان اطمینان خاطر ایجاد می‌کند. این خرید‌ها ممکن است منطقی باشند، ولی طبق تحقیقات تا ۳۵ درصد خرید‌هایی که در این زمان انجام می‌شوند، ولخرجی هستند.
فشار اجتماعی
یک تحقیق ساده نشان می‌دهد که مسافران هواپیمایی ۳۰ درصد بیشتر احتمال دارد تا چیزی را که بغل دستی شان دارد، بخرند. از یک لپ تاپ گرفته تا لباس و هر چیزی. این اتفاق نشان می‌دهد که ما چقدر تحت تاثیر محیط اطرافمان هستیم و می‌خواهیم خود را هم تراز دیگر افرادی که می‌پسندیم قرار دهیم. این هم‌ترازشدن و تحت تاثیر قرار دادن ممکن است در نهایت منجر به بحران مالی شود. پس حتما قبل از خرید با خودتان خلوت کنید و از خود بپرسید که می‌خواهید دیگران را تحت تاثیر قرار دهید یا واقعا آن کالا را نیاز دارید.
شبکه‌های اجتماعی
بیشترین کاربرد شبکه‌های اجتماعی پرت کردن حواس ما از دنیای اطراف و گذراندن وقت در آن است. ولی در کنار این دو مسئله ممکن است منجر به ولخرجی شود. یک تحقیق نشان می‌دهد، کسانی که زمان بیشتری را صرف شبکه‌های اجتماعی می‌کنند، دارای قابلیت خودکنترلی کمتری هستند. به صورت میانگین افرادی که بیشتر در شبکه‌های اجتماعی بودند، قرض و بدهی بیشتری داشتند. با توجه به این حجم تبلیغات در شبکه‌هایی مثل تلگرام و اینستاگرام، این مسئله بیشتر مردم ایران را تهدید می‌کند.
خرید برای خوشحال کردن
بعضی از افراد سعی می‌کنند به معنای واقعی کلمه علاقه را بخرند. آن‌ها اگر چیزی ببینند که منجر به خوشحالی کسی می‌شود و باعث شود نظر او به آن‌ها جلب شود، بدون فکر آن را می‌خرند. در حقیقت بیشتر مواقع آن‌ها برای خوشحال کردن کسی خرید نمی‌کنند، بلکه برای جلب توجه و دریافت عکس العملی مثبت و پرعلاقه دست به خرید می‌زنند. این حس به قدری برای آن‌ها ارزش دارد که دیگر به قیمت فکر نمی‌کنند و فقط میزان علاقه‌ای که دریافت می‌کنند، برایشان مهم می‌شود.
تکنیک‌های فروش
احتمالا تاکنون با تکنیک‌های فروش زیادی رو به رو شده اید. در این تکنیک‌ها فروشندگان سعی می‌کنند احساس نیازی در شما به وجود بیاورند و یا آن را تقویت کنند. مثلا اگر یک فروشنده نحوه کار چیزی را به شما نشان دهد و یا مثلا کت و شلواری را به شما بپوشاند، شانس خرید بسیار بالا می‌رود. یا این که تخفیف‌های مدت‌دار بگذارد و ترس تمام شدن مدت تخفیف را به شما یادآوری کند. یا حتی از رنگ‌های خاص استفاده کند. همه این موارد می‌توانند باعث ولخرجی شوند. سعی کنید یک روز از آنجا فاصله بگیرید و دوباره برگردید. اگر دوباره به همان اندازه احساس نیاز کردید که هیچ، ولی در اکثر مواقع این اتفاق نمی‌افتد.
موقعیت‌های خاص
مراسم و زمان‌های خاص باعث ولخرجی ما می‌شوند. مثلا قبل از عید را در نظر بگیرید. یا قبل از مراسم عروسی. طبق تحقیقات افراد در این شرایط بین ۲۸ تا ۳۲ درصد بیشتر خرج می‌کنند. دلیل اصلی این مسئله نیز این است که در این ایام به نوعی خرج کردن کاری روتین می‌شود و به همین خاطر بسیاری از افراد خود را به دست فروشنده‌ها و بازار می‌سپارند و بدون حساب و کتاب پول خرج می‌کنند. طبق تحقیق دیگری تا ۴۶ درصد آمریکایی‌ها از این که بیش از حد برای این موقعیت‌های خاص خرج کرده اند، راضی اند. گول این حس‌های زودگذر را نخورید و در این موقعیت‌ها سعی کنید هوای حساب و کتاب خود را داشته باشید. برای این موقعیت‌ها پول کنار بگذارید و سعی کنید بیشتر از آن خرج نکنید.
