فعالیت پتروشیمی شیراز، اثرات مخربی بر میراث جهانی تخت جمشید باقی میگذارد و باید هرچه زودتر اقدامات لازم برای رفع این خطر از سر این میراث جهانی انجام شود». این بخشی از صحبتهای محمد کریم میرزایی، معاون سیاسی و اجتماعی فرمانداری مرودشت است که از تهدید پتروشیمی این شهرستان برای اثر جهانی تخت جمشید خبر می دهد.
به گفته کارشناسان، وجود آلایندههای شیمیایی و غلظت بیش از حد عناصر مانند گاز SO۲ در هوا علاوه بر تاثیر مستقیم از طریق بارانهای اسیدی بهصورت غیرمستقیم نیز باعث تخریب سطوح سنگی میشوند و برخی میکروارگانیسمها مانند گونهای از گلسنگها با جذب این گاز رشد بیشتری کرده و تاثیر مخربتری را بر پیکره آثار سنگی وارد میکنند.
به گزارش روزنامه آرمان ملی مدیر پیشین پایگاه میراث جهانی تخت جمشید در این رابطه میگوید: باران های اسیدی به بارانهایی گفته می شود كه بهدلیل آلودگی هوا و تركیب با عوامل شیمیایی و مواد اسیدی موجود در هوا، ایجاد میشود و عوامل شیمیایی ناشی از پالایشگاه و پتروشیمی موجود در این منطقه، مهم ترین عوامل اصلی ایجاد باران های اسیدی در مجموعه جهانی تخت جمشید هستند.
مسعود رضایی منفرد با اشاره به موضوع باران های اسیدی بهدلیل آلودگی های پتروشیمی برای مجموعه تخت جمشید خاطرنشان میکند: این واحد صنعتی یكی از عوامل مهم آلودگی در منطقه مرودشت است و خطرات جبران ناپذیری برای مردم این منطقه هم دارد. میزان خطر این پدیده برای این شهرستان بیشتر از تخت جمشید است. اگرچه میزان آسیبپذیری مجموعه جهانی تخت جمشید بر اثر باران های اسیدی بر كسی پوشیده نیست اما درصد آسیب ناشی از این پدیده نسبت به سایر آسیب هایی كه این مجموعه را تهدید می كند كمتر است.
رضایی منفرد اضافه كرد: در پژوهش كاوشگران ایرانی و ایتالیایی بیش از 150 نوع آزمایش مرتبط با باران های اسیدی انجام و براساس نتایج حاصل از این پژوهش درصد آسیبها ، تخریب و فرسایش ناشی از این پدیده در مجموعه جهانی تخت جمشید بین پنج تا 10درصد مشخص شد. برای نمونه تخریب و فرسایش ناشی از آب و هوا بسیار حساس تر از بارانهای اسیدی است به گونه ای كه یك سنگ در مجموعه تخت جمشید در یك زمان مشخص دو نوع اختلاف دما دارد و همین تفاوت دما موجب فرسایش بیشتر و زودتر سنگ می شود. بارش باران های اسیدی و خسارت های ناشی از آن در مجموعه جهانی تخت جمشید را انكار نمی كنیم اما با توجه به آزمایش های انجام شده و مستندات موجود، زیان های ناشی از این پدیده نسبت به خسارت های دیگر در تخت جمشید آمار بسیار اندكی دارد.
رئیس گروه زمین شناسی دانشگاه شیراز نیز گفت: منشأ این گونه باران ها در تخت جمشید طبیعی نیست و طبق مطالعات و پژوهش های انجام شده می توان گفت این باران های اسیدی به سبب وجود كارخانه های پتروشیمی و صنعتی و كودهای شیمیایی در دشت نزدیك مجموعه تخت جمشید ، شكل می گیرد.
رییسی، تنها رهیافت ممكن برای در امان ماندن مجموعه جهانی تخت جمشید از زیانهای ناشی از بارانهای اسیدی و جلوگیری از تخریب این یادمان تاریخی ، حفاظت اصولی و صحیح این مجموعه و پایش و كنترل كارخانههای اطراف آن دانست. وی با بیان اینكه كارخانههای اطراف مجموعه تخت جمشید باید با تفكر حفظ و پاسداشت هویت ملی برای نگهداری این مجموعه همت كنند، اظهار كرد: باید در چارچوب برنامه ای مدون، مواد اسیدی و عوامل تاثیرگذار را از بخارهای كارخانه های اطراف مجموعه تخت جمشید جدا و آنها را مهار كرد و این كار به لحاظ فنی امكان پذیر است.