نزدیک به کنگره آمریکا «لیز چنی»، نماینده جمهوریخواه مجلس نمایندگان آمریکا روز دوشنبه با بیان اینکه صدور این معافیتها به برنامه هستهای ایران مشروعیت میدهد از قصد خود برای معرفی طرحی جهت ابطال آنها خبر داده است.
به گزارش فارس همکاریهای صلحآمیز هستهای با ایران، یکی از بندهای توافق هستهای سال ۲۰۱۵ با گروه ۱+۵ است. بر این اساس، دولت وقت آمریکا معافیتهایی را برای برخی از تحریمهای یکجانبه مربوط به صادرات اقلام قابل استفاده در برنامه هستهای به ایران، صادر کرد.
دولت «دونالد ترامپ»، رئیسجمهور آمریکا پنجشنبه هفته گذشته علیرغم اعمال برخی تحریمهای جدید علیه ایران برخی از معافیتهای مربوط به این همکاریهای هستهای با ایران را تمدید کرد.
لیز چنی روز دوشنبه گفت: «معافیتهای مربوط به همکاریهای صلحآمیز هستهای به زیرساختهای هستهای غیرقانونی ایران مشروعیت میبخشند و باعث حفظ توافق هستهای فاجعهبار اوباما میشوند.»
چنی گفت: «کنگره مصمم به حمایت از تصمیم صحیح رئیسجمهور ترامپ برای خروج از توافق هستهای و کارزار موفق او برای اعمال فشار علیه تهران است. به همین دلیل من به زودی طرحی معرفی خواهم کرد که این معافیتها را ابطال کرده و اطمینان حاصل میکند که توافق هستهای به طور تمام و کامل لغو میشود.»
«تد کروز»، نماینده ایالت تگزاس و «لیندسی گراهام»، نماینده ایالت کارولینای جنوبی پیش از این طرحهایی با همین هدف در مجلس سنای آمریکا معرفی کردهاند.
دولت کنونی آمریکا علیرغم خروج از برجام نزدیک به ۱۸ ماه پیش همکاریهای هستهای میان ایران و اعضای باقیمانده در برجام را از شمول تحریمها معاف کرد. هدف دولت آمریکا اطمینان از این بود که ایران غنیسازی اورانیوم خودش را در سطح محدود نگاه میدارد و آن را ارتقا نمیدهد.
طرح کروز و گراهام خواستار اتمام معافیتهایی است که اجازه همکاریهای بینالمللی با برنامه هستهای ایران در رآکتور اراک، تأسیسات غنیسازی اورانیوم در فردو و رآکتور تحقیقاتی تهران را میدهد. دولت ترامپ آخرین بار پنجشنبه هفته پیش این سه حیطه را از تحریمها معاف کرد.
علیرغم این، دولت ترامپ چند ماه پیش برخی از این معافیتها، از جمله معافیت از تحریم خرید آب سنگین و اورانیوم با غنای پایین از ایران را لغو کرد. ایران در واکنش اعلام کرد دیگر به سقفهای تعیینشده در برجام برای ذخایر این دو فرآورده، پایبند نخواهد بود.
واشنگتن بعد از خروج از برجام در راستای سیاستی موسوم به «فشار حداکثری» به اقداماتی تحریکآمیز مانند قرار دادن نام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در فهرست سازمانهای اصطلاحاً تروریستی، اعزم یک ناوگروه، چند بمبافکن بی-۵۲ و چند جنگنده اف-۲۲ به منطقه و تحریم وزیر خارجه ایران روی آورده است.
جمهوری اسلامی ایران در واکنش به این اقدام یک سال «صبر راهبردی» را در دستور کار قرار داد و به طرفهای توافق هستهای به ویژه کشورهای اروپایی که وعده جبران خروج آمریکا را میدادند مهلت داد به تعهدات خود ذیل توافق هستهای عمل کنند.
با گذشت یک سال و محقق نشدن وعدههای اروپا، شورای عالی امنیت ملی ایران در بیانیهای روز ۱۸ اردیبهشتماه به طرفهای توافق هشدار داد در صورتی که ظرف ۶۰ روز به تعهدات خود در زمینههای نفتی و بانکی عمل نکنند ایران طبق مفاد برجام، از تعهدات خود ذیل این توافق خواهد کاست.
جمهوری اسلامی ایران تا کنون در سه گام گام از تعهدات خود کاسته است. تهران، در آخرین نوبت شهریورماه سال جاری سومین گام از کاهش تعهدات خود را اعلام کرد.
اولین گام ایران در کاهش تعهدات، عبور از سقف ۳۰۰ کیلوگرمی ذخایر اورانیوم غنیشده ۳.۶۷ درصد، عدم فروش آب سنگین و مازاد اورانیوم غنیشده بود که در تاریخ هجدهم اردیبهشت اعلام شد. گام دوم روز شانزدهم تیر بود که افزایش سطح غنیسازی از ۳.۶۷ درصد را شامل میشد.
گام سوم ایران برای کاهش و توقف برخی تعهدات برجامی بیشتر مربوط به برداشتن محدودیتها روی فعالیتهای تحقیق و توسعه (R & D) از جمله توسعه و راهاندازی نسل جدید سانتریفیوژها در تاسیسات غنیسازی اورانیوم بود.