سردار غلامرضا جلالی، در برنامه تلویزیونی پرسشگر که برنامه ای با محوریت موضوعات آموزش و پرورش است شب گذشته با موضوع «پدافند غیرعامل» به روی آنتن شبکه آموزش سیما رفت، درباره ارتباط پدافند غیرعامل و مدارس و دانشگاه‌ها گفت: پدافند غیرعامل دفاع در برابر یک تهدید یا حادثه و خطر بدون استفاده از سلاح و تجهیزات است. نظامیان برای دفاع از سلاح استفاده می کنند اما پدافند غیرعامل دفاع بدون استفاده از سلاح است. به عنوان مثال فرار کردن و مخفی شدن می تواند ابزاری برای دفاع در فضایی باشد که فرد مورد تهدید قرار گرفته است.
به گزارش مهر، وی با عنوان این مطلب که با دو دسته تهدیدات طبیعی مانند سیل و زلزله و دوم تهدیدات انسان ساخت و با منشا انسانی مانند دزدی، سرقت و جنگ داریم، درباره حوادثی مانند آتش سوزی در مدرسه زاهدان اظهار کرد: هرجا مخاطره و تهدیدی وجود دارد باید با روش های خاصی آن را به صفر نزدیک کنیم. در بحث نظری هر حوزه ای مخاطرات و ریسک هایی دارد باید شدت، احتمال و پیامد خطر را بسنجیم.
جلالی ادامه داد: اگر ریسک یک ماجرا از سطح قابل قبول عبور کرد باید سریعا اقدام و آن را به سمت صفر برد. اما در بسیاری مواقع این تناظر وجود ندارد، به عنوان مثال در همین حادثه دانشگاه آزاد شیب زیاد جاده، عدم وجود عوامل کنترل کننده در جاده، مشکلات فنی خودرو، تغییر و تحولات مدیریتی و... از جمله عوامل خطر بودند. امروز در دنیا در داشبوردهای مدیریتی حوزه های دارای ریسک را شناسایی می‌کنند.
وی در پاسخ به اینکه درباره حوادثی چون حادثه آتش سوزی مدرسه ای در زاهدان و یا تصادف مرگبار اتوبوس دانشگاه آزاد، آیا دستگاه‌ها نباید در برابر سازمان پدافند غیرعامل پاسخگو باشند، گفت: در تقسیم کار سازمانی موضوعات در سه سطح ایمنی، امنیتی و دفاعی دیده می‌شوند. در سطوح ایمنی معمولا خود دستگاه‌های اجرایی مسئولیت را برعهده دارند. این حادثه اتوبوس دانشگاه آزاد نیز در حیطه ایمنی قرار می گیرد. وقتی جاده ای در داخل دانشگاه وجود دارد باید دارای استانداردهای ایمنی باشد باید پیگیری کرد که چرا استانداردهای ایمنی موجود اعمال نشده اند؟
رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور درباره اینکه آیا نباید یک دستگاه بالاسری برای نظارت وجود داشته باشد، بیان کرد: روال کار در هر حوزه ای مشخص است. در حوزه ایمنی و زیرساخت دانشگاه و وزارت علوم مقصرند. یک حادثه دارای ابعاد مختلفی است، یک بعد احساسات است ولی نباید منجر به تصمیم احساسی شود. یک بعد دیگر قانونی است و به قوه قضائیه برمی‌گردد بعد سوم نیز داخلی است و وزارت علوم و دانشگاه آزاد باید پیگیر آن باشند و در نهایت هر کس مقصر است باید برابر قانون با وی برخورد شود.
جلالی با بیان اینکه در هر حوزه ای می‌توان نکات پدافند را برشمرد، اظهار کرد: خطر، تهدید و ریسک سه عنصر مهم هستند که سطح اینها قابل شناسایی و بررسی است. در حادثه دانشگاه آزاد، دانشجویان اگر همواره احساس خطر می‌کردند که باید اطلاع می دادند و مطالبه می کردند و مسئولان نیز باید ریسک خطر را ارزیابی و نواقص را اصلاح می کردند.
رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور ادامه داد: در فضاهای مسکونی، کارخانجات، مدارس و بسیاری مکان های دیگر نیز شناسایی و تعیین سطوح پدافند غیرعامل امکان پذیر است و باید انجام شود.
وی افزود: ما یک وظیفه قانونی داریم هم هشدار می دهیم و هم برخورد می کنیم. مثلا بازدیدی از مدرسه ای داشتیم که در مجاورت آن مواد شیمیایی خطرناک تولید می شد و امنیت نداشت، یا در اصفهان ۱۰ کارخانه در بافت شهری است که خطر، ریسک و تهدید برای مردم ساکن دارد که موارد اینچنینی را دنبال می کنیم.
جلالی در واکنش به درخواست و پرسش برنامه پرسشگر برای ایجاد بستری که مردم و مدارس بتوانند موارد دارای خطر را به سازمان پدافند غیرعامل گزارش بدهند، گفت: معمولا در کنار شناسایی عوامل خطر و پیگیری آنها، آموزش و مانورهای آمادگی برگزار می کنیم که تاثیرات خوبی هم دارد. سامانه اختصاصی ویژه ای تا دو هفته آینده راه اندازی خواهیم کرد که مردم موارد خطرآفرین و مدارس ناایمن را گزارش کنند.
وی با بیان اینکه مبنای دفاع همه کشورهای دنیا مدارس هستند، اظهار کرد: در قاطبه کشورها مردم در حوزه احتیاط و دفاع در قالب بسیج و سرباز دفاع، لایه اصلی دفاع را شکل می‌دهند. مباحث دفاعی در مدارس مورد توجه قرار دارند. بازدیدی از کشور کره داشتم و دانشجویان دختر و پسر آنجا آموزش های نظامی را می گذراندند. باید به دختران مان آموزش دهیم اگر زمانی جنگ رخ داد، در زمان غیبت پدر، همسر و برادرتان باید چه نقشی ایفا کنید؟ درس آمادگی دفاعی نیز ضروری است. در طول دوره های مختلف تحصیلی ۱۵ اثر پدافند غیرعاملی را به کمک سازمان پژوهش تهیه کردیم که قرار شد ابتدا به صورت مکمل ارائه شود.
رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور به تکلیف مدارس در برابر حوادث اشاره کرد و گفت: در دوره دفاع مقدس برای مدارس پناهگاه می‌ساختیم و آموزش می دادیم. پدافند غیرعامل قصد دارد بدنه دفاع را در مدارس نهادینه کند.
وی ادامه داد: موضوع «مدرسه آماده در تهدید» از رویکردهای جدی ماست، الگویی را در قالب جزوات درسی برای آمادگی در مقابل حوادث تهیه کردیم که هرسال تمرین میکنیم. این طرح سال قبل از طریق بسیج دانش آموزی در سه هزار مدرسه اجرا شد.
جلالی افزود: منشا تهدیدات انسان خواسته، فناوری است. با سرعت عجیبی از تغییرات فناوری ها روبرو هستیم که هم قابلیت های بسیاری و هم تهدیداتی دارند.
