چربی یکی از مواد اصلی تشکیل‌دهنده مغز انسان است. ما برای حفظ سلامت و عملکرد مطلوب این اندام کلیدی به مصرف چربی نیاز داریم. با این وجود، چربی مغز در درجه نخست به‌عنوان یک منبع انرژی استفاده نمی‌شود و در واقع بخشی از ساختار آن است. بر همین اساس است که پس از کاهش وزن انسان مغز کوچک نمی‌شود و جمجمه همچنان اندازه خود را حفظ می‌کند.
به گزارش عصر ایران اگر مغز چربی‌های ضروری مورد نیاز خود را دریافت نکند، قادر به ارائه درست عملکردهای حیاتی خود نیست. از این رو افزودن مقداری چربی‌های سالم به رژیم غذایی که مغز و اعصاب به آن نیاز دارند، اهمیت دارد.
سالم‌تر غذا خوردن و افزودن چربی‌های ضروری بیشتر به رژیم غذایی
مغز انسان حدود ۱۰ تا ۲۰ برابر بزرگ‌تر از مغز پستانداران بزرگ مانند نهنگ یا فیل است. از این رو مغز انسان تقریبا ۶۰۰ کیلوکالری در روز صرف می‌کند که حدود ۳۰ درصد از کل کالری روزانه مورد نیاز یک فرد عادی است. به طور کلی ما بزرگ‌ترین و توسعه‌یافته‌ترین قشر خاکستری را در قلمرو حیوانات داریم. به موازات تکامل مغز، انسان‌ها مواردی مانند تفکر انتزاعی، تخیل، تامل، درونگرایی و دنیای خیالی را توسعه داده‌اند اما دلیل این تکامل جالب توجه که ما را به موجودات هوشمند امروزی تبدیل کرده است چیست؟
منبع تکامل فکری انسان
به طور خاص به نظر می‌رسد دو دلیل برای این که چرا مغز انسان چنین سیر تکامل خوبی را دنبال کرده است، وجود دارد: پختن غذا و یک رژیم غذایی غنی و متنوع.
پختن غذا، زمان گوارش و همچنین انرژی مورد نیاز برای جویدن بدون درد سر موادی مانند فیبر غذایی و کلاژن را کاهش می‌دهد. کاهش زمان جویدن ممکن است موجب بهبود حافظه و توانایی شناختی شده باشد. همچنین اندازه روده‌ها کوچک‌تر شده و این به تنوع بیشتر جمعیت باکتریایی روده منتج شده است. افزوده شدن پروتئین‌های حیوانی به رژیم غذایی انسان تسریع توسعه و رشد مغز را موجب شده است. به گفته کارل زیلس، متخصص علوم اعصاب از آلمان، مغز اروپایی‌ها طی یک قرن گذشته به لطف تغذیه بهتر به طور میانگین ۷۰ گرم سنگین‌تر شده است.
همچنین، لذت بردن از یک وعده غذایی خوب فواید دیگری، مانند فعالیت اجتماعی و لذت بردن از حواس را به همراه دارد. تردیدی وجود ندارد که تغذیه بهتر به رشد بهتر مغز کمک می‌کند.
اما این تمام ماجرا نیست. به گفته برخی جامعه‌شناسان و انسان‌شناسان، مصرف غذاهای دریایی مانند ماهی، نرمتنان صدفدار و جلبک دریایی هوش و مهارت‌های اجتماعی ما را افزایش داده که به تشکیل جوامع پیچیده‌تر منتج شده است. در واقع، نخستین تمدن‌های بزرگ در تاریخ در کنار رودها یا دریاها شکل گرفته‌اند.
چربی‌های غیر اشباع یکی از بهترین انواع چربی برای مغز هستند که در غذاهای دریایی، به‌ویژه ماهی، به میزان فراوان وجود دارند و می‌توانند تا حدودی دلیل توسعه و رشد مغز و عقل به‌واسطه مصرف این غذاها را توضیح دهند.
چربی مغز یکی از پارامترهای اساسی برای نورون‌ها به‌منظور برقراری ارتباط با یکدیگر است. بنا بر ارزیابی‌های صورت‌گرفته، اتصالات بین نورون‌ها شبکه ارتباطی به درازای ۶۰۰ مایل (۹۶۶ کیلومتر) را شکل داده‌اند. ارتباطات نورونی توسط تکانه‌های الکتروشیمیایی تولید می‌شود.
برای حصول اطمینان از بیشینه سرعت مکالمه الکتریکی، چربی پوشش‌دهنده نورون‌ها و آن چه به نام اعصاب می‌شناسیم، ضروری است. افزون بر این، پوشش چربی از این که مغز دچار سوختگی نمی‌شود، اطمینان حاصل می‌کند. چربی گرمای بیشتری جذب می‌کند و یک عایق الکتریکی است.
با این وجود، همه انواع چربی شرایطی برابر را ایجاد نمی‌کنند.
مغز کلسترول و امگا ۳ را دوست دارد
چربی‌های مغز توسط سلول‌های این بخش از بدن به‌دقت انتخاب می‌شوند. از بین آنها، کلسترول یکی از گزینه‌های کلیدی است که برای بسیاری از عملکردهای مغز، ازجمله حافظه و یادگیری نیاز است. سلول‌های مغز خودشان کلسترول تولید می‌کنند. از این رو معمولا کمبود این چربی وجود ندارد. اما مغز برای ارائه عملکرد درست خود به چربی‌های دیگری نیز نیاز دارد که اسیدهای چرب چندغیراشباع که به نام امگاها نیز شناخته می‌شوند، از آن جمله هستند. مغز برای ارائه عملکرد درست و حفظ سلامت خود به اسیدهای چرب امگا و به طور خاص اسیدهای چرب امگا ۳ نیاز دارد.
بدن انسان به‌ندرت می‌تواند نیاز خود به اسیدهای چرب امگا ۳ را تامین کند. بر همین اساس، زمانی که به میزان کافی از این اسیدهای چرب مصرف نمی‌کنید، ممکن است در بلندمدت به بیماری‌های انحطاط عصبی و اختلالات شناختی و در میان‌مدت حتی به افسردگی مبتلا شوید.
منابع سرشار اسیدهای چرب امگا ۳
غذاهای دریایی مانند ماهی‌ها، نرمتنان صدفدار و جلبک دریایی از بهترین گزینه‌ها برای دریافت اسیدهای چرب امگا ۳ است. اگر غذاهای دریایی سهم چندانی در رژیم غذایی شما ندارند و در عوض از مغزدانه‌ها، روغن‌های گیاهی و دانه‌های خوراکی استفاده می‌کنید، ممکن است در تامین نیازهای کلی مغز به امگا ۳ ناموفق باشید.
تامین چربی‌های مورد نیاز مغز به‌ویژه برای کودکان در سال‌های نخست زندگی یعنی زمانی که مغز همچنان در حال رشد و توسعه است، اهمیت دارد. در همین راستا مطالعه‌ای جدید نشان داد که مصرف ناکافی اسیدهای چرب امگا ۳ خطر ابتلا به اختلال کمبود توجه و بیش‌فعالی را در کودکان افزایش می‌دهد.
با افزایش سن، اسیدهای چرب امگا ۳ همچنان برای عملکرد درست مغز نیاز هستند. کمبود آنها خطر ابتلا به بیماری‌هایی مانند آلزایمر، پارکینسون، افسردگی و اختلالات دیگر مانند بی‌خوابی، کمبود توجه و خستگی روانی را افزایش می‌دهد.
اگر غذای دریایی مصرف نکنیم شرایط چگونه خواهد بود؟
بیشتر انسان‌ها فاقد ساختارهای متابولیکی برای تولید برخی انواع اسیدهای چرب امگا ۳ از منابع غذایی گیاهی هستند. از این رو مصرف دانه‌های چیا یا کتان، مغزدانه‌ها، زیتون و روغن‌های گیاهی ممکن است برای تامین نیازهای بدن به انواع مختلف اسیدهای چرب امگا۳ کافی نباشد. اگر گوشت یا غذای دریایی مصرف نمی‌کنید، می‌توانید با پزشک خود درباره مصرف مکمل مشورت کنید.
