یکشنبه ۲۴ آذرماه روز غیرطبیعی بهشت‌زهرا

روز یکشنبه که مدارس به‌خاطر آلودگی هوای پایتخت تعطیل بود، براساس اطلاعات منتشر شده در سایت سازمان بهشت‌زهرا، 180متوفی در این سازمان پذیرش شد. این در حالی است که پیش از این رئیس سازمان بهشت‌زهرا اعلام کرده بود که به‌طور طبیعی روزانه امورات 150تا 170متوفی در این سازمان انجام می‌شود. آیا روز یکشنبه یک روز غیرطبیعی در بهشت‌زهرا بود؟ آیا آلودگی هوا سبب افزایش متوفیان در پایتخت شده است؟ هر چند به‌طور علمی نمی‌توان گفت که آلودگی هوا باعث افزایش تعداد متوفیان در پایتخت شده است، اما خانواده برخی از متوفیان می‌گویند که دلیل مرگ عزیزان‌شان چیزی نبوده جز آلودگی هوای تهران. در 2 روز گذشته از میان گزارش‌های مرگ‌ومیر که از گوشه و کنار پایتخت به پلیس اعلام می‌شد، علت مرگ 4نفر از آنها، تنگی نفس به‌دلیل آلودگی هوا گزارش شد.

به گزارش همشهری مرگ این 4نفر که یک زن و 3مرد بودند در 4تماس جداگانه اعلام شد. نخستین تماس، گزارش مرگ مردی 51ساله بود که به مأموران کلانتری مستقر در عوارضی تهران اعلام شد. ظاهرا این مرد مشکل قلبی و تنفسی داشته که ناگهان دچار تنگی نفس شده بود و خانواده‌اش او را به بیمارستان انتقال داده بودند، اما وی جانش را از دست داد و در بررسی‌های اولیه اعلام شد که مرگ او به‌دلیل آلودگی هوا بوده است. با این حال تحقیقات درمورد علت دقیق مرگ وی ادامه دارد. کمی بعد اما، دومین گزارش مرگ به کلانتری 109بهارستان اعلام شد. متوفی مردی 60ساله بود که او هم دچار تنگی‌نفس شده و جانش را از دست داد. سومین مرگ، احتمالا به‌دلیل آلودگی هوا، به کلانتری 154چیتگر گزارش شد. متوفی مردی 49ساله بود که اوهم مشکل قلبی و تنفسی داشته و ظاهرا آلوده ‌بودن هوا باعث شده که جانش را از دست بدهد. اما آخرین حادثه، مرگ زنی 72ساله به نام طوبی بود. این زن نیز به‌دلیل تنگی نفس به بیمارستان انتقال یافته اما ساعتی بعد فوت شد.

سرطان مادربزرگم را نکشت؛ آلودگی کشت

«دوشنبه 25آذر بهشت زهرا شلوغ‌تر از روزهای قبل بود و تعداد افراد فوت‌شده هم بیشتر». نوه طوبی، زنی که نامش در لیست افراد فوت‌شده به‌دلیل آلودگی بود، دیروز گفت که این جمله را مقابل غسالخانه از کارکنان بهشت زهرا شنیده است. او ادامه داد: مادربزرگم به‌دلیل تنگی نفس، به‌خاطر این هوای آلوده فوت شد و ما پیگیر این موضوع هستیم. وی ادامه داد: مادربزرگ من سرطان معده داشت. تازه 3‌ماه بود که متوجه شدیم سرطان دارد و کار درمان را شروع کردیم. از شیمی‌درمانی گرفته تا پرتو درمانی. همه‌‌چیز خوب پیش می‌رفت و پزشک می‌گفت روند درمان عالی بوده است. اما سرطان مادربزرگم را نکشت، آلودگی او را کشت. او شامگاه یکشنبه ناگهان حالش بد شد. دچار تنگی نفس شده بود تا حدی که به او اکسیژن وصل کردیم. هیچ وقت سابقه تنگی نفس نداشت و آن شب ناگهان دچارش شد. ما احتمال دادیم که به‌خاطر شیمی‌درمانی بدنش ضعیف شده است. او اما هرلحظه حالش بدتر می‌شد تا اینکه به اورژانس زنگ زدیم. اورژانس گفت آمبولانس اعزام نمی‌کند و از ما خواست تا خودمان او را به مرکز درمانی ببریم. حتی آمبولانس خصوصی هم حاضر نشد برای انتقال مادربزرگم به بیمارستان بیاید چرا که می‌گفت او سرطان دارد و انتقالش برای آنها خطرآفرین است.

وی گفت: در نهایت خودمان او را به بیمارستان بردیم، اما ساعتی بعد او فوت شد. یک نفر گفت شاید آمبولی کرده است، یکی دیگر می‌گفت به‌دلیل آلودگی هواست. از پرستار بیمارستان شنیدیم که آن روز افراد بالای 50سال زیادی به اورژانس بیمارستان مراجعه کرده و حتی بستری شده‌اند. دلیلش هم آلودگی هوا بوده است که دچار مشکلی قلبی یا تنفسی شده است. ما حتی در بهشت زهرا هم از کارکنان آنجا شنیدیم که آمار فوتی‌ها در این 2روزی که هوا آلوده بوده بیشتر از روزهای قبل بوده است. ما بعد از مراسم مادربزرگم حتما موضوع را پیگیری خواهیم کرد.

مرگ در خواب

« این آلودگی بالاخره مرا از پا در می‌آورد.» این آخرین جمله‌ای بود که محمد دانش‌گیلوائی پیش از مرگ به همسرش گفت. او هم یکی از افرادی است که به گفته خانواده‌اش، در جریان آلودگی هوای تهران جانش را از دست داد. همسرش می‌گوید: شغل شوهرم فنی بود. او غروب شنبه که از محل کارش به خانه برگشت می‌گفت که قفسه سینه‌اش درد می‌کند. از او خواستم برویم دکتر اما قبول نکرد. برایش دمنوش گل گاوزبان گذاشتم و خورد. بعد هم گفت که« آلودگی هوا بالاخره مرا از پا در می‌آورد و خوابید.» او خوابید و دیگر بیدار نشد.

خانواده محمد صبح روز بعد هر چه او را صدا زدند بیدار نشد. آنها که وحشت کرده بودند، اورژانس را خبر کردند اما کار از کار گذشته بود. مرد 51ساله جانش را از دست داده بود.

همسرش می‌گوید: وقتی او را به بیمارستان بردند، به ما گفتند که آلودگی هوا در مرگش مؤثر بوده و باعث شده که او دچار ایست قلبی شده و جانش را از دست بدهد. شوهرم هیچ بیماری‌ای نداشت. کاملا سالم بود و حالا همه ما از رفتن او شوکه هستیم. پسرم 8سالش است و دخترم 20ساله است. چه‌کسی جواب آنها را می‌دهد. می‌دانم حرفمان به جایی نمی‌رسد و می‌دانم کسی جوابگو نیست اما حالا آلودگی هوا باعث شد که عزیزترین فرد در زندگی‌ام را از دست بدهم.

کارگری که به سر کار نرسید

یکی از افرادی که روز گذشته جان خود را در تهران از دست داد و شواهد نشان می‌دهد آلودگی هوا در مرگش نقش داشته، مردی 50ساله به نام زرین است. او که یک کارگر ساده بود، دیروز مثل همیشه صبح زود از خانه بیرون رفت تا به سرکارش برود اما هرچه همکاران و صاحبکارش منتظرش شدند، او به سر کار نرسید. هیچ‌کس نمی‌دانست برای زرین که کارگری وقت‌شناس بود، چه اتفاقی افتاده است. همکارانش با خانه او تماس گرفتند اما خانواده هم اطلاعی از او نداشت. بی‌خبری از این مرد چند ساعت طول کشید تا اینکه سرانجام از بیمارستان سینا با خانواده‌اش تماس گرفتند و گفتند که او به‌دلیل آلودگی هوا دچار مشکل شده و پس از آنکه توسط اورژانس به بیمارستان منتقل شده، جانش را از دست داده است.

پسرخاله زرین در این‌باره می‌گوید: «‌پسرخاله‌ام کارگر ساده بود. محل کار او در نزدیکی میدان حسن‌آباد قرار داشت. چند ساعت بعد از آنکه همه از او بی‌خبر بودیم، از بیمارستان سینا تماس گرفتند و گفتند او حالش بد شده است. او از قبل مشکل قلبی داشت و دارو مصرف می‌کرد. ظاهرا وقتی در نزدیکی میدان حسن‌آباد بوده، حالش بد شده و روی زمین افتاده بود که مردم با اورژانس تماس گرفتند و او به بیمارستان منتقل شد.» او ادامه می‌دهد: «آنطور که به ما گفتند چون زرین دچار بیماری قلبی بود، در آلودگی هوا حالش بد شده بود و چند دقیقه بعد از انتقال به بیمارستان، جانش را از دست داد.» حالا از این کارگر زحمتکش 2پسر خردسال باقی مانده است. پسرخاله‌اش می‌گوید: «زرین 2پسر کوچک داشت که حالا یتیم شده‌اند و معلوم نیست چه سرنوشتی پیدا خواهند کرد.»

آمار متوفی روزانه (سایت سازمان بهشت زهرا)

تعداد متوفی یکشنبه: 180

تعداد متوفی دیروز (تا زمان تدوین گزارش): 166

پذیرش متوفیان از 25 تیر 1349: 1.673.078

آخرین نفس

3مرد و یک زن که اعلام شده روزهای یکشنبه و دوشنبه آخرین نفس‌های‌شان را در هوای آلوده تهران کشیده‌اند و به‌دلیل آلودگی هوا در تهران جان خود را از دست داده‌اند شاید مشتی از خروار باشند و شمار واقعی افرادی که ممکن است دلیل تشدید‌کننده مرگ‌شان آلودگی این روزهای هوای پایتخت باشد در روزها و هفته‌های آتی مشخص شود؛ چرا که آلودگی هوا اثراتی تدریجی دارد و به مرور عوارضش ظاهر می‌شود. اما در این روزها که چتر سیاه آلودگی بر سر پایتخت‌نشینان کشیده شده اثرات آنی آلودگی هوا چقدر بوده و ورودی بهشت زهرا به‌عنوان اصلی‌ترین آرامستان پایتخت چقدر است؟ سعید خال، مدیرعامل سازمان بهشت زهرا(س) و شهردار حرم مطهر امام خمینی (ره) پیش از این میانگین پذیرش این سازمان در روزهای عادی را بین 150تا 170متوفی اعلام کرده بود اما بررسی آمار ارائه شده در سایت بهشت زهرا حاکی از آن است که شمار متوفیان پذیرش شده در آنجا در روز یکشنبه 24آذر به 180نفر رسیده است؛ یعنی 10نفر بیشتر از حد نرمال. آمار متوفیان روز گذشته (دوشنبه 25آذر) نیز تا ساعت16:30 به 166نفر رسید. این آمار نشان می‌دهد که کارکنان بهشت زهرا روزهای پرکاری را می‌گذرانند و مهم‌ترین فرضیه افزایش جانباختگان در تهران یک عامل می‌تواند باشد: «آلودگی هوا». مدیرعامل بهشت‌زهرا در این‌باره می‌گوید: «آلودگی‌هوا مثل سیانور نیست که به شکل آنی عمل کند و یک نفر را از پا دربیاورد، بلکه ممکن است عوارض آن مدت‌ها بعد خودش را نشان دهد. یا اینکه فرد در روزهای آلوده دچار مشکل و به بیمارستان منتقل شود اما در روزهای بعد جانش را از دست دهد. بنابراین بررسی آماری تعداد متوفیان چند روز آلوده تهران نمی‌تواند اطلاعات علمی و دقیقی را نشان دهد.» او ادامه می‌دهد: «ازسوی دیگر باید توجه داشت که آلودگی هوا علت اصلی مرگ‌ومیر نیست بلکه یکی از عوامل ثانویه است. به این شکل که یک نفر دچار بیماری خاصی است. مثلا بیماری قلبی یا تنفسی. آلودگی هوا برای چنین بیمارانی مضر است و وقتی آنها در معرض چنین آلودگی شدیدی قرار بگیرند ممکن است بیماری‌شان تشدید و دچار مشکل شود. این مشکلات ممکن است گاهی تا جایی پیش برود که منجر به مرگ آنها شود.»

تماس‌های اورژانسی

علاوه بر افرادی که آلودگی هوا بیماری‌شان را تشدید کرده و موجب جان باختن‌شان شده، افراد زیادی هم وجود دارند که برخی از آنها به‌دلیل مشکلات ناشی از آلودگی هوا تا یک قدمی مرگ پیش رفته و با اقدامات درمانی اورژانس به زندگی برگشته‌اند. آنطور که پیرحسین کولیوند، رئیس سازمان اورژانس کشور می‌گوید فقط در روزهای شنبه و یکشنبه این هفته که آلودگی بیداد می‌کرد در 4استان آلوده شامل: تهران، اصفهان، البرز و مرکزی 6664نفر به‌دلیل آلودگی هوا دچار مشکلات قلبی و ریوی شده و به مراکز درمانی انتقال یافته‌اند. کولیوند در ادامه آمار نگران‌کننده‌ای را اعلام می‌کند و می‌گوید: «از میان 6664نفری که در روزهای شنبه و یکشنبه در 4استان آلوده توسط سازمان اورژانس به مراکز درمانی منتقل شده‌اند 2595نفر از آنها دچار مشکلات تنفسی و 4069نفر دچار مشکلات قلبی شده بودند که با انتقال به مراکز درمانی تحت مداوا قرار گرفتند.» آنطور که کولیوند می‌گوید وضعیت در تهران نگران‌کننده‌تر از سایر استان‌هاست. آنچنان که فقط در 2روز در تهران 5161نفر به‌دلیل آلودگی هوا نیاز اورژانسی داشتند که به بیمارستان منتقل شوند. او می‌گوید: «در روز شنبه و یکشنبه در تهران 5161نفر به‌دلیل مشکلات ناشی از آلودگی هوا توسط اورژانس به بیمارستان منتقل شدند که 1949نفر دچار مشکلات تنفسی و 3212نفر دچار مشکلات قلبی شده بودند.» او ادامه می‌دهد: «در اصفهان نیز اوضاع به شکلی بود که 871نفر نیاز به انتقال به مراکز درمانی داشتند. در استان البرز نیز 460نفر و در استان مرکزی 172نفر به مراکز درمانی منتقل شدند.»