چهارم بهمن ماه سال جاری آیت الله آملی لاریجانی رئیس قوه قضاییه در نشست روسای کل دادگستری‌های سراسر کشور و دادستان‌های مراکز استان‌ها گفت: به زودی در چهل سالگی انقلاب اسلامی عفو گسترده‌ای اعلام می‌شود.
رییس قوه قضاییه گفت: در اینجا یک خبر خوش هم بدهم و آن اینکه طی عرایضی که خدمت مقام معظم رهبری داشتیم، بنا شد در ۴۰ سالگی انقلاب اسلامی عفویی معیاری گسترده‌تر از گذشته داشته باشیم که این موضوع در حال بررسی است. ان شاءالله تعداد قابل توجهی از زندانیان، مورد عفو قرار خواهند گرفت. البته آن استثنا‌هایی که در عفو‌های دیگر وجود دارد برای این عفو جدید نیز مطرح می‌شود، اما تلاش ما این است که با انجام بررسی‌های دقیق، تعداد بیشتری مشمول شرایط شوند و با توجه به موافقت رهبر معظم انقلاب با اصل موضوع، ان شاءالله به زودی جزئیات آن اعلام خواهد شد.
آیت الله آملی لاریجانی همچنین به موضوع حبس محکومان مالی به ویژه محکومان مرتبط با دیه و مهریه اشاره کرد و افزود: سال‌ها پیش، قبل از قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی، حسب فتوای مقام معظم رهبری و استنباط‌های فقهی خود که محضر رهبر معظم انقلاب (مد ظله العالی) مطرح کردیم، بخشنامه‌ای ابلاغ شد که بر اساس آن در موارد شک در اعسار و حین بررسی آن، فرد به زندان نرود. این موضوع بعدا تبدیل به قانون شد، اما باز هم متاسفانه حسب برخی گزارش ها، مواردی مشاهده می‌شود که فرد تا زمان اثبات اعسار، به زندان فرستاده می‌شود.
بررسی جزییات عفو گسترده در کمسیون عفو
ششم بهمن ماه نیز رییس سازمان زندان‌ها در گفت‌وگو با خبرنگار گروه حقوقی و قضایی خبرگزاری میزان گفت که این موضوع در جلسه کمیسیون عفو روز دوشنبه هفته جاری بررسی و جزییات آن به حضور ریاست قوه قضایه تقدیم خواهد شد. پس از تایید ریاست قوه قضاییه، جزییات این عفو از سوی آیت الله آملی لاریجانی به رهبر معظم انقلاب تقدیم می‌شود و در صورت تصویب معظم له عفو مناسبتی برای چهلمین سالگرد انقلاب اسلامی به عموم مردم اعلام خواهد شد.
بهره مندی قریب به ۵۰ هزار نفر از عفو گسترده
آیت الله آملی لاریجانی 15 بهمن ماه در جلسه مسئولان عالی قضایی با انتقاد از کسانی که موضوع عفو گسترده محکومان در آستانه ۴۰ سالگی انقلاب را به سمت سیاسی شدن سوق می‌دهند، از بهره مندی قریب به ۵۰ هزار نفر از این عفو خبر داد و با بیان اینکه چنین اقدامی ناشی از رافت و اقتدار نظام اسلامی است، گفت: برخی برای به حاشیه بردن این اقدام بزرگ، سخن از آزادی زندانیان سیاسی و منتقدان به میان می‌آورند، در حالیکه ما اساسا محکومی تحت عنوان «زندانی سیاسی» نداریم و کسی هم در جمهوری اسلامی به خاطر انتقاد تحت پیگرد قرار نمی‌گیرد.
جزئیات و چگونگی نحوه اجرای عفو و تخفیف مجازات‌ها اعلام شد
در نهایت هجدهم بهمن ماه با اعلام موافقت رهبر معظم انقلاب با عفو و تخفیف مجازات محکومان؛ جزئیات و چگونگی نحوه اجرای عفو و تخفیف مجازات‌ها اعلام شد.
پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر مقام معظم رهبری جزییات این عفو را به شرح زیر اعلام کرد:
به مناسبت چهلمین سالروز پیروزی انقلاب اسلامی و ایام الله مبارک فجر و ۲۲ بهمن جمع زیادی از محکومان دادگاههای عمومی و انقلاب، سازمان قضایی نیروهای مسلح و سازمان تعزیرات حکومتی که تا تاریخ ۲۲ بهمن ۱۳۹۷ محکومیت آنان قطعیت یافته و واجد شرایط استفاده از عفو یا تخفیف مجازات تشخیص داده شده‌اند با موافقت رهبر معظم انقلاب اسلامی مشمول عفو و تخفیف مجازات قرار گرفته و از رأفت اسلامی بهره‌مند شدند.
متن نامه رئیس قوه قضائیه، جزئیات و چگونگی نحوه اجرای این عفو و تخفیف مجازات‌ها و همچنین متن موافقت رهبر معظم انقلاب اسلامی، به شرح زیر است:
محضر مبارک حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای «ادام الله ظله الوارف»
رهبر معظم انقلاب اسلامی
با اهداء سلام و تحیات؛
احتراماً ضمن عرض تبریک به مناسبت فرا رسیدن چهلمین سالروز پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی و ایام الله دهه مبارک فجر و ۲۲ بهمن ماه، در اجرای بند ۱۱ از اصل ۱۱۰ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و در راستای کاهش اثرات سوء حبس بر خانواده زندانیان و باز اجتماعی شدن آنان، بدین‌وسیله شرایط و ضوابط عفو به محضر مبارک تقدیم می‌شود تا در صورت تصویبِ آن مقام عالی، محکومان دادگاههای عمومی و انقلاب، سازمان قضایی نیروهای مسلح و سازمان تعزیرات حکومتی که محکومیت آنها تا تاریخ ۲۲ بهمن ۱۳۹۷ قطعیت یافته و به شرح آتی واجد شرایط استفاده از عفو یا تخفیف تشخیص داده می‌شوند، مشمول عفو یا تخفیف مجازات واقع و از رأفت اسلامی بهره‌مند شوند.
الف – محکومیت محکومان به حبس تا شش ماه که به هر علت تاکنون اجرا نشده باشد، مشروط بر اینکه فاقد شاکی یا مدعی خصوصی باشند و یا بتوانند حداکثر تا ۱۵ اسفند ۱۳۹۷ رضایت شاکی را تحصیل نمایند.
ب – محکومان به حبس که در زندان بسر می‌برند:
باقیمانده محکومیت محکومان به حبس تا یکسال.
سه چهارم محکومیت محکومان به حبس بیش از یک سال تا پنج سال.
دو سوم محکومیت محکومان به حبس بیش از پنج سال تا ده سال.
یک دوم محکومیت محکومان به حبس بیش از ده سال تا ۲۰ سال، مشروط بر اینکه حداقل یک سال حبس را تحمل کرده باشند.
باقیمانده محکومیت محکومان به حبس بیش از ۲۰ سال برای مردان در صورتی که حداقل ۱۲ سال و برای زنان در صورتی که حداقل ۱۰ سال تحمل حبس نموده باشند.
باقیمانده محکومیت محکومان به حبس ابد برای مردان در صورتی که حداقل ۱۵ سال و برای زنان در صورتی که حداقل ۱۲ سال تحمل حبس نموده باشند.
باقیمانده محکومیت حبس کلیه محکومان جرائم غیر عمدی
باقیمانده محکومیت حبس(غیر از حبس ابد) زنانی که به حکم قانون سرپرستی یا حضانت فرزندانشان را بر عهده دارند، در صورتیکه حداقل یک پنجم حبس را تحمل کرده باشند.
باقیمانده محکومیت حبس محکومان ایثارگر و خانواده معظم شهدا (پدر، مادر، همسر، فرزند، برادر، خواهر) که به دلایل مختلف در زندان بسر می‌برند به شرط آنکه در محکومیت حبس بیش از پنج سال، حداقل یک پنجم و در محکومیت به حبس ابد، حداقل پنج سال تحمل حبس نموده باشند.
تبصره – مشمولین این بند ملزم به ارائه تأییدیه لازم از مراجع ذیربط بوده و مصادیق ایثارگری نیز تابع قوانین و مقررات مربوط می‌باشد.
باقیمانده محکومیت حبس بیماران صعب‌العلاج یا لاعلاج که مراتب بیماری آنان تا قبل از پایان دوره محکومیت مورد تأیید کمیسیون پزشکی قانونی قرار گیرد.
بدیهی است اقدامات دادگاه در جهت اجرای مواد ۵۰۲ و ۵۲۲ قانون آیین دادرسی کیفری مانع اعمال این عفو نیست.
باقیمانده محکومیت حبس محکومان ذکور بالای ۷۰ سال تمام و اُناث بالای ۶۰ سال تمام به استناد اسناد سجلی و در مورد اتباع بیگانه فاقد اسناد معتبر به تأیید پزشکی قانونی به شرط آنکه در محکومیت حبس بیش از پنج سال، حداقل یک پنجم و در محکومیت به حبس ابد، حداقل ۵ سال تحمل حبس نموده باشند.
باقیمانده محکومیت حبس و یا جزای نقدی اتباع بیگانه که به جُرم ورود یا اقامت غیر مجاز محکوم شده‌اند.
تبصره – مشمولین این بند پس از طرد از کشور چنانچه ظرف مدت ده سال بدون مجوز وارد قلمرو جمهوری اسلامی ایران شوند، عفو آنان کان لم یکن تلقی و باقیمانده مجازات آنان اجرا خواهد شد.
پ – محکومیت محکومان به جزای نقدی تا ده میلیون ریال که به هر علت تاکنون اجرا نشده باشد.
ت – محکومان به جزای نقدی که به علت عجز از پرداخت جزای نقدی در زندان بسر می‌برند:
باقیمانده محکومیت محکومان به جزای نقدی تا هفتصد میلیون ریال.
دو سوم محکومیت محکومان به جزای نقدی بیش از هفتصد میلیون ریال تا دو میلیارد ریال.
یک دوم محکومیت محکومان به جزای نقدی بیش از دو میلیارد ریال تا پنج میلیارد ریال.
تبصره – محکومین به حبس و جزای نقدی که حبس آنها مشمول عفو قرار گرفته باشد، محکومیت قطعی جزای نقدی آنان نیز مشمول این دستورالعمل قرار خواهد گرفت.
ث – کلیه محکومان به شلاق‌های تعزیری
ج – شرایط استفاده از عفو:
نداشتن بیش از دو فقره سابقه محکومیت مؤثر کیفری.
عدم ارتکاب جرم عمدی جدید مستوجب مجازات درجه یک تا پنج موضوع ماده ۱۹ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱ اردیبهشت ۱۳۹۲ در ایام تحمل حبس در حال اجرا یا در زمان مرخصی اعطایی.
نداشتن مدعی خصوصی و یا جلب رضایت وی و یا جبران ضرر و زیان و یا ترتیب پرداخت خسارت مدعی خصوصی و زیان دیده (اعم از اشخاص حقیقی و حقوقی) تا قبل از پایان دوره محکومیت.
تبصره – معاونت در جرائم، باستثناء قتل عمد، نیاز به جلب رضایت شاکی خصوصی نداشته و مانع اعمال عفو نمی باشد.
عدم استفاده از عفو در محکومیت‌های قبلی متضمن مجازات درجه یک تا سه.
چ – مرتکبین جرائم ذیل، از شمول این عفو مستثنی می‌باشند:
قاچاق مسلحانه و یا عمده مواد مخدر (منظور از قاچاق عمده مواد مخدر، بیش از ۱۰۰ کیلوگرم تریاک و ملحقات آن، و بیش از دو کیلوگرم هرویین و روان گردان‌ها و ملحقات آن می‌باشد)
قاچاق اسلحه و مهمات.
جرائم امنیتی که محکومیت آنها بیش از یک سال باشد.
آدم ربایی در صورت عدم گذشت شاکی.
اسیدپاشی
تجاوز به عنف
دایر کردن مرکز فساد و فحشاء
سرقت مسلحانه یا مقرون به آزار یا سرقت سارقینی که میزان محکومیت حبس آنان بیش از پنج سال باشد.
اختلاس
ارتشاء
کلاهبرداری
جعل اسکناس و ضرب سکه تقلبی
پولشویی
اخلال در نظام اقتصادی کشور
قاچاق مشروبات الکلی
قاچاق کالا و ارز سازمان یافته، حرفه‌ای و عمده
تبصره – معاونین جرائم موضوع بندهای ۱، ۵ و ۱۴ این قسمت نیز از شمول عفو مستثنی می‌باشند.
والامر الیکم والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته
صادق آملی لاریجانی
***
بسمه‌تعالی
با سلام و تحیت و تبریک دهه‌ی مبارک فجر
از پیشنهاد جنابعالی درباره عفو این جمع انبوه از محکومان دادگاه‌ها استقبال و به خاطر آن از شما تشکر می‌کنم. یادبود انقلاب اسلامی حقاً شایسته است که خاندان‌هایی از مبتلایان به محکومیت قضایی را در شادی عمومی ملت ایران شریک کند.
والسلام علیکم و رحمه الله
