سیاهدانه، به عنوان دانه‌ای سیاه یا به صورت روغن، از یک گیاه خاص استخراج می‌شود و به دلیل خاصیت دارویی آن شناخته شده است که به دلیل خواص سیاه دانه، از قدیم معمولا به عنوان ادویه در غذاها استفاده می‌شده اما امروزه در صنایع دارویی، کاربردی بالقوه دارد.
به گزارش اقتصادآنلاین سیاهدانه، دانه‌ای سیاه و کوچک است که قرن‌ها به عنوان گیاهی دارویی استفاده می‌شده است. این گیاه، ابتدا در آسیا و کشورهای حوزه دریای مدیترانه دیده شد و اکنون در سراسر هند، عربستان و اروپا پرورش داده می‌شود.
به دلیل فواید سیاه دانه گاهی از آن برای درمان برخی بیماری‌ها از جمله آسم، برونشیت و التهاب و همچنین خواص سیاهدانه باعث شده تا مدت‌ها به عنوان ادویه و نگهدارنده مواد غذایی مورد استفاده قرار گیرد.
در حالی که تحقیقات اثرات درمانی سیاهدانه محدود است، یافته‌های حاصل از آزمایش‌هایی که روی حیوانات و تعداد محدودی از انسان‌ها انجام شده نشان می‌دهد که برای سیستم ایمنی نیز مفید بوده و اثرات آنتی‌اکسیدانی دارد.
خاصیت سیاه دانه در غذا
استفاده از سیاهدانه در غذا، به منظور کاهش سطح کلسترول خون و همچنین فشار خون، از گذشته تا کنون توسط برخی افراد انجام می‌شود. همچنین، روغن سیاهدانه، در پخت و پز به منظور یک چاشنی مورد استفاده قرار می‌گیرد. از خاصیت سیاه دانه، در غذاهای طبی و مفید نیز استفاده می‌شود که تقاضای بازار آن به طور مداوم در حال افزایش است.
از سویی دیگر، خاصیت بیولوژیکی سیاهدانه، محبوبیت آن را به عنوان یک داروی گیاهی افزایش داده است. پیش‌بینی می‌شود بازار عصاره سیاهدانه، با اهداف و کاربرد چندمنظوره آن در صنایع مختلف، موجب پیشرفت اقتصادی شود.
فواید درمانی سیاه دانه
گفته می‌شود که روغن سیاهدانه، دارای ویژگی‌هایی مرتبط با سلامتی هستند که از جمله می‌توان به خاصیت‌هایی همچون ضدباکتری، ضد درد، ضدقارچ، ضدالتهاب، آنتی‌اکسیدان، ضد ویروس، تنظیم فشار خون و تنظیم انسولین و غیره اشاره کرد.
تا به امروز، به دلیل کمبود آزمایش‌های انجام شده برای بررسی خواص درمانی سیاهدانه، اطلاعات کامل از موارد درمانی این گیاه در دسترس نیست، اما تحقیقات موجود نشان می‌دهد که برای درمان و پیشگیری از بیماری‌های زیر قابل استفاده است:
خواص سیاه دانه برای آسم
بر اساس یک بررسی که در سال 2007 منتشر شد، 29 بزرگسال مبتلا به آسم که به مدت سه ماه به صورت روزانه، از عصاره سیاهدانه استفاده کرده بودند، در دفعات و شدت علائم آسم مانند خس خس سینه، بهبود قابل توجهی داشتند.
خاصیت سیاه دانه برای فشار خون بالا
بر اساس یک بررسی که در سال 2008 انجام شد، محققان دریافتند، افرادی که مبتلا به فشار خون بالا بودند، پس از هشت هفته استفاده از سیاهدانه، کاهش و تنظیم فشار خون را تجربه کرده‌اند.
خواص سیاهدانه برای سرطان
یافته‌های حاصل از تحقیقات انجام شده نشان می‌دهد که خاصیت سیاه دانه، مانع پیشرفت سرطان لوزالمعده می‌شود. همچنین، دانشمندان کشف کردند که این گیاه، به میزان قابل توجهی التهاب در تومورهای پانکراس را کاهش می‌دهد.
مطالعات دیگر نیز نشان می‌دهد که سیاهدانه ممکن است پتانسیل درمان سرطان‌های پستان، ریه، کلیه، پوست، روده بزرگ و معده را داشته باشد.
خواص سیاه دانه بهبود عملکرد کبد و کلیه
یک مطالعه انجام شده در سال 2012 بر روی یک موش صحرایی نشان داد که روغن سیاهدانه ممکن است عوارض بیماری‌های کبد و کلیه را کاهش داده و ساختار بدن را بهبود بخشد. اما محققان هنوز مطمئن نیستند که آیا این اثرات برای انسان‌ها نیز وجود دارد یا خیر.
فواید سیاه دانه برای دیابت
طبق یک مقاله منتشر شده، روغن سیاهدانه ممکن است خاصیت ضد دیابت داشته و میزان قند خون راکنترل کند. در این مطالعه، باز هم از مدل‌های حیوانی استفاده شده و تحقیقات بیشتری برای بررسی کارایی روغن سیاهدانه در این مسئله لازم است.
خواص سیاهدانه برای افزایش باروری
یکی از تحقیقات انجام شده نشان می‌دهد که روغن سیاهدانه به طور طبیعی روند باروری مردان را بهبود بخشیده و سبب افزایش آن می‌شود.
سایر مطالعات محدود نیز داد که این گیاه ممکن است در درمان بیماری‌های آلزایمر و کلسترول بالا نیز تاثیر داشته باشد.
سایر موارد استفاده از سیاهدانه عبارتند از:
التهاب
میگرن
روماتیسم مفصلی
تب
تشنج
بهبود عملکرد ذهن
اگزما
زخم معده
سندروم متابولیک
هپاتیت c
تقویت سیستم ایمنی بدن
گرفتگی عضلات
سرفه
مشکلات گوارشی
افزایش شیر مادر
اختلالات قاعدگی
خاصیت سیاه دانه برای پوست
روغن سیاهدانه، برای افرادی که مشکلات پوستی زیر را دارند موثر واقع می‌شود:
اگزما: طبق یک مطالعه انجان شده در سال 2013، در مقایسه داروهای تجویزی با روغن سیاهدانه، مشخص شد که این روغن، شدت اگزمای دست را به میزان قابل توجهی کاهش می‌دهد.
آکنه: تحقیقات نشان می‌دهد که خاصیت ضد میکروبی و ضدالتهابی روغن سیاهدانه، می‌تواند سبب بهبود آکنه شود. در یک مطالعه، 58 درصد از کسانی که روی آنها آزمایش در خصوص استفاده از سیاهدانه برای کاهش آکنه انجام شد، 58 درصد از شرکت‌کنندگان، پاسخ خود به این درمان را خوب ارزیابی کردند، در حالی که 35 درصد از آنها احساس کرند که نتیجه‌ای متوسط دریافت کرده‌اند.
پسوریازیس: یک آزمایش معتبر انجام شده بر روی موش در سال 2012 نشان داد که روغن سیاهدانه خاصیت درمان بیماری پوستی پسوریازیس را نیز دارد.
روغن سیاهدانه همچنین، به مرطوب بودن و صافی مو، نرم کردن پوست به طور کلی به عنوان مرطوب‌کننده عمل می‌کند.
تقسیم‌بندی بازار سیاهدانه
بازار جهانی عصاره سیاهدانه را به دلیل فواید سیاه دانه می‌توان بر اساس فرم پایه و اصلی آن، استفاده نهایی در صنایع، کانال توزیع و مناطق، تقسیم‌بندی کرد.
بر اساس فرم ظاهری سیاهدانه، می‌توان آن را به پودر، مایع و کپسول تقسیم کرد. با این حال، به نظر می‌رسد که شکل مایع آن بر بازار کنونی جهانی، حاکم است. علاوه بر این، بر اساس صنایع نهایی مورد استفاده سیاهدانه، عصاره آن می‌تواند در صنایع غذایی، داروسازی، عطر و غیره، به کار رود.
در خصوص کانال توزیع باید اشاره کرد که عصاره سیاهدانه، توسط خرده‌فروشان، خرده‌فروشی آنلاین، سوپرمارکت‌ها و فروشگاه‌ها به فروش می‌رسد. با توجه به محبوبیت روزافزون محصولات گیاهی و عاری از مواد شیمیایی، پیش‌بینی می‌شود سهم بازار سوپرمارکت و هایپرمارکت‌ها، با سرعت بالاتری رشد داشته باشد.
چشم‌انداز منطقه‌ای بازار سیاهدانه
از لحاظ جغرافیایی، بازار جهانی عصاره سیاهدانه، در میان مناطقی چون آمریکای شمالی، آمریکای لاتین، اروپای غربی، اروپای شرقی، آسیا-اقیانوسیه، ژاپن، خاورمیانه و آفریقا تقسیم کرد. گفتنی است که منطقه اروپا و آسیا-اقیانوسیه به عنوان یک بازار بالقوه برای عصاره سیاهدانه شناخته شده است. علاوه بر این، بر اساس کاربردهای دارویی، پیش‌بینی می‌شود که آمریکای شمالی، بازار خود را برای عصاره سیاهدانه، بیش از سایرین گسترش دهد.
با توجه به کاربرد گسترده پزشکی عصاره سیاهدانه، همانطور که پیش‌تر اشاره شد، از آن برای درمان بیماری‌های مختلفی استفاده می‌شود. بر اساس یافته‌های انجام شده مشخص شد که سیاه دانه سرشار از آنتی‌اکسیدان‌ها و فلانوئیدها است. روغن سیاهدانه همچنین، خاصیت ضدسرطانی دارد و توصیه شده که به میزان زیاد از آن استفاده شود زیرا به دفع سموم بدن کمک بسیاری می‌کند.
امروزه به دنبال افزایش نگرانی در زمینه سلامت در میان مردم، مصرف محصولات گیاهی به مراتب بیشتر شده است که این موضوع به نوبه خود، به تقویت بازار جهانی سیاهدانه کمک بسیاری کرده است.
آیا سیاهدانه به کاهش وزن کمک می‌کند؟
بسیاری از افراد، جدا از استفاده داروهای شیمیایی برای کاهش وزن خود، از راه‌های درمانی طبیعی همچون سرکه سیب یا چای سبز نیز استفاده می‌کنند. اما باید اشاره کرد که جدیدترین راه کشف شده برای کاهش سریع وزن، مصرف روغن سیاهدانه است.
بر اساس مطالعات انجام شده مشخص شد که روغن سیاهدانه می‌تواند سبب ترمیم تدریجی سلول‌های لوزالمعده، افزایش غلظت انسولین خون و کاهش گلوکز شود. موارد نام برده می‌تواند توجیه مناسبی برای تاثیر آن بر روی کاهش وزن باشد.
بر اساس مطالعه دیگری که مجله بین‌المللی پزشکی منتشر شد، نشان داد که 20 نفر از افرادی که به صورت منظم از روغن سیاهدانه استفاده کرده و ورزش‌های هوازی انجام داده‌اند، نتایج لاغری بهتری نسبت به کسانی که مکمل روغن سیاهدانه مصرف نکرده‌اند، داشتند.
به منظور لاغری چه میزان روغن سیاه دانه باید مصرف شود؟
افرادی که قصد لاغر شدن با استفاده از روغن سیاهدانه دارند، می‌توانند از دوز پایین آن شروع کنند. به این صورت که دو بار در روز، هربار به میزان 500 میلی‌گرم از روغن سیاه دانه را مصرف کنید. البته قبل از مصرف، با پزشک خود مشورت کنید زیرا برخی از ترکیبات فعال موجود در روغن سیاهدانه می‌تواند با داروهای تجویزی تداخل داشته باشد.
عوارض جانبی مصرف سیاهدانه
اگرچه به نظر می‌رسد که روغن سیاهدانه مزایای سلامتی خاصی دارد، اما باید گفت که نمی‌تواند جایگزین داروها شود. افرادی که دارو مصرف می‌کنند باید قبل از استفاده از مکمل‌های گیاهی همچون روغن سیاهدانه، باید با پزشک خود مشورت کنند.
برای برخی افراد، استفاده موضعی روغن سیاه دانه ممکن است سبب حساسیت شود. پس لازم است پیش از مصرف آن، روغن سیاهدانه را روی قسمت کوچکی از پوست خود امتحان کرده تا اطمینان حاصل شود که واکنشی غیرطبیعی وجود ندارد.
همچنین، افراد باید از تماس مستقیم آن با چشم و بینی و سایر قسمت‌های حساس بدن دوری کنند.
مصرف سیاهدانه در دوران شیمی درمانی، اثرات داروها را مختل می‌کند.
در تعداد محدودی از افراد نیز، مصرف بیش از حد این گیاه منجر به ناراحتی معده، استفراغ یا یبوست شده است.
برای دوری از عوارض اسفاده از روغن سیاهدانه، سعی کنید بذر ارگانیک و با کیفیت بالای آن را انتخاب و مصرف کنید.
