غده تیروئید عضوی پروانه‌ای شکل در قسمت تحتانی گردن و قدامی نای است؛ طول آن حدود پنج سانتی متر، پهنا سه سانتی متر و ۳۰ گرم وزن دارد. این غده از ۲ لوب جانبی تشکیل شده است که به وسیله باریکه‌ای به نام تنگه یا ایسموس به یکدیگر وصل شده‌اند، حجم خونرسانی بافت تیروئید به ازای هر گرم از بافت، بسیار زیاد و حدود پنج برابر خونرسانی کبد است، این موضوع از فعالیت متابولیکی بالای تیروئید حکایت دارد.
به گزارش باشگاه خبرنگاران طبقه بندی تومور‌های تیروئید بر اساس خوش خیم یا بدخیم بودن، وجود یا فقدان تیروتوکسیکوز و بزرگی منتشر یا نامنظم غده تیروئید صورت می‌گیرد، اگر بزرگی غده تیروئید در حدی باشد که باعث تورم واضح در گردن شود، اصطلاح گواتر مطرح می‌شود.
گواتر در اندازه‌های مختلف دیده می‌شود؛ برخی از گواتر‌ها با پرکاری تیروئید همراهند که آن‌ها را گواتر سمی می‌نامند، انواع دیگر گواتر که با حالت یوتیروئید (عملکرد طبیعی تیروئید) همراهند، اصطلاحا گواتر‌های غیرسمی نامیده می‌شوند.
گواتر آندمیک شایع‌ترین نوع گواتر است که به طور عمده در مناطق جغرافیایی دچار کبود ید دیده می‌شود؛ این نوع گواتر را گواتر ساده یا کلوئید نیز می‌نامند؛ گاهی اوقات غده تیروئید به علت رشد بیش از حد منطقه‌ای حالت ندولر و گره دار پیدا می‌کند، در برخی موارد این ندول‌ها به آهستگی بزرگ می‌شوند و بعضی از آن‌ها با نزول به قفسه سینه، علائم فشاری موضعی ایجاد می‌کنند، در این بعضی از این ندول‌ها بدخیم می‌شوند.
از گواتر چه می‌دانید؟
فریبا محسنی فوق تخصص غدد و متابولیسم در بالغین درباره بیماری گواتر اظهار کرد: به بزرگی تیروئید گواتر می‌گویند؛ تیروئید غده داخلی در بدن است که در جلوی گردن قرار دارد و اگر این غده بزرگ شود به آن گواتر می‌گویند.
وی بیان کرد: گواتر به چند دسته ساده، گره‌ای، کم کاری یا پرکاری تیروئید تقسیم می‌شود و درمان بسته به نوع آن صورت می‌گیرد؛ اگر گواتر ساده باشد درمانی متفاوت و اگر گواتر گره‌ای کم کار یا پرکار باشد درمان‌های جداگانه‌ای دارد.
شایع‌ترین زمینه علت گواتر کمبود ید و زمینه ژنتیکی است
محسنی ادامه داد: شایع‌ترین زمینه علت گواتر کمبود ید و زمینه ژنتیکی است؛ اگر در خانواده‌ای مادر، خواهر یا دیگر اقوام دچار گواتر باشند احتمال اینکه فرد به این بیماری مبتلا شود، زیاد است؛ برای پیشگیری از ابتلا به گواتر استفاده از نمک یددار توصیه می‌شود، این افراد می‌توانند از روغن حاوی ید استفاده کنند زیرا ید مانع بزرگی تیروئید می‌شود.
این فوق تخصص غدد و متابولیسم ادامه داد: در موارد کم کاری و پر کاری تیروئید از درمان‌های دارویی استفاده می‌کنیم و در مواردی که بیماری شدت داشته باشد از ید رادیو اکتیو استفاده خواهیم کرد تا غده کوچک شود، اما در برخی از موارد که گواتر بزرگ شده باشد تنها راه درمان جراحی است.
عوامل تشدید کننده گواتر چیست؟
وی با اشاره به عوامل تشدید کننده گواتر، گفت: برخی مواد مانند کلم بروکلی، کلم قرمز، سویا و شلغم باعث تشدید غده تیروئید و بزرگ شدن اندازه گواتر در افراد خواهد شد؛ به افرادی که گواتر بزرگی دارند توصیه می‌کنیم از این مواد استفاده نکنند.
محسنی تشریح کرد: گواتر سیری خوش خیم دارد و افراد نباید هیچ نگرانی از این بابت داشته باشند، چراکه این بیماری به خوبی قابل درمان است و با انواع درمان‌های موجود می‌توان آن را کنترل کرد؛ برای درمان گاهی از درمان خوراکی، گاهی جراحی و گاهی از ید استفاده می‌کنیم.
گواتر به هیچ عنوان بیماری کشنده‌ای نیست
این فوق تخصص غدد و متابولیسم با اشاره به اینکه گواتر به هیچ عنوان بیماری کشنده‌ای نیست، گفت: بیماری تیروئید به هیچ عنوان بیماری کشنده نیست و تنها ممکن است یک یا ۲ درصد از مردم را تهدید به مرگ کند.
وی با اشاره به علامت‌های مختلف گواتر، افزود: فردی که دچار پرکاری تیروئید است علائمی مانند تپش قلب، تنگی نفس، تعریق و کاهش وزن دارد و فردی که دچار کم کاری تیروئید شده است دچار افزایش وزن، ریزش مو و پف آلود بودن خواهد شد، همچنین اگر گواتر ساده اندازه‌ای بزرگ داشته باشد، فرد دچار تنگی نفس و احساس خفگی خواهد داشت.
منصور خرمی‌زاده متخصص طب سنتی درباره بیماری گواتر، اظهار کرد: در طب سنتی کلمه رایج گواتر به کار برده نمی‌شود و به آن بزرگ شدن تیروئید می‌گویند؛ این بیماری به دلایل مختلفی فرد را مبتلا می‌کند که اصلی‌ترین دلیل آن سوء مزاج غده تیروئید است.
این متخصص طب سنتی بیان کرد: برای درمان گواتر در مرحله اول باید مشکلات زمینه‌ای برطرف شود، همچنین درمان سوء مزاج یکی از کاربرد‌های درمانی است،در این حالت به طور مثال اگر فرد دچار یبوست، سینوزیت، تنگی نفس و غیره شده باشد آن را برطرف می‌کنیم.
وی ادامه داد: ترشحات پشت حلق که به ترشحات نزله‌ای معروف است باعث بروز بیماری‌های مختلف می‌شود که در آن بحث گواتر مطرح است چراکه این ترشحات پشت هم می‌تواند یکی از علت‌های ایجاد گواتر باشد که برای درمان آن در مرحله اول باید علل بروز نزله‌ای را درمان کنیم.
خرمی‌زاده با اشاره به اینکه یکی از علل بروز گواتر ضعف در معده است، گفت: ضعف معده باعث بروز مشکلاتی خواهد شد از این رو در طب سنتی توصیه می‌کنیم که حتما فرد باید بیماری زمینه‌ای را برطرف کند و زمانی که این بیماری برطرف شود مشکلات دیگر حل خواهد شد.
این متخصص طب سنتی یادآوری کرد: برای درمان گواتر می‌توانیم از روغن مالی استفاده کنیم روغن‌هایی مانند بابونه و سیاه دانه در درمان تیروئید موثر هستند و افراد اگر زیر نظر متخصص از این مواد استفاده کنند، بیماری‌شان به خوبی درمان خواهد شد.
