اهداف و نتایج سفر نخست وزیر پاکستان به ایران موضوع برنامه رو در رو این هفته از شبکه چهار سیما بود که کیومرث یزدان پناه کارشناس شرق آسیا و مراد نعمتی زرگران رایزن بازرگانی ایران در پاکستان در بحث با مراد عنادی مجری برنامه بررسی کردند.
به گزارش باشگاه خبرنگاران ابتدا مراد عنادی با مروری بر سفر عمران‌خان نیازی، نخست‌وزیر پاکستان و هیات بلندپایه همراه وی به ایران که دو هفته پس از سفر مهم عادل عبدالمهدی، نخست‌وزیر عراق به تهران صورت گرفت، بیان کرد: این سفر نشان از گام جدید جمهوری اسلامی ایران برای تحکیم و توسعه مناسبات با همسایگان و ظرفیت‌سازی جدید در حوزه‌های اقتصادی، سیاسی و امنیتی در منطقه دارد.
وی با اشاره به ترکیب وزرای اقتصادی، بازرگانی و مشاور ارشد در امور صنعتی در هیات همراه نخست وزیر پاکستان به ایران خاطر نشان کرد: این ترکیب در هیئت حکایت از برنامه مشخصی دارد که برای توسعه و تحکیم مناسبات تجاری و اقتصادی بین دو کشور طراحی شده است. در همین چارچوب نخست وزیر پاکستان تأکید کرده است که می‌خواهد روابط با ایران را به سطحی عالی برساند، و موانع پیش روی را از میان بردارد.
عنادی یادآور شد: برخی آمارها، حجم مبادلات ایران و پاکستان در سال ۲۰۱۸ از مرز یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون دلار فراتر رفته و بناست تا پایان سال ۲۰۱۲ به ۵ میلیارد دلار در سال برسد.
وی با بیان اینکه در رودرروی این هفته بنا داریم، ضمن آسیب‌شناسی روابط ایران و پاکستان در ابعاد مختلف سیاسی، امنیتی و اقتصادی به بررسی چالش‌ها وظرفیتهای پیش روی دو کشور برای توسعه همکاری‌ها بپردازیم پرسید: در مورد تعمیم روابط همسایگی ایران رویکرد ایران برای گسترش مناسبات دو کشور سفر عِمران خان چه اهمیتی دارد؟
کیومرث یزدان پناه کارشناس شرق آسیا اظهار کرد: روابط کشور‌ها تابع مولفه‌هایی متعددی هستند و هر کشوری بر اساس خواستگاه و شئونات ملی و تامین منافع ملی خود و در نظر گرفتن شئونات و منافع ملی همسایگان خود، طرف دیگر مولفه‌ها را ترسیم میکند.
وی با طرح این موضوع که جمهوری اسلامی ایران با ۱۵ کشور همسایگی دارد، گفت: طبیعتاً جمهوری اسلامی ایران که با ۱۵ کشور به علاوه اقلیم کردستان همسایگی دارد و مسلم است که برای ما هم همسایگان جایگاه و اولویت خاص خودشان را دارند.
این کارشناس مسائل شرق آسیا گفت: اعتقاد من این است کشور پاکستان بنابر دلایل متعدد تاریخی، جغرافیایی، سیاسی و امنیتی و اشتراکات به هم پیوسته فرهنگی و از همه مهمتر داشتن ۹۵۰ کیلومتر مرز مشترک که ۹۰۰ کیلومتر آن مرز خشکی و ۵۰ کیلومتر هم در دهانه خلیج گواتر و دریای عمان ایجاب میکند که کشور پاکستان در زمینه مناسبات دو جانبه سطح را فراهم کند که از سطح روابط عادی بالاتر باشد و دلایل آن هم بسیار عمیق‌تر از آن است که در سطح ژورنالیستی با آن بپردازیم.
یزدان پناه در ادامه بیان کرد: اعتقاد من این است که اسلام آباد و تهران به عنوان پایتخت‌های دو کشور می‌توانند روابط خود را چند سطحی بر اساس توجیهات متعددی تنظیم کنند.
وی همچنین اظهار کرد: رابطه پایتخت‌های دو کشور وجود دارد و خیلی هم مرتبط به شرایط خاص سیاسی نیست، می‌بینیم هر دولتی در ایران روی کار می‌آید مورد استقبال مقامات پاکستان است و متقابل هم همینطور است و این دوره یک اتفاق استثنایی رخ داده و آن نگرش آقای عمران خان به جمهوری اسلامی ایران است و شاید کمتر مقامات و نخست وزیران دولت پاکستان از ۱۹۴۷ که این کشور تاسیس شد تا امروز به این شکل گرایش ذاتی و فردی به کشور همسایه داشته باشند.
اولین اظهار نظر نخست وزیر فعلی پاکستان در مورد علاقه سفر به تهران بود
کارشناس شرق آسیا تاکید کرد: به خاطر دارم وقتی که نخست وزیر پاکستان انتخاب شد اولین جمله‌ای که در مورد سیاست خارجی بیان کرد میل شدید به روابط با تهران و سفر به جمهوری اسلامی ایران بود و همین که مسیر متفاوتی را برای سفر به تهران انتخاب کرد و ابتدا به پایتخت مذهبی ایران یعنی مشهد سفر کرد نشان دهنده علاقه ویژه و استثنایی ایشان به جمهوری اسلامی ایران است.
یزدان‌پناه افزود: این نشان می‌دهد که سرشت روابط ایران و پاکستان برخلاف آنچه که در افکار عمومی به ویژه ایران جاری و ساری است که یک روابط بحرانی است باید گفت که این سرشت روابط بحرانی را نشان نمی‌دهد و آنچه که این روابط را بحرانی نشان داده جای بحث و بررسی دارد.
وی ادامه داد: مولفه‌های متعددی کنار هم قرار دارند که این مولفه‌ها می‌توانند روابط فعلی ایران و پاکستان را که اصلاً قانع‌کننده برای ملت‌ها و دولت‌ها نیست، بسیار بیشتر از این ارتقا دهد.
سال گذشته ۳۰۰ قلم کالا به پاکستان صادر کردیم
مراد نعمتی زرگران رایزن بازرگانی ایران در پاکستان در مورد مبادلات تجاری ایران به ۱.۳ میلیارد دلار صادرات ایران به پاکستان در سال ۹۷ اشاره کرد و گفت: در سال گذشته حدود ۳۲۰ میلیون دلار از کشور پاکستان واردات داشتیم و با توجه به پتانسیل موجود حجم مبادلات تجاری قابل قبولی نیست.
وی خاطر نشان کرد: با توجه به روابطی که بین دو کشور ایران و پاکستان است باید توجه داشت که روابط اقتصادی روح روابط دوجانبه است البته روابط ایران و پاکستان جاری و ساری است و رابطه ایران و پاکستان به تاریخ استقلال پاکستان گره خورده است البته مناسبات دو کشور در برخی موارد فراز و فرود داشته، اما همواره در سطح قابل قبولی بوده است.
رایزن بازرگانی ایران در پاکستان همچنین گفت: متاسفانه روابط ایران و پاکستان در بُعد اقتصادی و تجاری نتوانسته آن در هم تنیدگی و پیوستگی لازم و مورد نیاز را ایجاد کند.
نعمتی زرگران به تفاوت‌های بازار ایران و پاکستان پرداخت و گفت: حجم وسیعی از کالا‌ها از سوی ایران به پاکستان صادر میشود و تنوع صادراتی ما حدود ۳۰۰ قلم کالا می‌باشد که این تنوع صادراتی از سوی ایران به پاکستان با کمتر کشوری قابل قیاس است.
وی ادامه داد: محصولات پتروشیمی و میعانات گازی حدود ۶۰ تا ۷۰ درصد محصولاتی که به اکثر شرکای تجاری خود صادر میکنیم و این در مورد پاکستان با تنوع محصولات صادراتی مصداق ندارد که موضوع مطلوب است.
رایزن بازرگانی ایران در پاکستان خاطر نشان کرد: در بین محصولات صادراتی ایران به پاکستان فرش ماشینی، شیرینی و شکلات، میوه، خرما، خشکبار، محصولات پلاستیکی، کاشی و سرامیک، و همچنین طیف وسیعی از کالا‌ها در کنار قیر و نفت و گاز صادر میشود.
نعمتی زرگران همچنین به محصولاتی که پاکستان به ایران صادر میکند پرداخت و افزود: به صورت قالب برنج و کنجد و دام زنده وارد ایران میشود به نحوی که تنها در سال گذشته حدود ۲۵۰ میلیون دلار واردات برنج از پاکستان داشتیم همچنین حدود ۵۰ میلیون دلار کنجد از پاکستان به ایران صادر شد و مابقی صادرات این کشور به ما دام زنده و میوه بود.
وی در مورد مزیت نسبی اقتصاد پاکستان اظهار کرد: بازار پاکستان از لحاظ اقتصادی بازار مکملی است و ما دو بازار همپوشان هستیم در واقع ما می‌توانیم تامین کننده بخشی از نیاز‌های پاکستان و بالعکس پاکستان به ویژه در مباحث کشاورزی می‌تواند بخشی از نیاز‌های ما را پوشش دهد.
رایزن بازرگانی ایران در پاکستان تصریح کرد: ایران با عراق و افغانستان چنین بازاری را که با پاکستان دارد ندارد و ارتباط یک سویه و صادراتی داریم، اما با پاکستان بازار دوسویه داریم و این یک بُعد قضیه است.
وی افزود: مسئله اصلی و مهم رابطه اقتصادی و تجاری با پاکستان که متأسفانه هنوز ناشناخته مانده این است که ایران و پاکستان از لحاظ توانمندی تجاری مکمل همدیگر هستند به این صورت که ما از لحاظ تولید و صنعت از پاکستان برتر هستیم به طور نسبی، اما از لحاظ مارکتینگ و بازاریابی پاکستان در شناخت بازار‌های بین المللی و حتی دانستن قواعد تجارت بین المللی پاکستانی‌ها بسیار بسیار خِبره هستند.
رایزن بازرگانی ایران در پاکستان در همین رابطه ظرفیت خوب تجاری پاکستان و فعالان اقتصادی آن اشاره و عنوان کرد: استان بیست و یک سال عضو سازمان تجارت جهانی است و تجارت آزاد با خیلی از کشور‌های دنیا دارد و در واقع بخش خصوصی پاکستان بسیار قوی است و برعکس آن چیزی که ما فکر میکنیم.
نعمتی زرگران ادامه داد: یکی از دلایلی که روابط تجاری ایران و پاکستان به آن نسل بیت ممکن رسیده این است که از قدیم الایام تجارت ما غیر رسمی بوده و یکی از دلایل این موضوع داشتن مرز طولانیست و متاسفانه برخی از تجاری که در این حوزه به عنوان معین عمل می‌کنند به تجارت رسمی قائل نیستند.
وی گفت: موانع و مبالغ تعرفه‌ای بین دو کشور ایران و پاکستان بالاست و البته موافقتنامه تجارت ترجیحی که سال ۱۳۸۵ بین ایران و پاکستان امضا و عملیاتی شده به شکل بهینه اجرا نمی‌شود به طور مثال این موافقت نامه‌ها از طریق رسانه‌ها و صدا و سیما می‌تواند بیشتر منعکس شود مانند آنکه نارنجی پاکستان جزو اقلامی است که در لیست توافق تجاری دو کشور وجود دارد.
رایزن بازرگانی ایران در پاکستان ادامه داد: ما توافق کرده ایم که به پاکستان در مورد برخی اقلام از جمله نارنگی پاکستان تخفیفات تعرفه‌ای دهیم در حالی که که وزارت جهاد کشاورزی واردات نارنگی پاکستان را ممنوع کرده است.
نعمتی زرگران خاطر نشان کرد: راهکار وجود دارد که چگونه نارنگی پاکستان را وارد کنیم و تولید داخل لطمه نخورد و همزمان بتوانیم نظر پاکستان را تامین کنیم چرا که نارنگی برای پاکستان یک کالای استراتژیک است و با ممنوعیت واردات به ایران عمل متقابل انجام می‌دهند به عنوان مثال در مورد سیب سرخ ما که در بازار بسیار خوبی در پاکستان عمل متقابل انجام می‌دهد در حال حاضر به صورت مستقیم از طریق افغانستان وارد پاکستان میشود.
مسائل امنیتی بین ایران و پاکستان سایه افکنده
یزدان پناه کارشناس شرق آسیا همچنین در مورد مسائل امنیتی و تاثیر آن و روابط ایران و پاکستان همچنین تشکیل نیرو‌های واکنش سریع که در سفر نخست وزیر پاکستان به تهران مطرح شد، بیان کرد: این سفر با ترکیبی که نخست وزیر پاکستان به ایران آمدند حتما می‌تواند می‌تواند باب جدیدی را در روابط سیاسی-امنیتی دو کشور فراهم کند.
وی گفت: واقعیت امر این است که مرز‌های مشترک در دو سوی دو کشور این اجازه را نمی‌دهد و سایه افکنده بر اساس روابط دو کشور و روابط اقتصادی به هیچ وجه کفایت تعمیق بخشی بین روابط دو کشور نیست.
کارشناس مسائل شرق آسیا ادامه داد: کشور ایران و پاکستان که تا این اندازه به هم نزدیک هستند صرفاً بر اساس بازار نمی‌توانند به هم نزدیک شوند چرا که ناامنی در مرز‌ها امنیت ملی دو کشور را تحت تاثیر قرار می‌دهد و خط و شرایط عادی دو کشور را از حالت عادی خارج کرده و به سوی بحرانی سوق می‌دهد و منجر به واکنش‌های تند دو طرف میشود.
یزدان پناه تاکید کرد: اعتقاد من این است که صرف مسائل امنیتی و توافقنامه‌های امنیتی نمی‌تواند به سر ساز تعمیق روابط تهران و اسلام آباد باشد و دلیل هم دارد چرا که ما این مسئله را در مرز با عراق هم تجربه کردیم و رویکرد خود را با عراق تغییر دادیم همچنین با ترکیه این وضعیت را داشتیم و با جمهوری آذربایجان و شاهد هستیم که در حال حاضر چه قدر مرز‌های مشترک ما با کشور‌هایی که نام بردم پر رونق است و از حالت امنیتی خارج شده است.
وی ادامه داد: باید به روابط ایران و پاکستان همچنین ایران و افغانستان عنوان الزامات و ضروریات تنظیم روابط نوپا بودن روابط ایران با منطقه شرق آسیا از نگاه خاص وابستگی متقابل تعمیق بخشیم.
کارشناس شرق آسیا تصریح کرد: پاکستان درصد قابل توجهی از انرژی خود را از ایران تامین میکند و این برای او کالایی حیاتی و استراتژیک است و باید توجه داشت که اگر قرار است روابط ایران و پاکستان عمق پیدا کند ۲۵۰ میلیون دلار صادرات برنج پاکستان به ایران این تعمیر را ایجاد نمی‌کند و یا دانه‌های روغنی درسته ۵۰ یا ۶۰ میلیون دلار به تعمیق روابط کمک نمی‌کند چه بسا که اشراف قاچاق در این موارد وجود دارد و با قاچاق از حالت عادی تجاری خارج میشود چراکه قاچاق در ۳۰۰ کیلومتر مرز ایران و پاکستان رایج است و شرایط کنترل این بخش از مرز سخت است.
یزدان پناه گفت: همانگونه که خط لوله نفت و گاز از ایران به ترکیه رفته و مرز دو کشور را تحت تاثیر قرار داده و به روابط دو کشور عمق بخشیده و کد‌های ژئوپلیتیکی ایران و ترکیه تغییر کرده در مورد خط لوله صلح هم میتوان چنین نتیجه‌ای دریافت کرد و باید این اراده ایجاد شود.وی گفت: تنها خط لوله مطرح نیست بلکه شاخص دیگر راه آهن است و چرا سالیان سال است که بلاتکلیف مانده ما مادرم مورد خط لوله کم کاری داریم و احداث آن را یک طرف لغو کردیم در حالی که از نظر امنیتی برای آنکه در دراز‌مدت همسایه مانند پاکستان را حفظ کنیم باید روابط را تعمیق بخشیم.
رایزن بازرگانی ایران در پاکستان با اشاره به یکی از دغدغه‌های جمهوری اسلامی ایران در مورد پاکستان اظهار کرد: ما نگران هستیم که چرا عربستان در پاکستان نفوذ میکند و علیه منافع ملی و امنیت ملی ایران عمل میکند و واقعاً هم عمل میکند چرا که پول عربستان و امارات در پاکستان در خدمت تروریسم است چرا که این پول‌ها در پاکستان تبدیل به مدرسه و توسعه افراطی گری و ترویج بنیادگرایی بیداد سی و هفت شاخه افراطی گری شده است.
یزدان پناه اظهار کرد: باید روابط ایران و پاکستان از مسیر امنیتی صرف به مسیر اقتصادی صنعتی و بنیادی تغییر کند و وابستگی روابط را تکمیل کند و به خاطر دارم که در زمان جنگ پاکستان بندر کراچی را در اختیار ایران قرار داد و این بندر به عنوان بندری پشتیبانی کننده کالا‌های لجستیک را به سمت ایران وارد می‌کرد و در حال حاضر چنین روابط بین ایران و پاکستان نیست.
وی ادامه داد: بندر کراچی پایتخت اول پاکستان بود در حالی که امروز این شرایط به روابطی که قبلاً ایران داشت با اسلام آباد ندارد و کوچکترین اقدام گروهک‌های تروریستی در مرز‌ها علیه امنیت ملی ما در منطقه سیستان و بلوچستان و روابط دو کشور را تحت شعاع قرار می‌دهد منجر به بدبینی میشود و ماهیت دو کشور این را القا نمی‌کند که پاکستان همسایه بدن ما است بلکه همسایه بسیار خوب ما است.
این کارشناس مسائل شرق آسیا همچنین عنوان کرد: اعتقاد من این است که حالا عِمران خان یک نگاه ویژه به ایران دارد این را فرصت شمرده و پاکستان را به نوعی تحت فشار قرار دهیم تا بر اساس نیاز‌های دو طرف روابط کشور‌ها خیلی گرم‌تر و عمیق‌تر شود و اگر همین خط لوله گاز به هند نرود و تنها به پاکستان متصل شود اشتغال بالایی شکل می‌گیرد.
نعمتی زرگران رایزن بازرگانی ایران در پاکستان گفت: در روابط دو جانبه باید نگاه راهبردی داشته باشیم و ملاحظات طرف مقابل را در نظر بگیریم و نگاه همگرا داشته باشیم و در روابط با پاکستان نگاه راهبردی چندان ملموس نبوده از آنجایی که پاکستان کشور همسایه مهمی است و در مسائل منطقه تاثیر گذار است و تاکنون روابط ما با این کشور بحرانی نبوده و روابط اقتصادی می‌تواند رابطه ما را تحکیم کند.
وی به ملاحظات خاص کشور پاکستان اشاره و عنوان کرد: باید بر اساس این ملاحظات ارتباط دو سویه ایجاد کنیم در حال حاضر چین تحت یک پروژه‌ای کوریدور با سرمایه گذاری در پاکستان ایجاد کرده و حدود ۵۰ میلیارد دلار برای زیرساخت‌های پاکستان سرمایه گذاری کرده است و در بخش‌های جاده و انرژی ورود کرده و با یک استراتژی مناسب چین پاکستان به این سمت گرایش پیدا میکند.
نعمتی زرگران رایزن بازرگانی ایران در پاکستان در بخشی از سخنانش به سازمان‌های منطقه پرداخت و گفت: عملاً این سازمان‌ها کارایی لازم را نداشتند.
اکو نهادی ناکارآمد است
یزدان پناه کارشناس شرق آسیا در مورد ارتباط پاکستان با عربستان و آمریکا و تاثیر آن بر راهبردی شدن روابط ایران و پاکستان اظهار کرد: این مسئله به نیاز پاکستان بستگی دارد چندین سال است که عربستان روزانه ۵۰ هزار بشکه نفت رایگان به پاکستان می‌دهد پاکستان کشور نیازمندی است انرژی یکی از نیاز‌های اساسی آن است.
وی به پاکستان به عنوان یکی از ۱۰ قدرت اتمی و نظامی دنیا اشاره کرد و افزود: آیا پاکستان باید هویت و اقتدار و جایگاه جغرافیایی خود را قربانی نیاز‌های زود گذر کند؟ و از طرف دیگر نقشی که ایران باید در پاکستان ایفا کند در ایفای آن ما گاهی اوقات کوتاهی کردیم.
کارشناس شرق آسیا تاکید کرد: اگر ما به گروه‌های آسه آن، سارک و شرق دور نگاه ثانویه داریم بعضاً اشکالی ندارد، اما به همسایه نمی‌توانیم نگاه سانوی داشته باشیم آن هم همسایه مانند پاکستان که مرتب امتحان خود را درمورد جمهوری اسلامی پس داده است از طرف دیگر نمی‌توانیم به پاکستان امر و نهی کنیم که با فلان کشور چه رابطه‌ای داشته باش یا رابطه نداشته باشد بلکه باید احترام بگذاریم به کشور‌ها و سیاست‌های آن‌ها در راستای منافع ملی خودشان.
یزدان پناه هم چنین گفت: اگر در جایی همسایه بیاید و در روابط دو کشور ثالث سوء استفاده کند برای ضربه زدن به امنیت ملی کشور دیگر طبیعتاً باید واکنش نشان داد و گاهی غفلت‌های ما باعث شده است که همسایه‌های عربی ما پارا از پروتکل‌های رایج فراتر بگذارند و ساختار شکنی کنند و علیه منافع ملی ما از مرز‌های غربی تا شرقی قد علم بکنند.
وی تصریح کرد: مسلم است که حضور عمران خان در راس حکومت پاکستان با توجه به اینکه حکومت‌ها ذات قوی ندارند امیدواری در دوره نخست وزیری ایشان اتفاق‌های تلخ گذشته رخ ندهد و اولا باید پاکستان باید به ثبات مطلق در قلمرو سرزمینی خود برسد و پس از آن رابطه خود را با عربستان و اساس ساز و کاری پیش ببرد که به مرز‌های ایران لطمه نزند و به منافع ما آسیب نزند همچنین در مورد افغانستان که از قربانیان روابط غلط برخی از همسایگان هستند.
یزدان پناه در همین رابطه گفت: طالبان نتیجه نفوذ کشور‌های عربی در منطقه است همچنین القاعده و داعش این نشان می‌دهد که در ساز و کار‌های سیاسی مسیر درستی تعیین شده و تا زمانی که این‌ها برطرف نشود اتفاقی نمی‌افتد و همه این‌ها در گروی توسعه یافتگی است.
وی خاطر نشان کرد: توسعه اقتصادی یکی از الزامات توسعه پایدار است و یکی دیگر از این الزامات تشکیل نهاد‌های موثر منطقه‌ای است و من اکو نهادی ناکارآمد می‌دانم و معتقدم جمهوری اسلامی ایران کمترین نفع ممکن را از زمان تاسیس این سازمان تا به امروز برده است چرا که این سازمان تجانس جغرافیایی و سیاسی و اقتصادی بین کشور‌ها ندارد.
یزدان پناه گفت: باید نهادی در منطقه تاسیس شود که در مرحله اول تجانس جغرافیای و بعد تجانس سیاسی و اقتصادی در منطقه داشته باشد تا زمانی که این تجاوز‌ها وجود نداشته باشد امکان شکل‌گیری نهاد قدرتمند وجود ندارد مانند سازمان کنفرانس اسلامی که حدود سه سال است به سازمان همکاری‌های اسلامی تبدیل شده است نمونه‌های ناکارامد اتحادیه‌ها در منطقه است.
نعمتی زرگران رایزن بازرگانی ایران در پاکستان با اشاره به پیش بینی مبادلات تجاری دو کشور ایران و پاکستان تا سال ۲۰۲۱ به ۵ میلیارد دلار اظهار کرد: سند توسعه همکاری‌های بین دو کشور با سفره رئیس جمهور ما در فروردین ماه امضا شد و سه محور شامل افزایش حجم مبادلات، انعقاد موافقتنامه تجارت آزاد همچنین معاونت تجارت ترجیحی و با موانعی که هم اکنون وجود دارد که بزرگترین آن نداشتن روابط بانکی و کارگزاری است و موانع تعرفه بسیاری داریم باید تحقق توافق‌های صورت گرفته را دنبال کنیم.
وی با یادآوری این که از سال ۲۰۱۲ به بعد ایران و پاکستان روابط بانکی ندارند افزود: موافقتنامه تجارت آزاد برای ایران بسیار مهم است چرا که هم اکنون تجارت غیر رسمی و پیله وری شکل گرفته در حال حاضر هم نمی‌توان با این موضوع مبارزه کرد کالا‌هایی که به صورت غیر رسمی در بازار پاکستان جا می‌افتند دیگر امکان ورود به صورت رسمی ندارند.
رایزن بازرگانی ایران در پاکستان تصریح کرد: بازار پاکستان بسیار رقابتی است وقتی کالایی با قیمت پایین‌تر در آنجا نهادینه شد دیگر امکان تجارت رسمی آن وجود ندارد چرا که چین و ترکیه در بازار پاکستان حضور جدی دارند و پاکستان چندان در امور بازار ورود نمی‌کند و بازار پاکستان بازار بازی است که خود فضای بازار قیمت را تعیین میکند.
نعمتی زرگران با طرح مسئله که بخش خصوصی دو کشور چندان از ظرفیت‌های هم آگاه نیستند گفت: یکی از کشور‌هایی که ری اکسپورت ما را به کشور‌های ثالث انجام می‌دهد پاکستان است ارخود پاکستان اگر بازاریابی کنیم مثلاً در مورد خرما که در آنجا بازار خوبی هم دارد یک پاکستانی کاملاً به مناطق کشور اشراف دارد تا بنده نوعی از وزارت صنعت و آن‌ها گلوگاه را می‌شناسند به ایران می‌آیند و ما به دلیل فروش درب کارخانه‌ای اقدام مناسبی انجام نمی‌دهیم.
وی تصریح کرد: راه حل مانع این است که بخش خصوصی بیشتر در پاکستان حضور داشته باشد و بخش خصوصی باید یک مقدار برای بازار پاکستان هزینه کند و آن را صرفا برای صادرات نبیند چرا که که پاکستان می‌تواند محل ورود ما به بازار‌های جهانی باشد.
رایزن بازرگانی ایران در پاکستان با تأکید بر اینکه تا زمانی که موانع تجاری ایران و پاکستان برطرف نشود به حجم مبادلات توافق شده تا سال ۲۰۲۱ و عدد پنج میلیارد دلار نمی‌رسیم گفت: باید توجه کنیم که موانع بانک رفع شود و به اهداف تجاری مناسبی برسیم مانند بازار‌های مناسب پاکستان مثلاً ظرفیت ۱۰۰ میلیون متر مربع کاشی و سرامیک در بازار پاکستان که خودشان حداکثر ۲۰ میلیون متر مربع تولید دارند و یک گپ ۸۰ میلیون متر مکعبی کاشی و سرامیک در پاکستان وجود دارد که ما می‌توانیم در این حوزه ورود پیدا کنیم.
نعمتی زرگران ادامه داد: حضور شرکت‌های غذایی ایرانی در پاکستان به ویژه لبنیات همچنین بسیاری از صنایع که امکان سرمایه گذاری مشترک بین دو کشور وجود دارد و فاینانس آن راحت تهیه میشود ضمن آنکه یک شرکت سرمایه گذاری مشترک ایران و پاکستان وجود دارد که سهام آن پنجاه پنجاه است و در سال ۲۰۱۲ تاسیس شد و هنوز یک انتفاعی از زمان تاسیس آن نبردیم.
وی با اشاره به اینکه اگر طرف‌های ایرانی در این شرکت سرمایه گذاری کنند و یا طرف‌های پاکستانی را مجاب کنند که در ایران سرمایه گذاری کنند، افزود: در این شرایط نیاز به آوردن سرمایه نیست و می‌توانند از مزایای داخلی کشور افغانستان استفاده کند همچنان که در موضوع کاشی و سرامیک تعرفه ۱۱۲ درصدی داریم و غیر رسمی در مواردی تا صد و پنجاه درس دهم در برخی از سایز‌های کاشی و سرامیک می‌رسد.
رایزن بازرگانی ایران در پاکستان همچنین ظرفیت بسیار بالای بازار پاکستان در صنایع غذایی به ویژه شیرینی و شکلات پرداخت و گفت: زمانی که در آن کشور ماموریت داشتند جلسات متعددی با مسئولین گمرک و سایر مسئولین داشتیم با توجه به اینکه پاکستان بخش خصوصی بسیار قوی دارد و بسیاری از تصمیمات دولت متاثر است نظرات بخش خصوصی است باید گفت که ما این مولف را لحاظ نمی‌کنیم.
نعمتی زرگران تصریح کرد: پاکستان محل تلاقی قدرت‌های جهانی است، اما با قاطعیت میتوان گفت که آن‌ها با فاصله زیاد ضریب نفوذ در عمق ایران را ندارند و حداقل در مسائل تجاری به مدت چهار سال که بنده در پاکستان بودم این مسئله را به صورت کاملاً ملموس دیدم.
وی یادآورشد: همانطور که می‌دانید بر داشتن تعرفه‌های ترجیحی نیازمند مصوبه مجلس است، اما برخی موانع قابل ارتفاع است مانند آنکه تعرفه‌ها بر اساس قیمت پایه یک کالا تصویب میشود و من این نکته را در مورد تعرفه‌های ترجیحی شیرینی و شکلات ایران در جلسه‌ای در فدراسیون اتاق بازرگانی و جلسه مشترک با گمرک مطرح کردم.
وی ادامه داد: من به آن‌ها یادآور شدم که این موضوع باعث قاچاق کالا میشود و بعد گمرک است که تعرفه ترجیحی شیرینی و شکلات ایران برابر با دنیا و چهار و نیم دلار بود و من عنوان کردم که شکلات ایران و سوئیس برابری نمی‌کند و شاهد بودیم فدراسیون اتاق بازرگانی با گمرک پاکستان مکاتبه کرده و پس از حدود ۳ هفته تعرفه را به۱.۷ دلار رساند و کاهش یک سوم این تعرفه باعث شد که صادرات شیرینی و شکلات ایران به پاکستان در سال ۹۶ در خط بسیار وسیعی صورت گیرد و طبق گفته رئیس انجمن شیرینی و شکلات صادرات مستقیم ۹۰ میلیون دلاری از سوی ایران به پاکستان محقق شد و سود تعرفه‌ی ۲۷۰ و ۸۰ درصدی داشتیم.
یزدان پناه کارشناس شرق آسیا در خصوص این اظهار نظر عمران خان نخست وزیر پاکستان که گفت اجازه نمی‌دهیم کشور‌های ثالث در روابط دو جانبه ما دخالت کنند، گفت: قاعدتاً در تمام دنیا سیاست‌های اعلامی و عملی دچار فراز و نشیب خواهد بود و قطعاً همانطور که می‌گویند نمی‌شود، اما عمران خان یک نگاه میان دیگران دارد و می‌خواهند زحمت‌های ایران را از زمان تأسیس این کشور تاکنون جبران کنند.
وی با طرح نو که نگاه بدبینانه‌ای به عملکرد عمران خان ندارد، گفت: اعتقاد من این است که از ظرفیت‌های عمران خان میتوان استفاده کرد و تنش بین ایران و عربستان را تعدیل کرد چرا که قرار نیست که دشمنی ایران و عربستان تا ابد ادامه پیدا کند و یا هر روز بدتر شود بالاخره باید جایی این تنش خاتمه پیدا کند چرا که دشمنی دو کشور موجب تخلیه بار ژئوپلیتیکی آن‌ها میشود.
کارشناس شرق آسیا تاکید کرد: عربستان به زمین که گمان میکند متحد آمریکا است این اتفاق برایش نمی‌افتد این طور نیست و اشتباه است و استنباط من این است عمران خان که تمایل دارد روابط ایران و آمریکا پادرمیانی کند و میانجیگری کند و این هفته چیز بدی نیست مشروط بر اینکه ملاحظات و منافع جمهوری اسلامی ایران به معنای واقعی دیده شود.
یزدان پناه گفت: اگر دولت پاکستان بخواهد سیاست مستقلی داشته باشد که این موضوع بسیار ارزشمند است باید به سیاست‌های راهبردی خود عمق دهد و پای نفوذ عربستان و امارات در پاکستان برای تولید و توسعه و تربیت نیروی افراطی به صفر برسد و قطع شود و باید گفت که این چه رویایی است که در منطقه ما دایر شده و منطقه جولان گاه رقابت‌های جهانی شده.
وی ادامه داد: وقتی آقای ظریف وزیر امور خارجه ما به پاکستان سفر کرد و با آقای نواز شریف رایزنی کرد باعث شد آن‌ها عقب نشینی کردند در حالیکه مجلس پاکستان ابتدا موافق ائتلاف ضد یمن بود و باید توجه کرد که منطقه هرسال میلیارد دلار هزینه‌های امنیتی می‌دهد که بخش عمده آن کاذب است.
کارشناس شرق آسیا تصریح کرد: مشکلات و معضلات امنیتی که گریبان گیر منطقه شده در گذرگاه ارتباط منطقه و راهبردی قدرت‌های تاثیر گذار برطرف میشود.
وی گفت: اقتصاد عامل و ضامن و بقای امنیت است گروه‌های منطقه‌ای در ظاهر اقتصاد، اما با بطن تضامین امنیتی شکل می‌گیرند و باید توجه کرد که فلسفه تشکیل اتحادیه اروپا و ناتو چه چیزی بوده است.
کارشناس شرق آسیا تصریح کرد: تا زمانی که به روابط خود با پاکستان عمق ندهیم راهی از پیش نبرد این مگر میشود با شکلات روابط دو کشور را تعمیق بخشید؟
یزدان پناه با ذکر مثالی گفت: ایران می‌تواند بخشی از صنایع پتروشیمی خود را به پاکستان ببرد و آن را وابسته کند ایا همین خط لوله صلح را که می‌گویم لوله مزاحمت است و آمریکا و هند اجازه نمی‌دهند، اما به هر حال یک روز تسلیم این فرآیند می‌شوند در حالی که وقتی تنها یک مسیر کوتاه را به پاکستان وصل کنیم پاکستان هم به همان میزان متعهد میشود که مرز‌ها را امن کند.
وی افزود: گاهی پاکستانی‌ها به صورت پنهانی به ما می‌زنند که این تروریست‌ها شهروند‌های شما هستند به کشور ما می‌آیند برای ما مشکل ایجاد میکند درحالی که اگر در روابط ایران و پاکستان عمق استراتژیک ایجاد شود اتفاق‌های بهترین می‌افتد و باید توجه کنیم که کشور پاکستان در حال توسعه نیاز به انرژی دارد.
یزدان پناه کارشناس شرق آسیا یادآور شد: توجه کنیم که در حوزه انرژی هند و چین هم میزان هم که به سمت پاکستان نزدیک شوند از آن جایی که خودشان وابسته هستند راهی از پیش نمی‌برند رقابت‌های این کشور‌ها از سال ۲۰۲۵ به بعد تلطیف میشود چرا که کشوری که بمب اتم دارد به سمت جنگ نمی‌رود و این دو کشور هم مجبور هستند که در راستای توسعه یافتگی به هم نزدیک شوند در این میان ایران می‌تواند نقش کاملاً حائل و مکمل توسعه یافتگی را در منطقه شرق آسیا بازی کند و عامل اصلی انرژی است.
وی گفت: ایران عراق و روسیه تنها کشور‌هایی هستند که برای آینده‌های دور نفت و گاز دارند و تغییر رویکرد اتحادیه اروپا در این مقطع حوزه خلیج فارس برای این است که میدانند باید آهسته استراتژی‌های وابستگی نفت را به استراتژی‌های لوله‌های گاز تغییر دهند و این مسئله را شرقی‌ها هم خوب درک کردند مخصوصاً کشور همسایه ما پاکستان و هند این موضوع را میدانند.
کارشناس شرق آسیا تصریح کرد: سفر آقای خاتمی به پاکستان در سال ۸۱ یا ۸۲ بود و همانند همین توافقنامه‌هایی که اخیراً با سفر آقای روحانی صورت گرفته در آن سال‌ها هم صورت گرفته بود در حالی که ۵ درصد آن هم اجرایی نشد، زیرا ما در زمینه‌های اقتصادی رقبای داریم و باید در نظر بگیریم که کشور‌های دیگر رقیب ما هستند.
یزدان پناه گفت: خدا نکند که در این شرایط کشور‌ای تحت فشار نظام‌های بین المللی باشد سوء استفاده می‌کنند و می‌گویند در قبال تحریم ایران و باید دید که از موضوع ری اکسپورت پاکستان چقدر سود میکند و امارات همچنین نفع بالا دارد، زیرا جمهوری اسلامی تحت فشار است که آن‌ها از صادرات مجدد نفع می‌برند.
وی گفت: تا زمانی که این رویه باشد اگر آقای روحانی و آقای عمران خان سالی ۱۰ بار هم به کشور‌های هم رفت و آمد کنند و سقف‌های تجاری ۵ و ۱۰ میلیاردی مقرر کنند، اما روابط اصلاح نشود هیچ کدام از توافق محقق نمی‌شود.
کارشناس شرق آسیا همچنین به عبور شیعیان پاکستان برای پیاده روی اربعین از مرز‌های ایران اشاره و اظهار کرد: همین موضوع هم کفایت نمی‌کند و باید دید که ایران چقدر از این قضیه سود میکند در حالی که روابط دو کشور عمق ندارد و با وجود آن که دو کشور به شدت به هم وابسته هستند، اما روابط شان عمیق نیست.
نعمتی زرگران رایزن بازرگانی ایران در پاکستان گفت: ما رایزنان بازرگانی به عنوان بازو‌های اجرایی وزارت صنعت معدن و تجارت و حتی نمایندگی‌ها در اوج کار و رابطه ۲۱ رایدن در تمام دنیا داشتیم متخصص مو در این حوزه است و کارشناس سیاسی وزارت امور خارجه تخصصش در این امور نیست و در امور بازرگانی تخصصی ندارد.
وی خاطر نشان کرد: باید توجه کنیم که هم اکنون در هند رایزن اقتصادی نداریم و در چین به همین صورت و باید رایزن‌های اقتصادی را توسعه دهیم چرا که از طریق تخصص سیاسی رایزن‌های اقتصادی محقق نمی‌شود و باید توجه کنیم که هم اکنون در پاکستان حدود ۹ دفتر رایزن فرهنگی داریم و تنها یک نفر رایزن بازرگانی داریم.
رایزن بازرگانی ایران در پاکستان گفت: برای توسعه روابط و تعمیق روابط ایران و پاکستان همچنین توسعه پایدار باید از یک جا شروع کرد.
یزدان پناه کارشناس شرق آسیا تاکید کرد: نقدی به رایزن‌های فرهنگی ایران در کشور‌های دیگر وجود دارد چرا که امروزه فرهنگ از طریق ابزار صادر میشود نه سخنرانی و نه حضور تعارف آمیز و باید توجه کنیم که ژاپن چگونه دنیا را گرفت.
نعمتی زرگران رایزن بازرگانی ایران در پاکستان در پایان گفت: ایران و پاکستان دو بازار مکمل هستند که می‌توانند همپوشانی ایجاد کنند و ما در صادرات تجربه لازم را نداریم ابتدا باید بپذیریم که در این وادی تازه‌کار هستیم تا بتوانیم از ظرفیت‌ها استفاده کنیم در حال حاضر شریک اول صادراتی پاکستان آمریکا است و پاکستان حدود ۳ میلیارد دلار سالانه به آمریکا صادرات دارد یکی دیگر از شبکه‌های اصلی صادراتی پاکستان انگلیس است همینطور آلمان و ژاپن و تجهیزات ورزشی همچنین پزشکی از جمله محصولاتی است که آن‌ها از پاکستان وارد می‌کنند.
وی گفت: کشور‌های غربی به کشور‌های کمتر توسعه یافته تخفیفات تعرفه‌ای دادند یکی از این کشور‌ها پاکستان است که کالای آن‌ها با حداقل تعرفه وارد کشور‌های غربی میشود این ظرفیت بسیار مناسبی است که بر اساس سرمایه‌گذاری مشترک در برخی حوزه‌ها همکاری داشته باشیم مانند آنکه چرم پاکستان در تمام دنیا مقبولیت دارد و این محصول از طریق ایتالیا وارد ایران میشود.
رایزن بازرگانی ایران در پاکستان ادامه داد: پارچه نساجی پاکستان از طریق ترکیه به ایران می‌آید و برای باید توجه کنیم که نارنگی پاکستان برای آن‌ها یک کالای استراتژیک و حیثیتی محسوب میشود در حالی که وزارت جهاد کشاورزی و سایر وزارتخانه‌ها هنوز با آن هماهنگی و حس مشترک نرسیدند که اگر ما اجازه ورود ۱۰ میلیون تا ۱۵ میلیون دلار نارنگی پاکستان را بدهیم در مقابل ۲۰۰ میلیون دلار سیب به ایران به پاکستان می‌رود.زرگران گفت: حتی میتوان نارنگی پاکستان را به کشور ورود موقت داد و در انبار‌ها با ظرفیت یک میلیون تن در آذربایجان غربی قرار گیرد و صادرات مجدد به کشور‌های همسایه شود.
