همزمان با پایان یافتن مهلت ۶۰ روزه ایران به کشورهای اروپایی، تصمیمات جدید کشورمان درباره کاهش تعهدات برجامی، طی نشست خبری علی ربیعی سخنگوی دولت با همراهی عباس عراقچی معاون سیاسی وزارت خارجه و بهروز کمالوندی سخنگوی سازمان انرژی اتمی تشریح شد.
این نشست در ساختمان کوثر نهاد ریاست‌جمهوری برگزار شد.
در این نشست خبری، سیدعباس عراقچی گفت: ما امروز در موعد 60 روز پایان گام اول کاهش تعهدات در برجام هستیم و از آنجا که خواسته های ما و فروش نفت قبل از برجام تحقق نیافته گام دوم را برمیداریم.
عراقچی گفت: امروز نامه ای از سوی ظریف به موگرینی نوشته شده و ارسال می شود و به صراحت بندهایی که از برجام درباره عدم تعهد ما به غلظت اورانیوم و یک مهلت 60 روزه اعلام خواهد شد.
* ممکن است این روند به خاتمه حضور ایران در برجام منتهی شود
وی بیان کرد: روند کاهش تعهدات ایران در راستای حفظ برجام است و ممکن است این روند به خاتمه حضور ما در برجام منتهی شود.
* ایران به اندازه کافی فرصت برای دیپلماسی داده است
عراقچی درباره موافقت آژانس برای تشکیل شورای حکام که از سوی آمریکا مطرح شده، گفت: یک طنزی این وسط اتفاق افتاده و آمریکا که از برجام خارج شده خواستار نشست شورای حکام شده است. البته هر عضو شورای حکام می تواند درخواست جلسه اضطراری شورای حکام را داشته باشد. آمریکا در این حرکت خود منزوی و تنهاست. برآورد ما این است که شورای حکام در جلسه خود منطق ایران را خواهد شنید و حتما خواهند پذیرفت ایران به اندازه کافی فرصت برای دیپلماسی داده است.
وی گفت: تماسی تلفنی دیشب ماکرون با روحانی سازنده بود. گرایش کشورهای اروپایی، روسیه و چین به یافتن راه حل از نظر ما مشهود است. در رفت و آمدهای صورت گرفته تمایل برای راه حل عنوان شده است. ماکرون و روحانی دیشب صحبت های خوبی داشتند. این توافق صورت گرفته که زمینه های ایجاد گفتگوهایی بین طرفین ایجاد شود و وارد گفتگوهایی شویم که به راه حل معقولی برسیم. قرار است نشست وزرای خارجه تشکیل شود و مسیر گفتگو و دیپلماسی باز است و مهم است راه حل هایی اندیشیده شود.
* اروپا نتوانست خواسته‌های ما را تأمین کند
معاون سیاسی وزیر خارجه در پاسخ به سوالی گفت: اگر اروپا از طریق اینستکس توانسته بود خواسته های ما را برآورده کند ما در این گام قرار نداشتیم. آنها نتوانستند خواسته ما را در حوزه فروش نفت و بازگشت درآمدهای نفتی نتوانستند نیازهای ما را تامین کنند.
وی ادامه داد: راه اندازی این سازوکار بسیار طولانی شده و هم منابع درآمدی در آن وجود نخواهد داشت مگر اینکه اروپایی ها از ایران نفت بخرند یا اعتباراتی را در قالب اینستکس به ایران اختصاص دهند. اینستکس رسما عملیاتی شده است، طرف ایرانی اینستکس در ایران هم عملیاتی شده و این 2 نهاد با هم در ارتباطند و قواعد کاری خود را تنظیم کرده‌اند و یکی دو مورد هم انجام شده ولی تا وقتی اعتبارات کافی برای آن در نظر گرفته نشود از نظر ما فایده ای ندارد.
* بعد از 60 روز، گام سوم را برخواهیم داشت
عراقچی ادامه داد: کشورهای اروپایی بیشتری غیر از سه کشور سهامدار اینستکس قرار است به این سازوکار به عنوان سهامدار بپیوندند. اینکه اروپایی ها تلاش می‌کنند راه حل هایی پیدا شود این هم یک واقعیت است و بر همین اساس گفتگوهای تلفنی و رفت و آمدها خواهد بود در غیر این صورت بعد از 60 روز ما گام سوم را برخواهیم داشت.
معاون سیاسی وزیر خارجه درباره راکتور اراک هم بیان کرد: در مورد اراک در نامه ظریف به موگرینی عنوان شد که بحث اراک یک بحث جداست و با توجه به اگر طرف های باقیمانده در برجام نتوانند اراک را به جدول زمانبندی شده برگردند ما اراک را براساس فرمول قبلی تکمیل و تاسیس کنیم.
وی ادامه داد: در دو ماه گذشته پیشرفت های خوبی در اراک صورت گرفته و گروه کاری اراک به ریاست چین و انگلیس جلسات کاری خوبی داشتند قراردادها برخی امضا شده و برخی در حال مذاکره است. به لحاظ فنی و تخصصی پیشرفت خوبی داشتیم و ما کماکان روند پیشرفت امور در اراک را رصد می کنیم و اگر به جدول زمانی مطلوب ما برگردد ما اراک مدرن شده را ادامه می دهیم و در غیر این صورت تصمیم دیگری را می گیریم. ما مدتی را در نظر می گیریم که ببینیم خواسته های ما تامین می شود.
* هیچ قانونی به انگلیس اجازه نمی‌دهد نفتکش ایرانی را متوقف کند
به گزارش فارس، معاون سیاسی وزیر خارجه درباره توقیف نفتکش حامل نفت ایران توسط نیروی دریایی انگلیس عنوان کرد: این نفتکش حامل نفت ایران بود سوپرتانکر است با دو میلیون بشکه و به خاطر ظرفیت بالا امکان عبورش از کانال سوئز نبوده و لذا از جبل الطارق بوده و برخلاف ادعای انگلیس مقصد آن سوریه نبوده و هدف جای دیگری بوده و از آبراه بین المللی در جبل الطارق عبور می کرده هیچ قانونی به انگلیس این اجازه را نمی دهد این نفتکش را متوقف کند و این راهزنی دریایی است و خواستار آزادسازی این نفتکش هستیم.
وی گفت: سفیر انگلیس روز پنجشنبه به وزارت خارجه احضار شد و دیروز هم برای بار دوم به وزارت خارجه آمد و مشورتهایی را با اسپانیا هم صورت می دهیم وکلای مجرب استخدام شدند ما برای تامین منافع خود همه مسیرها را امتحان خواهیم کرد و برای استیفای حقوق خود از هیچ راهی نخواهیم گذشت و امیدواریم از طریق راه حل های حقوقی این موضوع حل و فصل شود.
* اختلاف نظرها را منفی نمی‌دانم
عراقچی با بیان اینکه به صدای واحد در برخورد با موضوعات ملی نیاز داریم، اظهار داشت: وقتی دیدگاه های مختلف ارائه می شود به ما کمک می کند تصمیمات درست تری بگیریم و نقاط ضعف را بشناسیم. اختلاف نظرها را منفی نمی دانم در جایی که منافع کشور را هدف قرار ندهند.
معاون سیاسی وزیر خارجه اضافه کرد: وقتی ایران تصمیم گرفت وارد روند کاهش تعهدات شود حمایت ملی از سوی مردم و جناح های کشور صورت گرفت که امر مبارکی است.
وی درباره بحث 1+5 که دیشب در گفتگوی روحانی و ماکرون بیان شد، گفت: اینکه اروپایی ها نتوانستند خواسته های ما را برآورده کنند به این معنی نیست که رایزنی‌های دیپلماتیک تعطیل شده باشد و ایده هایی نباشد. هم رایزنی های دیپلماتیک علنی و غیرعلنی وجود دارد و تماس هایی هم در سطوح بالا صورت می گیرد که نمونه آن هم دیشب بود ایده ای که مطرح است گفتگوهای ما و 1+4 درصورت نیاز آمریکایی ها در آن حضور داشته باشند. براساس اظهارات آقای روحانی از نظر ما مانعی ندارد و به شرطی که آمریکا به قبل برگردد حضور آمریکا در مذاکرات از نظر ما مانعی نخواهد داشت، البته این به معنای تشکیل مجدد 1+5 نیست و ما مفهومی به نام 1+5 نداریم چون آمریکا از برجام خارج شد.
به گزارش فارس، عراقچی تصریح کرد: مذاکرات ما با 1+4 است و اگر آمریکا بخواهد در این مذاکرات حضور داشته باشد از نظر ما در صورتی که تحریم ها را بردارد مانعی ندارد. امیدواریم در روزهای آتی با تصمیم روسای جمهور ایران و فرانسه روی ایده ها و ابتکارات جدید که منجر به شکل گیری گفت وگوهای جدیدتری بشود به تفاهم برسیم.
* امید و اتکایی به هیچ کشوری نبسته‌ایم
وی گفت: ما هیچ امید و اتکایی به هیچ کشوری نبسته به خصوص اروپایی ها و اینستکس. ما در این معرکه و جنگ اقتصادی آمریکا علیه ایران، هر مسیر و معبری که برای ایران بتوانیم باز کنیم باز خواهیم کرد. مسیری که ایران می تواند باز کند از مسیر چین، هند و ترکیه و شرکای مختلف اقتصادی ایران است که با همه اینها برنامه و ابتکار داریم و تعاملات جدید را تعریف کردیم و ابتکارات مفصلی با هر کدام وجود دارد.
* به دستگاه های اقتصادی کشور اعلام شده که به اینستکس امید نبندند
معاون سیاسی وزارت خارجه گفت: یکی از این مسیرها مسیر اروپاست و یکی هم مسیر اینستکس است. به همه دستگاه های اقتصادی کشور وزارت خارجه اعلام کرده هیچکس به اینستکس امید نبندد. اگر بتوانیم مسیر را فراختر کنیم هیچ کس نباید معطل اینستکس در کشور شود و براساس اقتصاد مقاومتی و اتکا به خود باید عمل کنیم.
عراقچی افزود: ایران الان از یک عزت، مشروعیت و حقانیت در دنیا برخوردار است به دلیل اینکه توافق هسته ای را با حسن نیت امضا و اجرا کرد و بعد از خروج آمریکا و اینکه خواسته های ما در رفع تحریم ها محقق نشد ایران یک سال در برجام ماند و حرکت معقول ایران با فرصت ایجاد کردن برای دیپلماسی برای ما موضع بر حقی در صحنه بین المللی ایجاد کرده است. البته فشارها و تحریم های آمریکا هم وجود دارد که کشورها سعی می کنند به فرمولی برسند که این تحریم ها و فشارها را کاهش دهند.
این دیپلمات ارشد کشورمان بیان کرد: ما در سیاست خارجی خوب عمل کردیم. ما حتما آمریکا را در سیاستش مأیوس خواهیم کرد و اینکه بعد از همه راه ها مجبور شدند به میز مذاکره برگردند این بار هم مایوس خواهند شد و با اتکا به مردم، نیروهای مسلح، توانمندی های دفاعی این مرحله را حتما به سلامت پشت سر خواهیم گذاشت و حتما آمریکا را مجبور می کنیم از مواضع خود عقب نشینی کند.
عراقچی ادامه داد: ما یک طرح گام به گام را تهیه و تدوین کردیم و می دانیم چه گام هایی را برداریم وقتی شروع به کاهش تعهدات الان ترجیح می دهیم گام سوم را بعد از پایان 60 روز و فرصت مقتضی اعلام کنیم، در کنار این مسیر رایزنی های دیپلماتیک و طراحی ابتکارات سیاسی در جریان است و انشاءالله گام سوم را در زمان مقتضی اعلام خواهیم کرد و سازمان انرژی اتمی آمادگی اجرا در هر گام را دارد و طراحی ها را کرده اند.
* به‌دنبال سفرهای نمایشی نیستیم
وی همچنین گفت: رفت و آمدهای دیپلماتیکی را در روزهای آینده خواهیم داشت از جمله جلسه وزرای خارجه ایران و 1+4 که دارد طراحی می شود، ما دنبال سفر نمایشی نیستیم خواهان سفر و جلساتی هستیم که منجر به نتیجه و تصمیمی برای تصحیح وضع موجود در برجام شود. اینکه حتما کسی به ایران سفر کند و ما سفر داشته باشیم در دستورکار است.
معاون وزیر خارجه افزود: جلسه وزرای خارجه ایران و 1+4 در حال طراحی است بنای ما این است که در ماه جاری میلادی باشد عجله ای نداریم، ظرف چند روز آینده باشد ترجیح می دهیم ایده ها بررسی شود و جلسه ای باشد که منجر به نتیجه شود نه به دعوا بینجامد.
* مفهومی به نام 1+5 را دیگر به رسمیت نمی شناسیم
عراقچی همچنین بیان کرد: ما مفهومی به نام 1+5 را دیگر به رسمیت نمی شناسیم. آمریکا از برجام خارج قطعی شده و از هیچ مکانیسم داخل برجام نمی تواند استفاده کند، ولی در قالب جلسات ایران و 1+4 می توانند حضور داشته باشند اگر ما و 1+4 بپذیریم و تحریم ها را بردارند.
این دیپلمات ارشد کشورمان گفت: برجام یک پرونده بسته شده است به این معنا که قابل مذاکره و گفتگوی مجدد نیست، برجام بدون اینکه یک کلمه به آن اضافه یا کم شود باید اجرا شود. ما گفتگوها با 1+4 را داریم و اگر آمریکا علاقه مند است در این جلسات حضور یابد ما مشکلی نداریم به شرط اینکه خواسته ما را برآورده و تحریم ها را بردارند.
عراقچی بیان کرد: خواسته های ما از اروپایی ها و بقیه اعضای باقیمانده در برجام همان است که در طول یک سال گذشته اعلام کردیم. در طول یک سالی که بعد از خروج آمریکا از برجام بود چهار کمیسیون مشترک برگزار کردیم دو کمیسیون در سطح وزرا و دو کمیسیون در سطح معاونان در این نشست ها همه خود را متعهد کردند به تحقق منافع ایران در برجام.
وی افزود: قرار ما با کشورهای باقیمانده در برجام این بود که اگر راه حل های عملیاتی ایجاد کنند که ایران از مزایای رفع تحریم ها بهره مند شود ایران در برجام خواهد بود. برجام زمانی به وضع نرمال خود برمی گردد که مزایای ایران از برجام تامین شود.
* از این به بعد براساس تشخیص و نیاز خود اقدام می کنیم
معاون وزیر خارجه گفت: ایران به منظور اعتمادسازی برخی محدودیت ها را بین هشت تا 15 سال قبول کرده است. سازمان به هر میزانی که نیاز داشته باشد درصد غنی سازی را افزایش می دهد ما دیگر پایبند به این محدودیت در برجام نیستیم و از این به بعد براساس تشخیص و نیاز خود اقدام می کنیم.
همچنین در این نشست، علی ربیعی اظهار داشت: رسانه ها و افکار عمومی دنیا به نحوی نگران رفتار آمریکا و برجام هستند.
وی افزود: به‌طور مقدماتی اعلام می‌کنم دستور العمل ما این است که از غنی‌سازی 3/67 عبور کنیم و مقدار غلظت مربوط به نیاز ما است.
سخنگوی دولت در مورد توقیف نفتکش ایرانی توسط انگلیس در جبل الطارق گفت: آن طور که انگلیس می گوید این تصمیم اتحادیه اروپا نیست، زیرا کشورهای مهم اروپا مثل اسپانیا به این کار انگلیس اعتراض کرده و سایر کشورهای اروپایی نیز ابراز نگرانی کردند.
وی ادامه داد: انگلیس با همسویی با دولت آمریکا این راهزنی دریایی را انجام داده است.
سخنگوی دولت خاطر نشان کرد: دو طیف از ابتدای برجام وجود داشتند. یک طیف می‌گفتند بیخود وارد این مذاکره شدیم، برجام فایده‌ای نداشت و از اول نباید وارد آن می شدیم و در واقع یک پوچ انگاری نسبت به برجام ابراز می‌کردند. الان هم معتقدند برجام نباید باشد.
وی بیان داشت: یک طیفی هم هستند که معتقدند باید در هر شرایطی در برجام بمانیم اما به‌رغم تنوع همه نظرات در کشورمان که لازم هم است، تصمیمی که ما گرفتیم به نفع صلح جهانی بوده و سازوکارهای امنیتی جهان را تامین می‌کرد.
«آمریکا اشتباه استراتژیکی انجام داد که از برجام خارج شد به هر قیمتی تصمیم برجام به نفع صلح جهانی بوده و هم مفید بود برای کشورهای منطقه، جهان و مردم آمریکا»
ربیعی خاطرنشان کرد: برجام منافع همگان را تامین می‌کرد اما به هر قیمتی هم حاضر نیستیم در برجام بمانیم ولی همان طور که گفتم به‌رغم تنوع دیدگاه‌ها در کشور، تصمیمی که دولت می‌گیرد در چارچوب منافع ملی است.
وی اظهار کرد: ما در سایه اجماع حرکت می‌کنیم، هرچند که خروج آمریکا از برجام برای به هم زدن نظم و انسجام جامعه ایرانی بوده و این را هم اعلام کرده اند ولی در نظر داریم که انسجام جامعه را در این زمینه حفظ کنیم.
در ادامه، بهروز کمالوندی گفت: براساس دستوری که از ریاست جمهور و رئیس شورای عالی امنیت ملی داشتیم گام دوم امروز برداشته شده است. ما الان رونوشت تغییراتی که صورت گرفته را به نماینده آژانس تحویل دادیم و تا چند ساعت دیگر فرآیند غنی سازی بالای 3.67 درصد شروع می شود.
وی گفت: الان بحث ما تامین غنا برای سوخت نیروگاه های قدرت است که مورد نیاز کشور است و شیب غنی سازی ما براساس دستوری که می توانیم بگیریم می تواند رو به بالا باشد.
سخنگوی سازمان انرژی اتمی بیان کرد: ما فعلا نیاز به سوخت راکتور تهران را نداریم.
کمالوندی درباره راکتور آب سنگین اراک خاطرنشان کرد: آنچه اتفاق افتاده برای اراک این بود که لوله هایی که در داخل مخزن اصلی است در آن سیمان ریخته شد در آن زمان با علم به اینکه امکان احیای آن است این کار صورت گرفت و الان این امکان را داریم دوباره آن را احیا کنیم.
وی افزود: ما ترجیحمان این است راکتور جدید را دنبال کنیم چون تکنولوژی قبلی قدیمی است. در راکتور جدید مقداری پلوتونیوم داریم ولی این نیازمند این است اگر به سرعت و براساس زمانبندی پیش برود در آن موقع اگر همراهی کافی نباشد با کندی مواجه می شود کار را به نحوی پیش می بریم که هر دو راکتور را هر وقت بتوانیم استفاده کنیم این امکان وجود داشته باشد.
سخنگوی سازمان انرژی اتمی گفت: راکتور جدید که البته از نظر زمانی عقب است ولی تعدادی قراردادها که چند ماه معلق شده بود امضا شده و ما را امیدوار کرده که بتوانیم راکتور جدید را داشته باشیم.
* هر آن می‌‌توانیم درباره رآکتورها تصمیم جدید بگیریم
کمالوندی گفت: الان با توجه به وضعیتی که دارد می تواند هر آن با تصمیمی که مسئولان امر می گیرند ما به سمت هر کدام از راکتورها برویم، ولی به لحاظ فنی ترجیح ما این است که به سمت راکتور باز طراحی شده برویم و امیدواریم در آینده در این مسیر پیش برویم.
وی خاطرنشان کرد: همکاری چینی‌ها خوب بوده و البته خیلی تحت فشار آمریکا هستند. ما براساس نحوه عملکرد طرف مقابل اقدام خواهیم کرد و کارگروه چین و انگلیس که تشکیل شده، اگر چه به انگلیسی ها بدبین بودیم، ولی کار فنی دارد به خوبی پیش می رود و تحولات بعدی نشان می دهد چه اقدامی را صورت بدهیم.
وی در پاسخ به سوال دیگری گفت: ما برای غنی سازی از همان ماشین های قبلی استفاده می کنیم. ما افزایش سانتریفیوژ برای این کار نیاز نداریم. البته افزایش سانتریفیوژ می تواند از گزینه هایی باشد که کشور انتخاب کند.
سخنگوی سازمان انرژی اتمی گفت: درباره گام سوم ما در سازمان انرژی اتمی اجرا کننده هستیم، تصمیم گیرنده نیستیم، شاید در تصمیم سازی دخیل باشیم. در 18 اردیبهشت سال قبل و یک مقدار قبل از آن گزینه های مختلفی را برای مراحل مختلف دادیم که به نحوی که مسئولان بالای کشور صلاح می دانند تصمیم گرفته می شود، ولی سازمان آمادگی کامل دارد که در هر سرعت، میزان و هر سطح غنی سازی انجام دهد.
کمالوندی همچنین خاطرنشان کرد: ما در مورد سوخت راکتور تحقیقاتی تهران که یکی از روش های تأمین رادیودارو است و برای چندین سال سوخت داریم و نگرانی سوخت نداریم.
وی افزود: درباره ذخایر کاری که کردیم رفتن به سمت بهره وری بود. در گذشته پسماندهای ما ارزشمند بود در این مدت بعد از برجام آنها را به اورانیوم طبیعی تبدیل کردیم و چیزی حدود 24 تن به ظرفیت اورانیوم کشور اضافه کردیم.
کمالوندی گفت: وضعیت رادیو دارو در کشور بسیار خوب است و رادیودارو تولید می کنیم و چند صد هزار نفر در خارج هم از آنها استفاده می کنند.
سخنگوی سازمان انرژی اتمی بیان کرد: سه نیاز ممکن است کشور داشته باشد؛ سوخت نیروگاهی، راکتورهای تحقیقاتی و پیشران. ما براساس نیازمان اقدام می‌کنیم؛ ما الان سوخت کافی 20 درصد داریم و تمرکز زیادی روی سوخت نیروگاهی داریم و افزودن به 3.67 برای ما 2 حسن دارد؛ کار ساخت سوخت نیروگاهی را برای ما هموار می کند و ضمن اینکه مسیر را هموار می کند که اگر خواستیم به سمت سوخت بالاتر مثل سوخت راکتور تهران که بالاتر است برویم سرعت کار بیشتر شود.
