هشتاد و هفتمین جلسه کمیسیون نخبگان و آینده نگاری علم و نوآوری دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی برگزار شد.
به گزارش مرکز خبر شورایعالی انقلاب فرهنگی، در ابتدای این جلسه سلطانخواه، رئیس کمیسیون نخبگان و آینده نگاری علم و نوآوری با اشاره به سابقه فعالیت‌های این کمیسیون در رابطه با موضوع مهاجرت تحصیلی گفت: نتایج بررسی‌ها و مطالعات صورت گرفته در جلسات این کمیسیون در قالب کتابی توسط دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی منتشر شده است که در این کتاب روند مهاجرت تحصیلی دانشجویان در جهان مورد توجه قرار گرفته است.
پس از سخنان سلطانخواه، ادامه جمع‌بندی و خلاصه‌ای از روند مهاجرت تحصیلی دانشجویان در جهان طی گزارشی ارائه شد؛ که در بخش اول این گزارش آمار مهاجرت دانشجویان در جهان به تفکیک 17 کشور براساس گزارش انستیتو آمار یونسکو (UIS) تا سال 2014 و همچنین نمادهای مربوط به شاخصهای کلیدی (تعریف شده توسط یونسکو) که شامل نرخ مهاجرت دانشجو به خارج از کشور، نرخ ناخالص ثبت نام خارج از کشور و نرخ مهاجرت دانشجو به داخل کشور هستند؛ مورد دسته بندی قرار گرفت.
در بخش دیگر این گزارش تحقیقاتی، مهاجرت تحصیلی دانشجویان به آمریکا و بالعکس براساس گزارش انستیتو آموزش بین المللی (IIE) به طور خاص و در بخش سوم روند تغییرات تعداد دانشجویان مهاجر برخی کشورها به آمریکا در 17 سال اخیر بر اساس گزارش انستیتو آموزش بین المللی (IIE) بررسی شد.
در این گزارش آمار مهاجرت چند کشور از اروپا، آسیای شرقی، امریکا، غرب آسیا و کشورهای اسلامی مورد بررسی قرار گرفت و این نکته مورد اشاره قرار گرفت که در چهار کشور اروپایی عموما مقصد مهاجران امریکا نمیباشد، بلکه کشورهای داخل اروپا میباشد.
براساس گزارش مذکور تعداد کل دانشجویان مهاجر ایرانی در کشورهای دیگر حدود 500 هزار نفر با نرخ مهاجرت به خارج 1/1 درصد میباشد و همچنین تعداد مهاجر مهمان در ایران براساس آمار وزارت علوم و بهداشت 11288 نفر با نرخ مهاجرت به داخل 2/0 درصد میباشد.
در ادامه این گزارش تأکید شد بیشترین تعداد دانشجویان ایرانی تا سال 2014 در آمریکا با تعداد 9696 نفر بوده و پس از آن کانادا با 4254 دانشجو و ایتالیا با 3637 دانشجو رتبه دوم و سوم درپذیرش دانشجوی ایرانی را دارا هستند.
در بخش دیگری از این گزارش با بررسی فرآیند تبادل دانشجو در ایالات متحده آمریکا؛ چین در سال 2016 -2015 با تعداد 547/328 دانشجو مقام اول را در ارسال دانشجو به امریکا داشته و همچنین تعداد 918/165 دانشجوی هندی در امریکا به تحصیل اشتغال داشتهاند که با این تعداد دانشجو، هند مقام دوم را به خود اختصاص داده است.
همچنین عربستان سعودی هم با تعداد 287/61 دانشجو در آمریکا مقام سوم را دارد که حضور این تعداد دانشجو 2/06 میلیارد دلار به اقتصاد آمریکا کمک کرده است.
به گزارش مرکز خبر شورای عالی انقلاب فرهنگی؛ در ادامه نیز جایگاه جمهوری اسلامی ایران در تبادل دانشجو به آمریکا مورد بررسی قرار گرفت و بر همین اساس در سال 2017 – 2016 تعداد 12643 دانشجوی ایرانی در امریکا به تحصیل مشغول بودند که این تعداد 431 میلیون دلار به اقتصاد امریکا کمک کردهند و در نتیجه ایران مقام یازدهم را در اعزام دانشجو به امریکا داشته است.
بنا بر آمار 11599 دانشجوی انگلیسی در آمریکا به تحصیل اشتغال داشتند که 421 میلیون دلار به اقتصاد آمریکا کمک کردند و با این آمار انگلیس مقام دوازدهم را در ارسال دانشجو به امریکا داشته است؛ حال آنکه در مقابل 38189 دانشجوی آمریکا در انگلیس به تحصیل اشتغال داشته اند و این در حالی است که 328547 دانشجوی چینی در آمریکا مشغول به تحصیل بوده اند و 1143 میلیارد دلار به اقتصاد آمریکا کمک کرده و در مقابل 12790 دانشجوی آمریکایی در چین مشغول به تحصیل بودند.
همچنین در این گزارش در مورد تفکیک دانشجویان ایرانی در آمریکا در مقاطع تحصیلی مختلف آمده است: فوق دیپلم و کارشناسی 7/7 % ، کارشناسی ارشد و دکتری 8/75 % ، مهارتی 8/14 % و سایر 8/1 % و بر همین اساس 8/75 درصد از مهاجرت‌های تحصیلی دانشجویان ایرانی به ایالات متحده آمریکا از بین دانشجویان تحصیلات تکمیلی بوده که ایران بیشترین، هند و ترکیه بعد از ایران، بیشترین میزان ارسال دانشجو در مقطع تحصیلات تکمیلی را به خود اختصاص داده است.
در ادامه این جلسه اعضا به بیان نظرات و پبشنهادهای خود پرداختند. تنظیم جدول مقایسهای براساس نرخ مهاجرت، شناسایی روند جذب دانشجو در کشورهای موفق، بررسی علل و عوامل مهاجرت نخبگان در کشورهای مهاجر فرست، احصاء برنامههای مهاجرتی و بورس در کشورهای پیشرو، فرصت‌ها و تهدیدهای مهاجرت نخبگان به خارج و عدم بازگشت آن‌ها، نبود جذابیت‌های علمی و خدمات رفاهی در بهرهگیری از نخبگان درکشور، توجه به مزیتهای اقتصادی پذیرش تحصیلی دانشجویان، احصاء آمار مهاجرت نخبگان ایرانی به تفکیک رشته تحصیلی، سیاستگذاری چرخش نخبگان در کشور و تقویت تمایل به بازگشت مهاجران به کشور از جمله این نظرات بود.
در پایان این جلسه سلطانخواه نیز گفت: براساس تحلیل و رهیافت، جغرافیای مهاجرت ثابت نیست و در طول زمان با تغییراتی همراه است که این تغییرات به سیاست‌ها و برنامههای دولت‌های کشورهای مهاجرپذیر مربوط می‌شود.
وی افزود: همانطور که در گزارش آمده است، کاهش "درصد پذیرش دانشجوی مهاجر" در آمریکا از 28 درصد کل دانشجویان مهاجر در سال 2001 به 25 درصد در سال 2016 نشان از تغییر جغرافیای مهاجرت دارد که این تغییرات به سیاست‌ها و برنامههای دولت‌های کشورهای مهاجرپذیر مربوط می‌شود و در سال 2016، چین بیش از 10 درصد از کل دانشجویان مهاجر جهان را در خود جا داده است.
