مشایی‌های حسن روحانی چه کسانی هستند؟

به گزارش مشرق در همین رابطه، مسیح مهاجری روزنامه‌نگار حامی دولت و اصلاحات نسبت به حلقه اطراف روحانی واکنش نشان داد.

مهاجری در جمهوری اسلامی نوشت:

"استعفای مسئولان در هر نظام حکومتی و هر دولتی، واقعه‌ای طبیعی است، ولی اگر وزیری در تنگنا قرار گیرد و به دلیل اینکه نمی‌تواند آنطور که می‌خواهد به کار ادامه دهد، کنار رفتن او نه تنها طبیعی نیست بلکه ضایعه است.

با انتشار خبر پذیرش استعفای وزیر بهداشت، این سؤال به وجود آمد که اگر او وزیر لایقی بود چرا با رفتنش از دولت موافقت شد و اگر لایق نبود چرا رئیس دفتر رئیس‌جمهور آنهمه از او تعریف کرد و خبر از تلاش برای راضی کردنش داد؟ و چرا به فاصله کمتر از یک روز برخلاف این سخن، استعفایش پذیرفته شد و به حذف شدنش از دولت رضایت داده شد؟

شاید بتوان پاسخ این سوال‌ها را از متن استعفای دکتر حسن قاضی زاده هاشمی به دست آورد که مشکل را در وعده‌های عملی نشده سازمان برنامه و بودجه دانست و البته نکات دیگری هم گفت که گویای وضعیت نامناسب مدیریتی کشور است. جالب است که سرپرست وزارت بهداشت در اولین اظهارنظرش درباره چگونگی فعالیت در این وزارتخانه سخنی گفت که نشان دهنده صحت گلایه دکتر قاضی زاده از سازمان برنامه و بودجه است. سرپرست وزارت بهداشت که قبلاً معاون رئیس سازمان برنامه بودجه بود گفت: «با رابطه‌ای که با دوستانمان در سازمان برنامه و بودجه داریم، امیدواریم بتوانیم در تخصیص منابع مناسب تلاش کنیم.»

این سخن نشان می‌دهد گره کار را باید سازمان برنامه و بودجه بگشاید و گویا با رفتن دکتر حسن قاضی زاده هاشمی این گره گشوده خواهد شد. اگر چنین است، چرا با در اختیار گذاشتن منابع مناسب، کاری نکردند که وزیر بماند و از تجربه‌ای که در ۵ سال و نیم وزارت اندوخته بود استفاده و کارهای ناتمام را تمام کند؟

حالا که مشخص شده مشکل اصلی در سازمان برنامه و بودجه است، این آقای رئیس‌جمهور است که باید برای این سازمان چاره‌ای بیندیشد. با توجه به اطلاعات موجود، ماجرا بسیار فراتر از اختلاف نظر میان رئیس سازمان برنامه و بودجه و وزیر بهداشت است. مشکل، حتی از سلیقه‌ای عمل کردن و گلایه‌مند ساختن وزرا و دستگاه‌ها و خاصه خرجی‌ها هم فراتر است.

مشکل اصلی در حلقه تنگ و محدودی است که رئیس جمهور روحانی در آن محصور است. این حلقه که چهار پنج عضو دارد و رئیس سازمان برنامه و بودجه نیز یکی از آنهاست، شاید دلسوز و خواهان خدمت باشند ولی کارنامه آنها نشان می‌دهد به همان اندازه که در محصور نمودن رئیس‌جمهور موفق بوده‌اند در پیشبرد امور کشور ناموفق هستند."

مهاجری در ادامه می‌نویسد:

"نیازی به نام بردن از این افراد نیست، زیرا اهل فن آنها را می‌شناسند و از فوت و فن‌های ویژه آنها باخبرند. سؤال اساسی این است که رئیس‌جمهور روحانی بعد از آنکه به تجربه دریافته اعضاء این حلقه کارآمدی لازم را ندارند، چرا به جای آنکه خود را از آنها خلاص کند به محروم شدن از وزیری که او را دارای «تلاش‌های صادقانه» می‌داند راضی شده است؟

اکنون سخن در این نیست که وزیری نرود و در هیات دولت جابجائی صورت نگیرد. سخن بر سر این است که اگر رئیس‌جمهور خواهان تحول است چرا این تحول را در نزدیک‌ترین اطرافیان خود پدید نمی‌آورد؟ … تا کجا می‌توان اظهارنظرهای برژنسکی مآبانه بعضی ازمشاورانتان را آقای رئیس‌جمهور تحمل کرد که بودجه میلیاردی می‌گیرند و مثل بعضی دستگاه‌های باصطلاح فرهنگی حوزه و خارج حوزه فقط کارمند و حقوق بگیران آویزان اضافه می‌کنند؟ سازمان برنامه و بودجه به یک مدیر شجاع نیاز دارد تا بودجه از انحصارهای تحمیلی کنونی آزاد شود و به مصرف واقعی برسد.

فرصت زیادی ندارید. در فرصت کوتاه باقیمانده تنها راه موفقیت، تقویت بنیه دولت از طریق شکستن این حلقه تنگ و به کار گماردن افراد شجاع است." [۱]

سید فاضل موسوی نماینده سابق مجلس نیز درباره حلقه بسته مدیریتی روحانی گفته است: "این یک واقعیتی است که یک حلقه نامبارک در اطراف رئیس جمهور چنبره زده‌اند و اینها همه چیز را در انحصار خودشان می‌دانند. آنقدر هم قلیل و نامحبوب هستند که اگر به تنهایی در خیابان راه بروند، مردم اینها را نمی‌شناسند و برایشان اهمیتی قائل نیستند. متاسفانه تصمیم گیران اصلی هم اینان هستند."

غلامرضا تاجگردون درباره اظهارات اخیر حسام الدین آشنا درباره بودجه نوشت:

هر رئیس جمهوری گویا باید یک مشایی داشته باشد. مشاور محترم رئیس جمهور بعد از شش سال از دوره رئیس جمهور با دادن آدرس غلط به جامعه فرار به جلو می‌کند. بودجه را دولت می‌دهد. شش سال هم آقای روحانی بودجه را به مجلس داد. هر آنچه که بخواهد می‌تواند در لایحه انجام می‌دهد. مثل امسال که هر جا را دوست نداشت کم کرد و هر جا را دوست داشت بالا برد. افزایش‌های مجلس هم مشخصه. افزایش حقوق بازنشستگان، کسری بیمه‌ها، عمرانی مناطق محروم، پاداش برزمین مانده فرهنگیان و کارمندان، افزایش مستمری افراد تحت پوشش بهزیستی و کمیته امداد و از این قبیل موضوعات. جناب آقای آشنا این مردم درد زیادی دارند به دردشان نمک دروغین نریز یا اینکه اگر جنایتی شده دولت فعلی را هم در این جنایت شریک بدانید. البته که اگر مجلس ببیند جایی بی انصافی شده باشد اصلاح می‌کند. چه در عرصه اقتصادی و چه فرهنگی و چه در دفاع. خدا همه را به راه راست هدایت کند.[۲]

همچنین، جهانگیری معاون اول روحانی نیز برای نشان دادن اختلافات و عمق بسته بودن حلقه مدیریت که روحانی را کانالیزه و مهندسی کرده است، می‌گوید: در شرایط امروز نیازمند مدیران شجاع و ریسک پذیر هستیم، گفت: برخی فکر می‌کنند ما خودکار به دست باید به دنبال عزل مدیرانی باشیم که ریسک پذیر نیستند، در حالی که تا این لحظه اجازه برکناری منشی خود را هم پیدا نکردم. مدیری که مسئولیت. [۳]

همچنین وبسایت فرارو در گزارشی با عنوان "کابینه در تصرف حلقه نزدیکان" نوشت:

سخن از یک حلقه است، از چند نام پر نفوذ در دولت که این روزها گفته می‌شود بیشترین نقش را در فرآیند تنظیم کابینه بازی می‌کنند. حلقه‌ای که یک طرف آن محمد نهاوندیان قرار دارد و سمت دیگر آن محمود واعظی نقش بازی می‌کند. این روزها این حلقه متهم است که به دنبال تسخیر پست‌های کلیدی کابینه است. [۴]

فرارو همچنین نوشت: چندی پیش محمود صادقی روایتی از حسن روحانی نقل کرده بود که نشان می‌داد، روحانی از سه گروه لیست کابینه دریافت می‌کند؛ از ستاد انتخاباتی خود (با محوریت محمد شریعتمداری و مرتضی بانک)، از اصلاح طلبان (بامحوریت اسحاق جهانگیری) و از اصولگرایان میانه ور.

اما به نظر می‌رسد یک گروه دیگر در تنظیم کابینه نقش مهمی ایفا می‌کنند. این گروه هم حلقه نزدیکان و مشاوران حسن روحانی هستند. حلقه‌ای که بیشتر آن‌ها از اعضای حزب اعتدال و توسعه هستند و برخی دیگر از مشاوران مورد اعتماد روحانی‌اند.

در این حلقه می‌توان به اسامی؛ محمد باقر نوبخت (رییس سازمان مدیریت)، محمود واعظی (وزیر ارتباطات)، محمد نهاوندیان (رییس دفتر)، مسعود سلطانی‌فر (وزیر ورزش) و حسام الدین آشنا (مشاور) اشاره کرد.

صادق زیباکلام در گفت و گو با فرارو درباره نقش این حلقه پر نفوذ در دولت آینده گفت: "من تصور می‌کنم که یک مشکل بنیادی در دولت آقای روحانی وجود دارد و همچنان هم این مشکل ادامه دارد. مشکل این است که یک عده‌ای یا چند نفری وجود دارند که این افراد در حقیقت از همان ابتدا با آقای روحانی بوده‌اند. می‌توان گفت که این افراد حلقه بسیار نزدیک به روحانی هستند که شامل حسام‌الدین آشنا، محمدباقر نوبخت، محمد نهاوندیان تا حدودی محمد شریعمتداری و الهام امین‌زاده و همچنین برادر آقای رئیس‌جمهور یعنی حسین فریدون. این چند نفر حلقه بسیار نزدیک به آقای روحانی هستند."

او ضمن اشاره به برخی اخبار پیرامون ناراحتی اسحاق جهانگیری معاون اول رییس جمهوری از نحوه چینش کابینه، با بیان اینکه " گفته می‌شود که مغز متفکر اقتصاد آقای روحانی آقای محمد نهاوندیان و محمدباقر نوبخت و ولی‌الله سیف است" افزود: " اما در نظر داشته باشید که هیچ بالندگی و هیچ درخشندگی از این افراد حتی در بخش اقتصادی هم نمی‌بینید؛ یعنی واقعاً برای کسی چون اسحاق جهانگیری سخت است که با این مجموعه همکاری داشته باشد. شاید اگر پای مرحوم آیت‌الله‌هاشمی رفسنجانی و اصرار و تاکیدات الزام‌آور ایشان به آقای جهانگیری که تحت هیچ شرایطی آقای روحانی را تنها نگذارند نبود، ایشان مدت‌ها پیش از آقای روحانی جدا شده بود."