برای جلوگیری از افزایش هیجانی قیمت کالاها لازم است شهروندان با نهاد‌های حمایت‌کننده از حقوق مصرف‌کنندگان در حوزه‌های مختلف آشنا باشند تا در صورت لزوم، بدون اتلاف وقت و هزینه، بتوانند برای مطالبه حقوق خود اقدام کنند. قبل از خرید یک کالا یا خدمت، انجام تحقیقاتی درباره کیفیت، قیمت و خدمات پس از فروش لازم است.
به گزارش ایرنا با وجود آنکه حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان در کشور ما نیازمند توسعه و تحولات عمده‌ای است، اما نهاد‌هایی هم وجود دارند که اگر با آن‌ها و روش اقدام از طریق آن‌ها آشنا باشیم، می‌توانیم حقوق‌مان را به‌عنوان مصرف‌کننده به‌راحتی مطالبه کنیم.
خبرگزاری ایرنا در گزارش خود آورده است: چهار نهاد اصلی در حمایت از حقوق مصرف‌کننده در ایران شامل سازمان تعزیرات حکومتی، سازمان حمایت از مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان، سازمان استاندارد و سازمان بازرسی کل کشور می‌شود. از میان این چهار سازمان، فقط دو سازمان تعزیرات و حمایت از مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان وظیفه نظارت بر قیمت‌گذاری کالاها را دارند و دو سازمان دیگر بیشتر از منظر امور کیفی و بهداشتی بر کالاها نظارت می‌کنند.
بعد از افزایش قیمت بنزین و احتمال رشد هیجانی کالاها، سازمان‌های تعزیرات و حمایت از مصرف‌کننده برای کنترل بازار وارد میدان شده‌اند.
شناخت سازوکار عمل این دو نهاد و نحوه ارتباط با آن‌ها می‌تواند در کنترل فضای روانی بازار کمک‌کننده باشد. یکی از وظایف اصلی تعزیرات، نظارت بر قیمت کالاها یا مقابله با گرانفروشی است که در فصل اول ماده ۲ قانون تعزیرات کشور توضیح داده شده است. شهروندان در صورت مشاهده هر تخلفی می‌توانند با ۱۳۵ یا شماره پیامگیر ۳۰۰۰۰۰۱۳۵ یا تارنمای www.t۱۳۵.ir شکایت خود را اطلاع و ثبت کنند.
در موضوع خرید و فروش کالای قاچاق، برای ثبت شکایات با موضوعاتی دیگر همچون احتکار، گرانفروشی، کم‌فروشی، تقلب و عدم صدور صورتحساب می‌توان از طریق وب‌سایت سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان اقدام کرد. همچنین شاکیان می‌توانند با شماره‌گیری عدد ۱۲۴ اقدام به گزارش تخلفات مشاهده‌شده خود کنند.
این سازمان از زمانی که ارز دونرخی شده است، وظیفه نظارت و کنترل قیمت کالا‌های مشمول یارانه ارزی را دارد. بر همین اساس این سازمان کلیه تولیدکنندگان، واردکنندگان و عرضه‌کنندگان کالا و خدمات را که از ارز رسمی بهره‌مند می‌شوند، ملزم به تعیین قیمت رسمی و ثبت آن در سامانه اطلاع‌رسانی قیمت کالا و خدمات به نشانی: www.۱۲۴.ir کرده است.
در این سامانه مجموعاً بیش از ۱۰۰ قلم کالا و خدمت قیمت‌گذاری شده و مردم می‌توانند به آن مراجعه کرده و حداقل و حداکثر قیمت کالاها را ببینند. همزمان در همین وب‌سایت علاوه بر اطلاع‌رسانی یک بخشی برای ثبت شکایت وجود دارد. چنانچه مردم کالایی را خریداری کردند که قیمتش نامتعارف بود، امکان ثبت شکایت در این رابطه وجود دارد.
ضمناً تلفن‌های ۲۶۲۰۰۰۵۴ (مربوط به کالا‌های سرمایه‌ای از جمله کالا‌های فلزی و معدنی، غیرفلزی، خدمات و...) و ۲۶۲۰۰۰۵۳ (مربوط به کالا‌های مصرفی از جمله کالا‌های کشاورزی و غذایی، بهداشتی و دارویی، خدمات بازرگانی و شبکه‌های توزیعی و...) برای راهنمایی و هماهنگی نحوه ارائه اطلاعات و ثبت قیمت ارائه شده است.
طبق گفته مسوولان این سازمان، آن‌ها هر روز قیمت همه این اقلام مثل انواع برنج، انواع حبوبات، میوه، سیب‌زمینی، گوجه، خیار، مرغ، تخم‌مرغ، گوشت گوسفند و گوساله، ماست، انواع شیر، پنیر، قند، شکر، چای، انواع روغن، نهاده‌های دامی، انواع کاغذ، سیمان، انواع گچ، تیرآهن، میلگرد، لاستیک، انواع روغن خودرو، طیف وسیعی از لوازم بهداشتی و لوازم خانگی، مواردی مثل آرد صنف و صنعت، تن ماهی، رب گوجه و ... را رصد می‌کنند و تغییرات آن را اندازه می‌گیرند؛ چنانچه تغییر قیمت غیرواقعی داشته باشد، واحدهای تولیدی و توزیعی در سطح استان دلیل افزایش قیمت را رصد می‌کنند.
رشد ۴۵ درصدی پرونده‌ها
طبق اعلام رییس سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان، در هفته بعد از افزایش قیمت بنزین، نسبت به هفته قبل از آن، تعداد بازرسی‌های این سازمان در سطح کشور، ۳۹/۶ درصد افزایش یافت. آقای عباس تابش در جلسه ستاد تنظیم بازار کشور گفته است: در همین راستا تعداد پرونده‌های متشکله ۴۵/۵ درصد و همچنین ارزش ریالی پرونده‌های متشکله نیز با ۱۹۳/۴ درصد رشد مواجه بوده است. وی همچنین گفته که پس از اجرای طرح افزایش قیمت بنزین، جلسه تنظیم بازار با این ذهنیت که جلوی بار روانی که بر اثر برخی سودجویی‌ها ایجاد می‌شود، گرفته شود، تشکیل شده است.
