تهوع و استفراغ ناشی از شیمی درمانی، یکی از آزاردهنده‌ترین عوارض جانبی درمان سرطان است که نه تنها به بیمار احساس بسیار نوخوشایندی می‌دهد بلکه می‌تواند موجب دهیدراته شدن بدن و بستری شدن‌های پیاپی در بیمارستان شود.
به گزارش باشگاه خبرنگاران هر چند دارو‌های تجویزی وجود دارند که در کاهش این علائم بسیار موثرند، اما در برخی موارد، راهکار‌های جایگزین نیز می‌توانند مفید باشند. اگر زنجبیل به کاهش احساس تهوع در فرد بیمار کمک کند، پس سوال‌های دیگری نیز به ذهن خطور می‌کند که در این مطلب به آن‌ها پاسخ می‌دهیم.
زنجبیل و سلامتی
زنجبیل بابت فواید قابل توجهی که برای سلامتی دارد معروف است و سال‌های زیادیست که به عنوان راهکاری طبیعی برای کاهش حالت تهوع در طب سنتی به کار می‌رود.
زنجبیل از ریشه‌ی گیاه زنجبیل گرفته می‌شود که می‌توانید به صورت مکمل یا به عنوان یک خوراکی، دمنوش و یا به عنوان ادویه در غذا‌های مورد علاقه‌تان آن را مصرف کنید.
حالت تهوع مرتبط با شیمی درمانی
تهوع به احساس ناراحتی در معده گفته می‌شود که می‌تواند به استفراغ منجر بشود یا نشود و یکی از عوارض بسیار شایع دارو‌های شیمی درمانیست.
در شیمی درمانی به تمام سلول‌های سریع در حال رشد در بدن حمله می‌شود، این حمله با همان سرعتی که سلول‌های سرطانی در فولیکول‌های مو، مغز استخوان و سیستم گوارش خود را تقسیم می‌کنند روی می‌دهد.
آیا زنجبیل می‌تواند حالت تهوع شیمی درمانی را کاهش بدهد؟
بعضی از دارو‌های شیمی درمانی نسبت به بقیه، بیشتر حالت تهوع ایجاد می‌کنند و هر کسی ممکن است تجربه‌ای متفاوت از حالت تهوع ناشی از این دارو‌ها داشته باشد.
هر چند دارو‌های شیمی درمانی در دهه‌های گذشته، کمتر حالت تهوع ایجاد می‌کنند، اما تخمین زده می‌شود دست کم ۷۰ درصد از افراد بیمار، حین و بعد از شیمی درمانی، همچنان تا حدودی با این مشکل دست به گریبانند.
کاهش حالت تهوع
اینکه زنجبیل در بدن دقیقا چگونه عمل می‌کند که حالت تهوع را کاهش می‌دهد هنوز مشخص نیست. زنجبیل حاوی اولئورزین است؛ موادی که بر عضلات سیستم گوارش اثر می‌گذارند. همچنین زنجبیل خاصیت ضد التهابی روی بدن دارد.
مطالعه‌ای در سال ۲۰۰۹ روی بیش از ۶۰۰ بیمار سرطانی صورت گرفت و یافته‌ها نشان دادند که مکمل زنجبیل توانسته بود حالت تهوع ناشی از شیمی درمانی را به میزان ۴۰ درصد کاهش بدهد.
مطالعه‌ای نیز در سال ۲۰۱۲، بهترین دوز‌های زنجبیل برای این منظور را مورد بررسی قرار داد و دریافت حالت تهوع در افراد به مقدار زیادی کاهش یافته بود.
در این مطالعه به گروهی از بیماران ۰.۵ گرم، گروهی یک گرم و گروهی دیگر ۱.۵ گرم زنجبیل طی دو قسمت در یک روز و به مدت ۶ روز خورانده شد و این برنامه سه روز پیش از شروع شیمی درمانی شروع شده بود. موثرترین دوز در این مطالعه، ۰.۵ تا یک گرم زنجبیل در روز بوده است.
شیمی درمانی ممکن است فورا یا چند ساعت و یا چند روز بعد از تزریق باعث حالت تهوع بشود. مطالعه‌ی دیگری که در سال ۲۰۱۲ روی بیماران دچار سرطان سینه انجام شد نشان داد مصرف زنجبیل بین ۶ تا ۲۴ ساعت بعد از شیمی درمانی، بیشترین اثر را روی کاهش حالت تهوع داشته است.
اما مطالعه‌ی دیگری که روی کودکان و جوانان سرطانی انجام شد دریافت زنجبیل، هم به تسکین حالت تهوع حاد (در عرض ۲۴ ساعت) و هم به تسکین حالت تهوع به تاخیر افتاده (بعد از ۲۴ ساعت) کمک کرده بود.
نتایج مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۷ نشان می‌دهد تاثیر زنجبیل بر تهوع و استفراغ ناشی از شیمی درمانی ممکن است روی زنان و مردان متفاوت باشد و یا بستگی به نوع سرطان و یا داروی مصرفی داشته باشد.
در این مطالعه، ظاهرا زنجبیل، تاثیر خاصی رو خیلی از مردان شرکت کننده در آزمایش که سرطان ریه و سر و گردن داشتند نداشته است، اما روی زنان مبتلا به سرطان‌های سر و گردن تا حدودی مفید بوده است.
مطالعات صورت گرفته برای ارزیابی میزان تاثیرگزاری زنجبیل بر حالت تهوع ناشی از شیمی درمانی نشان می‌دهد این ساقه‌ی زیرزمینی زنجبیل است که حاوی عناصر فعال می‌باشد.
ترکیبات جینجرول و شوگاول هر دو بر جنبش سیستم روده‌ای و سرعت تخلیه‌ی معده اثر می‌گذارند و ضمنا فرارسان‌های عصبی موجود در مغز و مرتبط با حالت تهوع را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهند.
دوز‌های موثر
مطالعاتی که به بررسی مصرف زنجبیل برای حالت تهوع ناشی از شیمی درمانی پرداخته‌اند معمولا شامل مصرف زنجبیل طی یک دوره‌ی چند روز می‌شوند که از چند روز قبل از تزریق دارو شروع می‌شود. دوز‌های مکمل‌های به کار رفته در این مطالعات در طیف ۰.۵ گرم تا ۱.۵ گرم در روز قرار دارند.
تا کنون طبق آزمایشات، موثرترین دوز زنجبیل، مکمل ۲۵۰ میلی گرمی دو تا چهار بار در روز بوده است. این چیزی معادل تقریبا یک چهارم قاشق چایخوری زنجبیل خشک شده و یا یک دوم قاشق چایخوری زنجبیل تازه در روز است. فراموش نکنید که تنها زنجبیل واقعی دارای خاصیت ضد تهوع است. عرق زنجبیلی که از فروشگاه‌ها خریداری می‌کنید ممکن است حاوی اسانس زنجبیل باشد نه خود زنجبیل.
همچنین توصیه می‌کنیم پیش از مصرف زنجبیل طی دوره‌ی درمان حتما با پزشک خود مشورت کنید.
هشدار
در مورد مصرف هرگونه مکملی با پزشک‌تان مشورت کنید، چون مکمل‌ها حاوی موادی هستند که می‌تواند برای عده‌ای مضر باشد.
همچنین تاکید می‌کنیم که مصرف زنجبیل، جایگزین دارو‌های ضد تهوع و استفراغ، حین و بعد از شیمی درمانی نمی‌تواند باشد. در مطالعاتی که گفته شد، زنجبیل به عنوان کمکی برای دارو‌های ضد تهوع به کار رفته بود.
زنجبیل می‌تواند به عنوان رقیق کننده‌ی خون نیز به کار برود، بنابراین از مصرف آن همراه با دارو‌های رقیق کننده‌ی خون اجتناب کنید. زنجبیل نباید نزدیک به زمان عمل جراحی سرطان مصرف شود. پایین بودن تعداد پلاکت‌های خون به دلیل شیمی درمانی ممکن است ریسک خونریزی را بالا ببرد و به همین علت پزشک شما قبل از توصیه به مصرف زنجبیل، یک آزمایش خون برای‌تان تجویز خواهد کرد.
افرادی که سنگ صفرا دارند نباید زنجبیل مصرف کنند. مکمل‌های زنجبیل معمولا مشکلی برای گوارش ایجاد نمی‌کنند، اما ممکن است عده‌ای از افراد با سوزش معده، اسهال، گُر گرفتگی و یا کهیر مواجه شوند.
اگر شما و پزشک معالج‌تان تصمیم گرفتید که زنجبیل برای برطرف کردن حالت تهوع ناشی از شیمی درمانی مفید است، کمی وقت صرف کنید و در مورد انواع گوناگون زنجبیل مطالعه کنید.
دستورالعمل تهیه‌ی غذاهایی با زنجبیل که برای‌تان ساده‌تر است و می‌توانید با خودتان حمل کنید پیدا کنید. برخی از افراد ترجیح می‌دهند چای زنجبیل درست کنند یا خودشان در خانه، عرق زنجبیل تهیه کنند.
