کامبیز سلطانی نژاد متخصص سم‌شناسی و عضو هیات علمی مرکز تحقیقات پزشکی قانونی در گفت‌وگو با فارس با بیان اینکه وقوع مسمومیت‌های حاد و مزمن در اثر مواد شیمیایی و دارویی در هر جامعه‌ای با بروز بیماری و مرگ ومیر سبب تحمیل انواع هزینه های مادی ومعنوی در آن جامعه می‌شود گفت: این موضوع می‌تواند از ابعاد بهداشتی، پزشکی، اقتصادی، اجتماعی و سیاسی دارای اهمیت باشد.
وی افزود: بررسی آماری مسمومیت‌های منجر به فوت در هر کشور به عنوان یکی از شاخص‌های مهم جهت سیاست گزاری و برنامه‌ریزی‌های بهداشتی و درمانی با هدف ارتقاء سطح بهداشت جامعه، پیشگیری از بروز مسمومیت‌ها، تدوین دستورالعمل‌های لازم جهت درمان و نحوه دسترسی به داروها و سموم و در نهایت کاهش آسیب و مرگ و میر محسوب می‌شود.
دبیر علمی انجمن سم شناسی و مسمومیت های ایران ادامه داد: در کشور ما، مرجع رسمی آمار مربوط به مرگ‌های غیرطبیعی از جمله مرگ در اثر بروز انواع مسمومیت‌ها از جمله مسمومیت در اثر عوامل دارویی و شیمیایی و سوء مصرف مواد، سازمان پزشکی قانونی کشور است.
وی درخصوص آمار سازمان پزشکی قانونی کشور میزان مرگ ومیر ناشی از مسمومیت‌های دارویی و شیمیایی در سال 1397 توضیح داد: کل فوتی‌ها در اثر مسمومیت‌ها در سال قبل 6635 نفر بوده که این تعداد (79%) 5246 مرد و 1389 زن(21%) بوده است که از این میان، 2963 مورد فوت در اثر مسمومیت‌های ناشی از عوامل دارویی و شیمیایی و 3672 مورد در اثر مسمومیت و سوء مصرف ناشی از مواد مخدر و محرک بوده است.
سلطانی نژاد ادامه داد: در میان عوامل شیمیایی، مسمومیت با گاز منوکسید کربن منجر به فوت 749 نفر بوده که از این تعداد 573 مرد و 176 زن بوده‌اند.
وی با بیان اینکه مسمومیت حاد با فسفیدآلومینیوم ( قرص برنج ) منجر به فوت 825 نفر ( 515 مرد و 310 زن ) شده است توضیح داد: بر این اساس، قرص برنج به عنوان اولین عامل بروز مسمومیت‌های حاد منجر به فوت ناشی از عوامل شیمیایی در کشور محسوب می‌شود. مسمومیت حاد با سایر سموم دفع آفات منجر به فوت 184 نفر ( 125 مرد و 59 زن ) شده است. مسمومیت با متانول سبب مرگ 188 نفر (170 مرد و 18زن) در این دوره زمانی شده است. مسمومیت با سیانور نیز منجر به فوت 55 نفر (43 مرد و 12 زن) شد.
عضو هیات علمی مرکز تحقیقات پزشکی قانونی، سازمان پزشکی قانونی کشور افزود: مسمومیت حاد وسوء مصرف مواد مخدر منجر به فوت 3340 نفر (2923 مرد و 417 زن) شده است همچنین مسمومیت حاد با مواد محرک (از جمله مت‌آمفتامین یا شیشه) نیز سبب مرگ 332 نفر (290 مرد و42 زن) شده است.
وی تاکید کرد: دراین دوره زمانی، مسمومیت های حاد ناشی از داروها نیز منجر به فوت 798 نفر (480 مرد و 318 زن) شده است.
عضو هیات علمی مرکز تحقیقات پزشکی قانونی، سازمان پزشکی قانونی کشور گفت: مسمومیت کشنده با گاز منوکسیدکربن در سال 1397 در مقایسه با سال 1396، دارای یک روند کاهشی (به میزان 2/2%) بوده است. به طوری که از 766 مورد در سال 1396 به 749 مورد در سال 1397 رسیده است.
وی تصریح کرد: میزان مسمومیت های منجر به فوت در اثر مصرف قرص برنج در کشور از 640 مورد در سال 1396 به 825 مورد در سال 1397 رسیده است که افزایشی معادل 9/28 % را نشان می‌دهد. میزان مسمومیت‌های منجر به فوت ناشی از قرص برنج در استانهای تهران، مازندران،گیلان، آذربایجان شرقی، خراسان رضوی، فارس وکرمانشاه به میزان بیشتری از سایر استانهای کشور گزارش شده است. این در حالی است که مطالعات نشان می دهند که در 5 ماهه نخست سال جاری (1398) نیز 346 مورد فوت در اثر مسمومیت با قرص برنج در کشور گزارش شده است.
عضو هیات علمی مرکز تحقیقات پزشکی قانونی، سازمان پزشکی قانونی کشور گفت: این در حالی است که مسمومیت‌های حادکشنده در اثر سایر سموم دفع آفات (بجز قرص برنج) (از قبیل انواع سموم حشره کش، قارچ کش، جونده کش ، نماتد کش، علف کش و غیره) از 222 مورد در سال 1396 به 184 مورد در سال 1397 کاهش یافته است (در حدود 20 درصد کاهش مرگ و میر).
وی افزود: متاسفانه در سال قبل به علت مصرف مشروبات الکلی تقلبی حاوی متانول، در چند استان کشور تعداد موارد فوت ناشی از متانول به 188 مورد رسید که در مقایسه با سال 1396، بیش از دو برابر افزایش یافته است. این امر لزوم توجه به راهکارهای پیشگیری و مبارزه با مصرف مشروبات الکلی در کشور را بیش از بیش نشان می‌دهد.
به گفته دبیر علمی انجمن سم شناسی و مسمومیت‌های ایران، میزان مرگ و میر ناشی از مسمومیت‌های حاد وسوء مصرف مواد مخدر، محرک و روان‌گردان در کشور نیز از 3056 مورد در سال 1396 به 3672 مورد در سال 1397 افزایش یافته است که افزایشی در حدود 20 درصد را نشان می‌دهد.
