بهروز کمالوندی سخنگوی سازمان انرژی اتمی پیش از ظهر امروز (دوشنبه) در نشست خبری که در مجتمع هسته‌ای آب سنگین اراک برگزار شد، اظهار داشت: ششم تیرماه (۲۷ ژوئن) از مرز تولید ۳۰۰ کیلوگرم اورانیوم غنی شده عبور خواهیم کرد و علاوه بر آن، افزایش تولید به شدت بالا خواهد رفت و ما بعد از عبور از ۳۰۰ کیلوگرم، سرعت افزایش اورانیوم غنی شده با درجه پایین را از ۳.۶۷ درصد بیشتر خواهیم کرد.
به گزارش مهر وی گفت: در خصوص آب سنگین باید بگویم که ما می‌توانیم از آن در حوزه پزشکی و غربال‌گری نوزادان استفاده کنیم که این با آنالیز خون نوزادان صورت می‌گیرد. بدانید ممکن است در سنوات آینده میزان استفاده آب سنگین در داخل کشور به حدی باشد که نیازی به صادرات نخواهیم داشت.
سقف ۱۳۰ تن اورانیوم غنی شده تعهد ما نیست
سخنگوی سازمان انرژی اتمی بیان کرد: از این پس قرار نیست آب سنگین را به عنوان ماده اولیه صادر کنیم بلکه می‌خواهیم آن را در صنایع بالا بکار ببریم. از نظر اقتصادی آب سنگین ارزش افزوده بالایی دارد. ما نمی‌خواهیم بازارهای خوبی که پیدا کردیم را کنار بگذاریم. عبور از ۱۳۰ تُن به بالا برای ما هدف نیست ولی دیگر به عنوان تعهد به آن نگاه نمی‌کنیم.
کمالوندی افزود: آب سنگین ارزش افزوده بالایی دارد به طوری که در بازارهای بین المللی، «اکسیژن ۱۸» کیلویی ۳۰ هزار دلار است، بنابراین ما دیگر آن را به صورت ماده اولیه صادر نخواهیم کرد.
هنوز وقت برای اروپایی‌ها باقی است
وی ادامه داد: در مرحله دوم کاهش تعهدات برجامی، منتظر تصمیم مقامات هستیم و هنوز وقت برای اروپایی‌ها باقی است. ما آن یکسالی که صبر کردیم در واقع صبر استراتژیک ایران بود. اگر این دو ماه هم طی شود یا آنها نمی‌خواهند کاری انجام دهند یا می‌خواهند ولی نمی‌توانند که یا ناتوانی فنی است، یا ناتوانی داخلی، یا اینکه در برابر کشوری قدرتمند نمی‌توانند عرض اندام داشته باشند که اگر این باشد در واقع به طور غیر مستقیم اروپایی‌ها اظهار عجز کرده‌اند.
بیش از این در مقابل اروپا صبر نمی‌کنیم
سخنگوی سازمان انرژی اتمی گفت: مسئول بررسی این مساله وزارت امور خارجه است که البته آنها در تماس دائم با اروپایی‌ها هستند. خانم هلگا اشمید اخیراً در تهران با آقای عراقچی صحت کرده و هنوز حرف‌های خوب مطرح می‌شود ولی برای ما عمل طرف مقابل مهم است و بیشتر از این برای مشاهده بی‌عملی و عدم انجام تعهداتشان صبر نخواهیم کرد.
وی افزود: اروپایی‌ها بدانند، اگر دو اقدامی که ما در مرحله اول انجام دادیم زمانبر بود، در مرحله دوم اقدام ایران به خصوص در افزایش میزان غنی‌سازی بالای ۳.۶۷ درصد این‌طور نیست و شاید در یکی دو روز این کار را انجام دهیم.
کمالوندی تصریح کرد: ذخایر ایران روز به روز در حال افزایش است و اگر برای اروپا حفظ برجام مهم است باید تلاش خود را ادامه و افزایش دهد. این نکته را تاکید کنم که اقدامات ایران در راستای پاراگراف‌های ۲۶ و ۳۶ برجام است. در واقع کاری که ما کردیم تعلیق تعهدات ایران است. به مجردی که آنها تعهدات خود را انجام دهند طبیعتاً تعهدات ما هم به دوران اول بر می‌گردد، بنابراین در چارچوب برجام این کارها را انجام می‌شود.
بازطراحی و طراحی قبلی رآکتور اراک بصورت همزمان جلو می‌رود
وی گفت: آنچه که متخصصان ما از سوی مقامات عالی دستور گرفتند این است که هر دو رآکتور را همزمان جلو ببرند، در واقع هم بازطراحی و هم طراحی قبلی. اگر در کار باز طراحی راکتور کندی صورت بگیرد یا اینکه تعهدات از سوی آنها اجرا نشود و ایران تصمیم بگیرد که برگردد به رآکتور قبلی، با توجه به اینکه ما لوله‌هایی که در آن سیمان هست را در اختیار داریم، می‌توانیم با بیرون آوردن سیمان‌ها مجدد از آنها استفاده کنیم.
سخنگوی سازمان انرژی اتمی بیان کرد: اما اگر آنها نشان دهند که صادق هستند و وظایف خود در برجام را انجام می‌دهند و مسئولان نظام تصمیم بگیرند، شاید ترجیح داده شود که از راکتور جدید به دلیل برخی ویژگی‌هایی که دارد استفاده کنیم.
نگرانی غرب از رآکتور اراک تولید پلوتونیوم بود
کمالوندی تصریح کرد: بیشتر نگرانی آنها این بود که رآکتور قبلی خود به خود تولید پلوتونیوم می‌کند. هرکدام از این رآکتورها مزایا و معایبی دارد. در هر دو قسمت کار به نحوی جلو می‌رود که هر زمان تصمیم گرفتیم کدام راکتور را جلو ببریم، بلافاصله آن را انجام دهیم.
کمالوندی گفت: در ارتباط با افزایش غنی سازی ۳.۶۷ درصدی سناریوهای مختلف را در نظر گرفته‌ایم. این می‌تواند از ۳.۶۷ درصد باشد تا هر درصد دیگری و هر کدام از آنها یک شرایطی دارند و نیازهای کشور تعیین می‌کند که ما کدام را تولید کنیم. ما می‌دانیم نیازهای کشور به راحتی در حد ۲۰ درصد تعریف شده است اما آنچه اهمیت دارد این است که بر اساس نیازهای فنی، سناریوهای مختلف در اختیار مسئولان نظام قرار گرفته و در انتهای این مهلت ۶۰ روزه اول تصمیم خواهند گرفت که چه اقدامی باید انجام شود.
وی در ارتباط با آب سنگین اراک گفت: در ارتباط با آب سنگین ما در حال انجام بخشی از تعهدات خود هستیم و بخشی هم استفاده‌های داخلی است اما با همین روندی که در حال طی کردن هستیم و با توجه به اورهال خوب کارخانه که صورت گرفته، کارخانه در شرایط بسیار آماده‌ای است و توان افزایش ظرفیت بیش از این نیز وجود دارد. فکر می‌کنیم در دو ماه و نیم آینده اگر بازارهای جدید برای عرضه تولیدات جانبی در این کارخانه وجود نداشته باشد، از ۱۳۰ تن عبور خواهیم کرد.
عرضه آب سنگین بالاتر از ۱۳۰ تن را دیگر تعهد خود نمی‌دانیم
سخنگوی سازمان انرژی اتمی، اقدامات صورت گرفته توسط ایران را نقض برجام ندانست و گفت: در برجام آنچه پذیرفتیم این است که مازاد بر ۱۳۰ تن آب سنگین را در بازارهای بین المللی عرضه کنیم و ما امروز می‌گوئیم که عرضه آب سنگین بالاتر از ۱۳۰ تن را دیگر به عنوان یک تعهد برای خود نمی‌دانیم و بسته به شرایط اگر مزیت اقتصادی بالایی برای ما داشته باشد، ممکن است آن را به فروش برسانیم.
کمالوندی در خصوص مسائل مطرح شده پیرامون اینکه عرضه نکردن بیش از ۱۳۰ تن آب سنگین همان چیزی است که آمریکا می‌خواهد، خاطرنشان کرد: برخی می‌گویند ترامپ اعلام کرد که آب سنگین ایران را کسی خریداری نکند و عدم عرضه آب سنگین از سوی ایران همان چیزی است که ترامپ می‌خواهد اما باید گفت این دو با هم متفاوت است. در ذهن رئیس‌جمهور آمریکا این است که اگر کسی آب سنگین ایران را خریداری نکند، اتوماتیک‌وار کارخانه دلیلی برای ادامه روند تولید ندارد، پس تعطیل می‌شود.
بازار خوبی برای فروش آب سنگین داریم
وی ادامه داد: باید گفت برخلاف آن چیزی که رئیس جمهور آمریکا فکر می‌کند ما بازار نسبتاً خوبی داریم و همچنین نیازهای داخلی نیز وجود دارد و ما محصولات جدیدی از آب سنگین تولید می‌کنیم.
سخنگوی سازمان انرژی اتمی تصریح کرد: من امروز شنیده‌ام در یک زمانی که خیلی دور هم نیست تقریباً هر آنچه در کشور تولید می‌کنیم را می‌توانیم خودمان مصرف کنیم و این به معنای آن است که ارزش افزوده بیشتری برای ما دارد. اگر ما نفروختیم، معنی اش آن نیست که ما در میدانی بازی می‌کنیم که سران آمریکا می‌خواهند.
سایت فردو تفاوت زیادی با قبل دارد
وی پیشرفت صنعتی کشور را بسیار خوب و پرشتاب دانست و افزود: پیشرفت‌های بسیار خوبی در صنعت هسته‌ای رخ داده و اگر شما از سایت فردو بازدیدی داشته باشید می‌بینید که شرایط امروز این سایت با گذشته بسیار متفاوت است و تنها چیزی که در سایت فردو وجود ندارد، غنی سازی است، اگر چه نیمی از ماشین‌ها آماده و در حال چرخش هستند و هر آن می‌توان از این ماشین‌ها برای غنی سازی استفاده کرد.
کمالوندی گفت: ما در فردو آزمایشگاه مواد را ایجاد کرده‌ایم که در کشور وجود نداشت که این آزمایشگاه می‌تواند تشخیص مواد را استاندارد کند. همچنین آزمایشگاه خلاء در این سایت ایجاد شده است. در نطنز نیز امکانات بسیاری فراهم شده و به نحوی است که بتواند در غنی سازی یک میلیون سو به کار گرفته شود. تجهیزات فراهم شده در فردو در حد یک کشور دارای توانمندی صنعت هسته‌ای و موجب افتخار کشور است.
صنعت هسته‌ای می‌تواند به رشد اقتصادی کشور کمک کند
سخنگوی سازمان انرژی اتمی اظهار داشت: در حوزه‌های مختلف چرخه سوخت از اکتشاف هوایی، زمینی، استخراج، تولید کیک زرد و بعد از آن تولید UF6 و نهایتاً سوخت رآکتور تحقیقاتی و نیروگاهی و بعد از آن پسماند و پسماندداری در شرایط بسیار خوبی قرار داریم. ما همه امکاناتی که برای صنعت هسته‌ای با شتاب به پیش برود در اختیار داریم و محدودیت‌های موقتی که بر اساس برجام پذیرفتیم مانعی برای ما ایجاد نکرده است و اگر این محدودیت‌ها نیز برداشته شود به سرعت این صنعت می‌تواند به رشد اقتصادی کشور و ایجاد رفاه برای مردم کمک کند.
شرکت‌های رادیو دارو را تحریم کرده‌اند
وی افزود: امروز شرکت‌های رادیوداروی ما را تحریم کردند اما اتفاقی در کشور رخ نداد و این یکی دیگر از نمونه‌های آشکار دروغگو بودن آمریکاست. آنها اعلام کردند که ما غذا و دارو را تحریم نمی‌کنیم اما شرکتی را که وارد کننده دارو است تحریم می‌کنند؛ این چه تفاوتی با تحریم دارو دارد؟
کمالوندی گفت: اعمال آنها غیر انسانی است و به عبارتی یک نوع ترور محسوب می‌شود که انسان‌ها را از امکانات اولیه محروم کنند. البته ظرفیت‌ها و امکانات کشور به حدی است که بتوانیم نیازهای کشور را تأمین کنیم و صادرات نیز داشته باشیم. صدها هزار نفر بیمار در خارج از کشور از داروهای تولید ایران استفاده می‌کنند.
نمی‌گذاریم صنعت هسته‌ای صدمه ببیند
سخنگوی سازمان انرژی اتمی تاکید کرد: با شرایطی که کشور در صنعت هسته‌ای دارد می‌توان نوید این را داد که در همه حوزه‌های این صنعت بتوانیم پیشرفت‌های قابل توجهی داشته باشیم و آنچه مورد توجه مقام معظم رهبری است و شهدا برای رسیدن به آن جان خود را فدا کردند تأمین کنیم.
وی تصریح کرد: من به نمایندگی از جامعه بزرگ دانشمندان و متخصصین هسته‌ای که حدود ۱۴ هزار نفر هستند می‌گویم ما همه گوش به فرمان مقام معظم رهبری هستیم و نمی‌گذاریم این صنعت صدمه‌ای ببیند.
کمالوندی گفت: آنچه برای ما اهمیت دارد اقدام و عمل اروپاست. آنچه وزارت امور خارجه اقدام و عمل آنها را برشمرده، برداشتن تحریم‌ها، ارتباطات بانکی و فروش نفت است. به محض آنکه گفته شود این اقدام از سوی آنها انجام شده این امکان وجود دارد که مسئولان نظام تصمیم بگیرند تعهدات ما به وضعیت قبلی خود برگردد.
هرچه زمان بگذرد کار برای اروپا سخت‌تر می‌شود
وی افزود: بنابراین به اروپایی‌ها می‌گوئیم هر چه زودتر بهتر، چرا که شرایط هر روز در حال سخت‌تر شدن و ذخایر ما نیز در حال افزایش است. سرعت آن را هم حتماً بیشتر خواهیم کرد و اگر آن زمان گفتم ۴ برابر الان می‌گویم ۲ برابر آن ۴ برابر شده است و شاید در آینده با حداکثر شرایط ممکن این کار را پیش ببریم. بنابراین هر چه زمان بگذرد برای اروپایی‌ها کار سخت‌تر می‌شود.
سخنگوی سازمان انرژی اتمی بیان کرد: در خصوص رآکتور جدید، ما تعهدی را نمی‌پذیریم که حتماً باز طراحی راکتور را داشته باشیم، آنچه مهم است اینکه ما تعهد را کنار گذاشتیم. این‌طور نیست که با این تعهد ما تعهد دیگری را برای خود ایجاد کنیم، یعنی اگر تعهد کردیم که ۱۳۰ تن به بالا را عرضه نکنیم آن میزان را انباشت می‌کنیم یا صادر نمی‌کنیم، حتماً منافع کشور را در این موارد لحاظ خواهیم کرد. اما دیگر آن محدودیت را به عنوان تعهد برای کشور به حساب نمی‌آوریم.
اگر میزان تولید «پلوتونیوم» برای اروپا مهم است، زودتر اقدام کنند
کمالوندی ادامه داد: به هر حال تصمیم نهایی بر عهده مسئولان نظام است. ما هر چه جلو می‌رویم کار برای اروپایی‌ها سخت خواهد شد. اگر برای آنها مهم بود که میزان تولید پلوتونیوم ایران چقدر باشد باید زودتر اقدام کنند چون تعهدات ما به حالت تعلیق در خواهد آمد. تلقی ما این است که باید به آنها فرصت داد تا برگردند و این فرصت دو ماهه هم فرصتی بود که ما به آنها دادیم تا به این معنا دیگر حجت بر داخل و خارج تمام شود چرا که همه دیدند ایران یک سال و دو ماه در این خصوص صبر استراتژیک به کار برد.
وی تصریح کرد: من قبلاً هم گفتم آنچه برای ما مهم است اقدام طرف مقابل است. دو سناریو داریم؛ اول آنکه غنی سازی ۳.۶۷ درصدی را برای تأمین نیروگاه بوشهر در نظر بگیریم، دوم اینکه برای راکتور تحقیقاتی تهران غنی سازی ۲۰ درصد را تعریف کنیم. اگر نیازهای دیگری هم باشد می‌توانیم بالاتر از آن برویم. بنابراین سناریوهای دیگر دیده شده و بنا به تصمیم مسئولان و نیازی که داریم اقدام خواهیم کرد.
آمریکا به چین فشار آورده تا با ایران همکاری نکند
سخنگوی سازمان انرژی اتمی ادامه داد: آمریکایی‌ها به چینی‌ها فشار آوردند تا با خیال خام خودشان آنها را از همکاری با ایران منصرف کنند اما خوشبختانه چینی‌ها با یک روند خوبی با ما در حال همکاری هستند و فکر می‌کنم آمریکایی‌ها نمی‌توانند در این مرحله کاری انجام دهند، به خصوص در مرحله طراحی راکتور، چرا که طراحی آن را خودمان انجام دادیم و چینی‌ها صرفاً آن را تأیید کردند.
کمالوندی گفت: ما وارد یک مرحله جدید شدیم و آن تأمین تجهیزات است، تجهیزات باید از کشورهای اروپایی تأمین شود و این یک محک خوبی است که شروع کردیم. این موضوع روی تصمیمات ما تأثیر دارد. یعنی اگر تجهیزات را به ما بدهند می‌توانند بر تصمیمات ما تأثیرگذار باشند. نکته مهم این است که در این مرحله همکاری کشورهای اروپایی‌ها مهم می‌شود.
وی تصریح کرد: بنابراین اگر اروپایی‌ها تجهیزات را بدهند این یک نشانه به حساب می‌آید و اگر ندهند پیام دیگری دارد که تاکید می‌کنم می‌تواند روی تصمیمات ما تأثیرگذار باشد.
سخنگوی سازمان انرژی اتمی بیان کرد: ما خیلی از این تجهیزات را می‌توانیم خودمان هم تولید کنیم. ولی وقتی تجهیزاتی را درخواست و وارد کنیم، می‌توانیم با سرعت بیشتری آنها را نصب و کار را جلو ببریم. البته اگر این تجهیزات را هم به ما ندهند، چیزی برایمان به عنوان معما باقی نمی‌ماند که نتوانیم تولید کنیم، اما شاید کمی زمانبر باشد.
کمالوندی در خصوص دسترسی‌هایی که برای نظارت بر فرایند هسته‌ای کشور در نظر گرفته شده است، گفت: در گزینه‌های ما همه چیز دیده شده است ولی باید بگویم که ما فرآیند سه گانه نظارت را داریم؛ یک نوع نظارت، نظارت پارلمانی است که خارج از برجام می‌تواند صورت بگیرد و نظارت بعدی، نظارت پروتکلی است که در حال حاضر ۱۴۶ کشور در این نظارت حضور دارند و جمهوری اسلامی نیز این نظارت را داوطلبانه پذیرفته است و بر اساس تصمیم مجلس است که پروتکل الحاقی را اجرا کنیم.
وی درباره نظارت‌های برجامی نیز گفت: بخش سوم نظارت‌ها مربوط به نظارت‌های برجامی است که تعداد آنها زیاد نیست و به عنوان مثال ما بر اساس برجام پذیرفتیم برای انتقال مواد کیک زرد این نوع نظارت را داشته باشیم.
سخنگوی سازمان انرژی اتمی افزود: بر همین اساس می‌توانم بگویم نظارت پارلمانی جزء نظارت‌هایی است که کشورهای هسته‌ای که MPT را قبول دارند با این نظارت کنار آمده‌اند ولی در گام‌های بعدی کاهش تعهدات می‌تواند نظارت‌های برجامی و پروتکلی تحت تاثیر قرار بگیرد.
اگر این شرایط از سمت دو طرف ادامه پیدا کند، برجام نمی‌ماند
کمالوندی در پاسخ به سوالی مبنی بر خروج ایران از برجام نیز گفت: اگر به این سبک ادامه بدهیم و خُرد- خُرد تعهدات را کنار بگذاریم، عملاً از برجام خارج می‌شود. البته خارج شدن یا نشدن مورد بحث نیست ولی اگر این شرایط از سمت دو طرف ادامه پیدا کند، برجامی نمی‌ماند که بخواهیم در مورد داخل یا خارج بودن از آن صحبت کنیم.
وی در پاسخ به سوالی مبنی بر گزارش اخیر آژانس بین المللی انرژی اتمی گفت: گزارش اخیر سازمان انرژی اتمی مثبت بوده است و این مثبت بودن به معنای آن است که ما هنوز بالای ۳۰۰ کیلو اورانیوم نرفته‌ایم که به همین دلیل هم تا حدودی خیال طرف‌های برجام را راحت کرد ولی مسلم است که آژانس قاضی نیست و فقط ناظر است.
سخنگوی سازمان انرژی اتمی با اشاره به بخش‌هایی از گزارش آژانس انرژی اتمی گفت: آنچه که مهم است اظهارات رئیس جمهور است که می‌گوید تعهدات خود را کاهش می‌دهیم و آژانس همین را گزارش کرده است بنابراین وقتی گزارش‌های بعدی را ارائه دهد نمی‌گوید نقض برجام صورت گرفته است و آژانس فقط آمار و ارقام را می‌دهد و سپس تالیف و تفسیر آن با کشورهای دیگر است.
کمالوندی افزود: تصویر ما این است که ما اصلاً خلاف برجام را انجام نمی‌دهیم و اقدامات را در چارچوب برجام است و به همین دلیل نگرانی برای گزارش بعدی آژانس نخواهیم داشت. از همین الان هم می گوئیم که ما داریم به بالای ۳۰۰ کیلو می‌رویم و تا ۱۰ روز دیگر نیز از ۳۰۰ کیلو هم عبور خواهیم کرد.
وی در پاسخ به سوالی درباره چگونگی تحقق دستور رهبر انقلاب مبنی بر افزایش ۱۹۰ هزار سو سانتریفیوژ نیز گفت: رهبر انقلاب افزایش ۱۹۰ هزار سو را با یک قید عنوان کردند و آن هم این است که در چارچوب برجام صورت بگیرد. به همین دلیل ما ظرفیت را ایجاد می‌کنیم ولی تولید و مستقر نمی‌کنیم.
سخنگوی سازمان انرژی اتمی با بیان اینکه برخی از کارها برای رسیدن به ۱۹۰ هزار سو در حد آزمایشگاهی است ولی الان در حد صنعتی می‌تواند مورد استفاده قرار بگیرد، گفت: ما برنامه داریم که به ۲۷۰ هزار سو برسیم و این برنامه بر اساس مشخصات فنی صددرصد بوده و در جلسه‌ای که با حضور متخصصین در شورای عالی امنیت ملی برگزار شد دفاع کردیم و مورد تصویب هم قرار گرفت.
