در حالی‌که پس از دو دهه تلاش، توانستیم به خودکفایی در تولید بنزین برسیم و در کنار افزایش کمی تولید فرآورده استراتژیک بنزین، افزایش کیفی تولید آن هم با رشد تولید و عرضه بنزین با استاندارد یورو 4 هدفگذاری و اجرا شد، پایش های جدید شرکت کنترل هوای تهران که شرکتی وابسته به شهرداری تهران است نشان می دهد، کیفیت بنزین و گازوئیل توزیع شده در کلانشهر تهران در برخی پارامترهای مهم مثل میزان گوگرد، کیفیت مطلوبی نیست.
بر اساس اعلام شرکت کنترل هوای تهران، با توجه به اهمیت کیفیت سوخت در آلودگی منتشره از ناوگان حمل و نقل کشور، در قانون هوای پاک مصوب مردادماه 1396 و آیین‌نامه فنی مربوط به آن مشخصاً به ضوابط و استانداردهای تأمین و عرضه سوخت در سراسر کشور (به‌ویژه کلان‌شهرهای دارای اولویت و درگیر آلودگی هوا) پرداخته‌شده و وظایف ارگان‌های مختلف در این خصوص تعیین شده است. در ماده 18 این قانون نیز وزارت نفت مکلف شده تا 3سال پس از لازم‌الاجرا شدن این قانون، سوخت تولیدی کشور را مطابق با استاندارد ملی عرضه کند و سازمان حفاظت محیط‌زیست مکلف است از تولید سوخت غیراستاندارد جلوگیری کند.
با توجه به اهمیت موضوع، شرکت کنترل کیفیت هوا از سال1390 اقدام به پایش مستمر و تصادفی کیفیت سوخت توزیعی (پارامترهای مؤثر بر آلودگی هوا) در جایگاه‌های بنزین و گازوئیل شهر تهران کرده است که کلیه داده ها و نتایج پایش سوخت بنزین و گازوئیل شهر تهران، در وبسایت شرکت کنترل کیفیت هوا قرار داشته و قابل‌دسترس عموم است. در سال 98 نیز این پروژه ادامه داشته که نمونه‌برداری‌ها برای دو فصل بهار و تابستان از ایستگاههای متفاوت واقع در نقاط مختلف شهر در هر دوره برداشت شده است. درمجموع ده نمونه بنزین (5 مورد معمولی- 5 مورد سوپر) و 5 نمونه سوخت گازوئیل در هر فصل آنالیز شد و نتایج آنالیزهای انجام‌شده برای محتوای گوگرد در نمونه‌های بنزین و دیزل و محتوای بنزن و عدد اکتان در چهار نمونه بنزین در نمودارهای ذیل نشان داده شده است.
نتایج آنالیز محتوای گوگرد بنزین - بهار و تابستان سال 1398
نتایج آنالیز محتوای گوگرد گازوئیل - بهار و تابستان سال 1398
حسین شهیدزاده، مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران در این خصوص اظهار داشت: نتایج آنالیز محتوای گوگرد موجود در نمونه‌برداری‌های صورت گرفته از سوخت بنزین نشان می دهد غلظت سولفور در کلیه نمونه‌ها (شامل بنزین معمولی و سوپر) فراتر از حد مجاز قرار داشته و میانگین گوگرد سوخت بنزین در فصل بهار و تابستان به ترتیب 190 و 166 بخش‌بر میلیون بوده است که از حد مجاز یورو 4 فراتر بوده و اندکی کاهش در نتایج فصل تابستان مشاهده می‌شود.
بر اساس این گزارش، در خصوص محتوای گوگرد جایگاه‌های عرضه سوخت گازوئیل نتایج وضعیت بهتری را نسبت به سوخت بنزین نشان می دهد، میانگین گوگرد سوخت گازوئیل در فصل بهار و تابستان به ترتیب 61 و 95 بخش‌بر میلیون بوده و هنوز با غلظت مناسب آن فاصله دارد. شایان‌ذکر است در سال های گذشته میزان گوگرد سوخت به‌ویژه گازوئیل توزیعی در شهر تهران بسیار فراتر از حد مجاز قرار داشت ( در حدود چند هزار ppm) که در حال حاضر این میزان بهبود محسوسی یافته و تأثیر بسزایی در کاهش میزان آلاینده دی‌اکسید گوگرد شهر تهران داشته است.
* بنزن سوخت توزیعی در تهران در حد استاندارد است
تایج آنالیز محتوای بنزن بنزین - بهار و تابستان سال 1398
در نمودار بالا، نتایج آنالیز محتوای بنزن در سوخت بنزین نشان داده شده است. این ماده جهت افزایش عدد اکتان و احتراق مطلوبتر به بنزین افزوده می‌شود. به دلیل فرار بودن، بنزن هم از طریق باک بخصوص در هنگام سوخت‌گیری خودرو و هم از طریق اگزوز خودروها به هوا منتشر می‌شود. بنزن جزو مواد درجه اول سرطان‌زا طبقه‌بندی‌شده است و تنفس درازمدت آن موجب سرطان به‌ویژه سرطان خون می‌گردد.
خوشبختانه نتایج آنالیز محتوای بنزن سوخت بنزین در هر دو فصل بهار و تابستان سال جاری نشان میدهد، وضعیت این پارامتر سوخت در محدوده مجاز قرار دارد. برای خودروهای استاندارد یورو 4 عدد اکتان مناسب 95 تعیین‌شده که رعایت آن باعث بهسوزی خودرو، مصرف سوخت کمتر، توان بالاتر موتور و درنتیجه تولید آلودگی کمتر خواهد شد. در نمونه‌های موردبررسی، عدد اکتان بنزین معمولی و سوپر در فصل تابستان بهتر از نمونه‌های فصل بهار بوده است و فاصله آن به‌خصوص در مورد بنزین سوپر با اختلاف اندکی در حد مجاز قرار داشته است.
* نزدیک شدن عدد اکتان بنزین معمولی به بنزین سوپر
نتایج آنالیز عدد اکتان بنزین - بهار و تابستان سال 1398
