روز یکشنبه، 25 نوامبر (4 آذر ماه) در سواحل شبه جزیره کریمه درگیری بین کشتی‌های نظامی روسی و اوکراینی درگرفت که در نتیجه روسیه کشتی‌های اوکراینی را توقیف کرد. این حادثه روز دوشنبه در مسکو، کی‌یف و سایر پایتخت‌های جهان در مرکز توجه و در راس اخبار قرار داشت.
به گزارش تسنیم قضیه بدین صورت رخ داد که در تاریخ 25 نوامبر (4 آذر ماه) سه کشتی نیروی دریایی اوکراین به آبهای ساحلی روسیه وارد شده و به سمت تنگه کرچ پیش رفتند.
براساس اطلاعات سرویس امنیت فدرال شبه جزیره کریمه، طرف اوکراینی هیچگونه درخواستی برای عبور ناوگان خود از این تنگه ارائه نکرد. کشتی‌های اوکراینی به علائم هشدار دهنده مرزبانان روسی توجه نکرده و اقدام به انجام مانورهای خطرناک کردند.
در واکنش به این اقدامات تحریک‌آمیز، قایق‌های نظامی روسی و یک کشتی باری این کشور مانع از ورود آنها به خلیج کرچ شدند. نیروهای مرزبانی روسیه برای متوقف کردن کشتی‌های نظامی اوکراینی متوسل به استفاده از سلاح شدند و هر سه کشتی در آبهای ساحلی روسیه توقیف شدند. در جریان این حادثه سه نظامی اوکراینی زخمی شدند که در حال حاضر در بیمارستان بندر کرچ بستری بوده و جراحات آنها جدی نیست. در این ماجرا 24 نفر خدمه کشتی‌های اوکراینی بازداشت شده‌اند.
سرویس امنیت فدرال روسیه اقدام کشتی‌های اوکراینی در نقض حریم دریایی روسیه را غیرقانونی و مغایر با کنوانسیون حقوق دریایی سازمان ملل نامید. این در حالی است که طرف اوکراینی معتقد است که اقدامات مرزبانان روسیه غیرقانونی بوده و توافق‌نامه دریایی بین روسیه و اوکراین، آزادی آمدوشد کشتی‌ها در دریای آزوف و تنگه کرچ را تضمین کرده است.
سرویس امنیت فدرال روسیه اعلام کرده که بر اساس اعتراف برخی ملوانان اوکراینی، کشتی‌های نیروی دریایی این کشور، به دستور مستقیم مقامات کی‌یف وارد آبهای ساحلی روسیه شدند و این اقدام تحریک آمیز در هماهنگی با سازمان امنیت اوکراین انجام گرفته است.
در پی این حادثه، شورای امنیت ملی و دفاع اوکراین بلافاصله نشستی فوق‌العاده تشکیل داد و در جریان آن تصمیم گرفته شد تا برای مدت 60 روز وضعیت نظامی در کشور اعلام شود. "پیتر پروشنکو" رئیس جمهوری اوکراین از نمایندگان پارلمان خواست تا در نشستی غیرعلنی این مسئله را بررسی کنند.
ارتش اوکراین به حالت آمادگی رزمی کامل درآمده است
چند ساعت بعد وزارت دفاع اوکراین اعلام کرد، با توجه به تصمیم شورای امنیت ملی و دفاع اوکراین درباره اعلام وضعیت نظامی، ارتش این کشور به حالت آمادگی رزمی کامل در آمده است.
علاوه بر این، سازمان امنیت اوکراین نیز به حالت آمادگی نظامی در آمده و در این رابطه اقدامات ضداطلاعاتی برای ممانعت از دیگر اقدامات تحریک آمیز سرویس امنیتی روسیه در جهت بی ثبات کردن اوضاع داخلی در این کشور تقویت خواهد شد.
وزارت امور خارجه اوکراین نیز با انتشار بیانیه‌ای از روسیه خواست تا خدمه کشتی‌های نیروی دریایی این کشور که توسط مرزبانان روسی در منطقه دریای آزوف بازداشت شده‌اند، را آزاد کند.
از سوی دیگر روسیه خواستار نشست فوری شورای امنیت سازمان ملل برای بررسی وضعیت بوجود آمده در دریای آزوف شد. "دمیتری پولیانسکی" معاون نماینده دائم روسیه در سازمان ملل به خبرنگاران اعلام کرد که در رابطه با توسعه خطرناک اوضاع در دریای آزوف و رویدادهای متعاقب آن، این کشور خواستار برگزاری نشست فوری اعضای شورای امنیت در روز دوشنبه برای بررسی وضعیت به وجود آمده در این منطقه شده است.
اعتراض خیابانی و حمله افراد تندرو به سفارت روسیه در پایتخت اوکراین
همان شب در پایتخت اوکراین اعتراضات خیابانی روبروی سفارت روسیه رخ داد و عده‌ای افراد تندرو با استفاده از بمب‌های دودزا و مواد منفجره به سفارت روسیه در کی‌یف حمله کردند. یک ماشین نمره دیپلماتیک نیز در نزدیکی سفارت به آتش کشیده شد. نیروهای انتظامی وزارت کشور اوکراین تلاش کردند امنیت سفارت روسیه را تامین کنند.
در پی این وقایع "ماریا زاخارووا" سخنگوی وزارت امور خارجه روسیه اعلام کرد، مسکو از دولت اوکراین توقع دارند تا بدون معطلی تمامی اقدامات لازم برای تامین امنیت دیپلمات‌های روسی و همچنین اجتناب از وارد شدن آسیب جدی به ساختمان سفارت روسیه را انجام دهد.
زاخارووا تاکید کرد، کشورهای غربی که بر مقامات کی‌یف نفوذ دارند، باید علائم لازم را ارسال کنند تا آنها از اقدامات تحریک آمیز خود علیه روسیه دست بردارند. به گفته وی، روسیه به کی‌یف هشدار داده بود که هر گونه اقدام تحریک آمیز در دریای آزوف غیرقابل قبول خواهد بود و این مسئله را به شرکای غربی خود نیز گفته است.
مواضع مسکو: لاوروف به غرب توصیه کرد مقامات کی‌یف را آرام کند
روز گذشته "سرگئی لاوروف" وزیر امور خارجه روسیه نیز در کنفرانس مطبوعاتی اعلام کرد که این کشور نگرانی از امکان اعمال تحریم‌های جدید به خاطر اوضاع بوجود آمده در تنگه کرچ ندارد.
لاوروف گفت: «ما مدت‌هاست دیگر نگران این مسائل نیستیم. مسلما تحریم‌ها همیشه بد هستند، ولی زمانی که به‌خاطر حادثه‌ای مانند اتفاق دیروز، طرفی که حاکمیت ارضی‌اش نقض شده، باید منتظر باشد که ممکن است بعنوان هدف اعمال تحریم‌های بیشتر محسوب شود. البته تفسیر چنین سیاستی برای ما مشکل است. ما به سختی می توانیم امیدوار باشیم که بتوانیم به روی افرادی که به دنبال یافتن بهانه‌های جدید و جدیدتر برای اعمال فشار بر روسیه هستند، تاثیر گذار باشیم.»
به گفته وی، طرف اوکراینی احتمالا روی منافع مضاعف این اقدام تحریک آمیز، از جمله روی این مسئله که آمریکا و اروپا که همواره طرفدار چنین تحریکات ضدروسی هستند، پایشان به این مسئله باز خواهد شد.
وزیر خارجه روسیه از حامیان غربی مقامات کی‌یف نیز خواست تا افرادی را که تلاش می کنند در آستانه انتخابات ریاست جمهوری در اوکراین با استفاده از این قبیل اقدامات، امتیازات سیاسی خاصی به دست آورند، را آرام کنند.
"دمیتری پسکوف" سخنگوی کاخ کرملین هم اعلام کرد که ولادیمیر پوتین به طور مرتب گزارشات مربوط به اوضاع در دریای آزوف و تنگه کرچ را از همان دقایق اولیه که کشتی‌های اوکراینی وارد آبهای بیطرف در نزدیکی شبه جزیره کریمه شدند را دریافت می‌کند.
وی همچنین گفت: «تصمیم مقامات کی‌یف درباره اعلام وضعیت نظامی در اوکراین در آستانه انتخابات ریاست جمهوری در این کشور نشان می‌دهد که تلاش می‌شود تا روی نظر رای‌دهندگان اوکراینی تاثیر گذاشته شود و این اقدام با بالا بردن پرچم جنگ صورت گرفته است. در حالیکه چنین تصمیماتی از دید مسکو اقدامی بسیار خطرناک است.»
وزارت امور خارجه روسیه نیز روز دوشنبه در بیانیه‌ای اعلام کرد اقدامات تحریک‌آمیز طرف اوکراینی در خلیج کرچ در دریای آزوف که در هماهنگی با آمریکا و اتحادیه اروپا صورت گرفته، عواقب جدی خواهد داشت، چرا که مسکو با هرگونه تحرکات که تهدیدی برای تمامیت ارضی و امنیت روسیه باشد با شدیدترین شکل مقابله خواهد کرد.
در این رابطه "ولادیمیر پوتین" رئیس جمهوری روسیه نیز شب گذشته در مذاکرات تلفنی با "آنگلا مرکل" صدراعظم آلمان حادثه روز یکشنبه در تنگه کرچ دریای آزوف را محکوم کرده و اقدامات طرف اکراینی را تحریک‌آمیز نامید. رئیس جمهوری روسیه ابراز امیدواری کرد که مقامات برلین از نفوذ خود بر دولت اوکراین استفاده کرده تا مانع از ادامه چنین اقدامات غیرمنطقی شود.
پوتین همچنین نگرانی جدی خود در رابطه با تصمیم مقامات کی‌یف درباره آمادگی رزمی کامل نیروهای مسلح این کشور را اعلام کرده و تاکید کرد که مسئولیت کامل هر گونه درگیری نظامی و وخامت اوضاع در منطقه تنها برعهده رهبران اوکراین خواهد بود.
شورای امنیت از مواضع روسیه در تنش بوجود آمده با اوکراین حمایت نکرد
این در حالی است که اعضای شورای امنیت شب گذشته با دستورکار پیشنهادی روسیه برای بررسی حادثه رخ داده در دریای آزوف مخالفت کرده و حتی آمریکا و برخی کشورهای اروپایی از مواضع اوکراین در این باره حمایت کردند.چهار کشور عضو شورای امنیت با این ابتکارعمل روسیه موافقت کردند، هفت کشور با آن مخالفت و چهار کشور نیز به آن رای ممتنع دادند.
"نیکی هیلی" نماینده دائم آمریکا در سازمان ملل در این نشست گفت، ایالات متحده و متحدان اروپایی این کشور در شورای امنیت، نگران حادثه پیش آمده در خلیج کرچ هستند و از تمامیت ارضی اوکراین حمایت می‌کنند.
وی همچنین روسیه را به اقدامات تحریک آمیز علیه اوکراین متهم کرده و یادآور شد: «این عقیده تنها از طرف آمریکا نبوده، بلکه نمایندگان کشورهای فرانسه، هلند لهستان، سوئد و انگلیس نیز در این باره با ما هم عقیده هستند.»
"دمیتری پولیانسکی" معاون نماینده دائم روسیه در سازمان ملل بعد از این نشست، تاکید کرد بی تفاوتی اعضای شورای امنیت به این حادثه ، می‌تواند تشویق کننده رهبران اوکراین بوده و به آنها برای ادامه اقدامات تحریک آمیز خود علیه روسیه چراغ سبز نشان دهد.
سخنگوی وزارت خارجه روسیه نیز از تصمیم شورای امنیت در ممانعت از بررسی حادثه رخ‌داده روز یکشنبه ابراز تاسف کرد و یادآور شد که اعضای شورای امنیت مسلما با اعمال نفوذ آمریکا به نقص آشکار حریم دریایی روسیه از سوی اوکراین بی توجهی کرده‌اند ماریا زاخارووا همچنین هشدار داد که بعد از حادثه 25 نوامبر، امکان اقدامات تحریک آمیز جدید از طرف اوکراین در دریای سیاه بعید نیست.
حمایت نمایندگان پارلمان اوکراین از برقراری وضعیت نظامی در کشور
از سوی دیگر، پارلمان اعلای اوکراین دستور رئیس جمهور "پیتر پروشنکو" درباره برقراری «وضعیت نظامی» در برخی مناطق اوکراین را مورد تایید قرار داد. این تصمیم با حمایت 276 نماینده از 330 نماینده حاضر در نشست فوق العاده شب گذشته پارلمان مورد تصویب قرار گرفت.
این وضعیت نظامی برای مدت 30 روز در برخی از مناطق شرقی و جنوبی اوکراین، از جمله لوهانسک، نیکولایف، خارکوف، سومسک، چرنیگوفسک، اودسا و همچنین آبهای ساحلی دریای آزوف اعمال خواهد شد.
وضعیت نظامی به مقامات کی‌یف این اجازه را می دهد تا رژیم کار برخی از موسسات، سازمان‌ها و ارگان‌ها را تغییر داده، ساعات ممنوعیت عبور و مرور برقرار کرده و تغییراتی در رژیم آمد و رفت وسایل نقلیه داده، آزادی حرکت عبور و مرور شهروندان و بخصوص اتباع خارجی را کاهش دهد و همچنین بازرسی افراد، وسایل شخصی آنها، داخل وسایل نقلیه و خانه‌های مسکونی را فراهم سازد.
در نشست پارلمان اوکراین تاکید شد که با این وجود تاریخ برگزاری انتخابات ریاست جمهوری در اوکراین تغییری نکرده و در همان تاریخ 31 ماه مارس سال 2019 انجام خواهد گرفت.
در این رابطه "نیکلای پاتروشیف" دبیر شورای امنیت روسیه معتقد است با توجه به اعلام وضعیت نظامی در اوکراین، امکان لغو انتخابات ریاست جمهوری در این کشور وجود دارد.
وی گفت: «اقدامات تحریک آمیز در دریای آزوف که به دستور "پیتر پروشنکو" رییس جمهوری انجام گرفت، بار دیگر تایید می کند که وی بخاطر فقدان برنامه منسجم انتخاباتی قصد دارد فعالیت انتخاباتی خود را صرفاً به روی تهدیدات خیالی از جانب روسیه متمرکز کند.»
پاتروشیف تاکید کرد، دولت اوکراین به یک منشاء تهدیدآمیز دائم تبدیل شده و حادثه رخ داده در دریای آزوف و تجاوز نیروی دریایی این کشور به حریم دریایی روسیه، تنها یکی از این تهدیدات در فهرست جنایات مقامات کی‌یف است.
مقامات اوکراینی ازهم اکنون به دنبال جلب حمایت کشورهای غربی هستند
رئیس جمهوری اوکراین در گفت‌وگویی تلفنی با "مایک پامپئو" وزیر امور خارجه آمریکا، وی را در جریان تصمیم مقامات کی‌یف درباره برقراری وضعیت نظامی در کشور قرار داد. البته محتوای این مذاکرات فاش نشده است.
در همین رابطه "دونالد ترامپ" رئیس جمهوری آمریکا نیز در پاسخ به سئوال خبرنگاران در این باره گفت، از تنش بوجود آمده در روابط روسیه و اوکراین خوشش نمی‌آید و امیدوار است کرد که این مسئله هرچه سریعتر حل و فصل شود. وی افزود، در اروپا نیز از این حادثه خرسند نیستند و وی قطعاً با رهبران کشورهای اروپایی در این باره مذاکراتی خواهد داشت.
به عقیده کارشناسان، مناقشه بین روسیه و اوکراین ممکن است تحریم‌های جدیدی علیه مسکو را به همراه داشته باشد. "آندری سوزداتسیف" رئیس دانشکده اقتصاد و سیاست جهانی مدرسه عالی اقتصاد مسکومعتقد است: «اگر تحقیقات به سطح بین المللی برسد، ما در وضعیت دشواری قرار خواهیم گرفت، برای اینکه اکثر کشورهای جهان شبه جزیره کریمه را متعلق به روسیه نمی دانند. مقامات کی‌یف با برنامه ریزی برای عبور کشتی‌ها در منطقه بدون موافقت روسیه، تلاش می کنند تا حاکمیت خود را بر آبهای شبه جزیره کریمه را نشان دهند.در واقع آنها از هر بهانه‌ای استفاده می کنند تا در آستانه آغاز مبارزات انتخاباتی برای پست ریاست جمهوری اوکراین، آمریکا را به سمت اعمال تحریم‌های جدید علیه روسیه سوق دهند، چراکه به خوبی می‌دانند غرب، قطعا به این مسئله واکنش مورد نظر آنها را نشان خواهد داد.»
