اگر کارنامه عملکرد وزارت بهداشت در دولت یازدهم و دوازدهم را منطقی ارزیابی کنیم، نکات ارزنده بسیاری وجود دارد، اما در مقابل هنوز هم برخی مطالبات مردم بی‌پاسخ مانده و آنها درصددند که به نتیجه دلخواه خود دست یابند. برای آنها فرقی ندارد که ادوار گذشته چه کم‌کاری‌هایی در حوزه سلامت داشته‌اند؛ چرا که همچنان با مشکلات بسیاری دست‌وپنجه نرم کرده و صرفا چشم‌شان متولیان امر حال حاضر را می‌بیند. آنچنان که دیگر گوش‌شان به هیچ شوخی از جانب مسئولان بدهکار نیست.
طرح تحول سلامت از اردیبهشت 93 در دولت یازدهم در بیمارستان‌های وزارت کشور اجرایی شد و اتفاقات مناسبی را برای بیماران رقم زد که بر هیچ‌کس پوشیده نیست، اما با این حال خلأهایی در این سیستم نمایان است که طی روزهای اخیر واکنش کاربران را برانگیخته است. از جمله آنکه وزیر بهداشت پیرامون بیماران SAM گفت که آیا مردم حاضرند برای دو سال طول عمر بیشتر یک نفر، یک میلیارد هزینه کنیم؟ آن‌گاه بود که این سخن خشم کاربران را برانگیخت و سوژه رسانه‌ها شد. از سوی دیگر، پیش‌تر از آن هم وزیر بهداشت به شهرستان بجستان سفر کرد و نسخه‌ای برای پیرمرد نانوای بجستانی پیچید که از هزینه زیاد درمان گله‌مند بود. نسخه‌ای که هشتگ‌ساز شد و بار دیگر موجب شد که کاربران از خود واکنش نشان دهند. با این حال پاسخ روابط‌عمومی وزارت بهداشت به دفاع از سخن حسن هاشمی این بود که وزیر گاهی با مردم شوخی می‌کند. با تمام این تفاسیر باید گفت که وزارت بهداشت در دولت یازدهم و دوازدهم خدمات شایسته‌ای را انجام داده که نباید آن را نادیده بگیریم، اما مطالبات و مشکلات مردم نیز در حوزه سلامت بحق است و نباید بخشی از جامعه را حذف کنیم. تازه اگر بخواهیم به مسائل دیگر نیز بپردازیم، حرف برای گفتن بسیار است. آنچنان که چندی پیش گاز استریل در شکم بیماری جا ماند و مقصران یک بیمارستان دولتی به دلیل این اتفاق تنها سه درصد مقصر شناخته شدند. این مساله نشان می‌دهد که چه اهمال‌کاری‌هایی در حوزه سلامت بی‌سر و صدا رخ می‌دهد، دریغ از آنکه بهای واقعی حقوق شهروندان پرداخت شود.
چرایی ماندگاری طولانی بیماران در اورژانس‌ها
هفته قبل معاون درمان وزیر بهداشت در پاسخ به سوالی درباره چرایی ماندگاری طولانی‌مدت بیماران در اورژانس بیمارستان‌ها و عدم انتقال‌شان به بخش‌های بیمارستانی گفت: ایرادی که در این زمینه گرفته می‌شود، ایرادی درست است؛ از این نظر که سال‌ها بود اورژانس‌های بیمارستانی توسعه نیافته بودند، اما با آغاز طرح تحول سلامت بر اساس برنامه باید ۱۸۵ اورژانس بیمارستانی توسعه پیدا می‌کرد که تاکنون ۱۴۹ موردش به بهره‌برداری رسیده و بقیه هم در حال تکمیل هستند. البته نیاز داریم تا سایر اورژانس‌های کشور را هم توسعه دهیم و حتی اورژانس‌های تخصصی مانند اورژانس‌های مربوط به حوادث جاده‌ای و... ایجاد کنیم. قاسم جان‌بابایی افزود: مشکلی که در حال حاضر با آن مواجهیم ماندن بیماران در اورژانس است، یعنی بیمار به اورژانس می‌رود، از سوی متخصص طب اورژانس در کمتر از شش ساعت تعیین تکلیف می‌شود، اما با اینکه تعیین تکلیف شده به دلیل بالا بودن ضریب اشغال تخت‌های بیمارستان‌ها و ازدحام بیماران در بخش‌ها، بیمار در اورژانس می‌ماند و باید صبر کند تا بیماران دیگر از بخش ترخیص شوند و سپس به بخش منتقل شود. حتی گاهی هم با توجه به اینکه هنوز در برخی استان‌ها با کمبود بخش‌های ویژه مواجهیم، بیمار زیر دستگاه تنفسی در اورژانس می‌ماند، اما تلاش‌مان این است که این مسائل به حداقل برسد. او با بیان اینکه در طرح تحول سلامت بیش از دو هزار و 400 تخت ویژه اضافه شد، اما هنوز در این زمینه کمبود داریم، گفت: تخت‌های اورژانس هم در طرح تحول تقریبا دو برابر شدند، اما همچنان نیاز بیشتری وجود دارد. به گزارش ایسنا، معاون درمان وزارت بهداشت ادامه داد: در عین حال قرار است اورژانس‌ها هم از نظر فضای فیزیکی و هم از نظر نیروی انسانی توسعه یابند. برای این اقدام عددی از محل هدفمندی یارانه‌ها مشخص شده است که هرزمان تخصیص یابد، توسعه اورژانس‌ها را انجام می‌دهیم.
اکنون مشکل کشور ما تخت بیمارستان نیست
برای پرداختن به این مساله بهتر است کمی به عقب‌تر برگردیم، به شهریور 97. دقیقا ماه گذشته بود که پدر کودک سه ساله اعلام کرد که علت مرگ فرزندش این بود که یکی از بیمارستان‌های دولتی به علت کمبود تخت از پذیرش دخترش سرباز زده است. آن‌گاه بود که «آرمان» در 22 شهریور در صفحه چهار روزنامه با حسینعلی شهریاری، رئیس کمیسیون بهداشت مجلس به گفت‌وگو پرداخت و او اعلام کرد: اکنون مشکل کشور ما تخت بیمارستان نیست. با وجود این، «آرمان» بار دیگر مساله کمبود تخت بیمارستانی را مورد توجه قرار داده و این بار به سراغ مسئولان وزارت بهداشت رفته است.
جبران کمبود تخت زمان‌بر است
«کمبود تخت بیمارستانی یک بحث مزمنی است که مربوط به این دوره و دوره قبل نیست. آنچنان که ما یک کمبود تاریخی داریم و در ادوار مختلف به حوزه درمان توجه نشده است. به گونه‌ای که درمان در برخی ادوار جزو اولویت‌ها بوده و در برخی ادوار نبوده است.» این اظهارنظرات عباس زارع‌نژاد، مشاور وزیر و رئیس مرکز روابط‌عمومی و اطلاع‌رسانی وزارت بهداشت به خبرنگار «آرمان» است. به گفته او همیشه حوزه سلامت، تصمیم‌گیری‌ها و تخصیص اعتبارات و بودجه در اولویت‌های دهم و یازدهم بود، اما در دولت یازدهم و دوازدهم بالاخره به سلامت توجه بیشتری شد. با این حال جبران کمبودها زمان‌بر است. گرچه طی پنج سال گذشته تحت بیمارستانی اضافه شده است، اما هم اکنون معادل تخت بیمارستانی موجود کمبود تخت داریم. او ادامه می‌دهد: دولت با اعتبارات موجود هر سال نمی‌تواند بیشتر از دو هزار تخت بیمارستانی اضافه کند. بنابراین اگر بخواهیم به اعتبارات دولتی تکیه کنیم شاید 50 سال زمان ببرد که بتوانیم کمبود تخت امروز را جبران کنیم. مشاور وزیر بهداشت خاطرنشان می‌کند: بنابراین دولت باید به اعتبارات توجه کند و سلامت را به عنوان یک اولویت مهم در کنار اولویت‌های دیگر مانند امنیت ببیند، به گونه‌ای که با اختصاص اعتبارات کافی عقب‌ماندگی تاریخی این حوزه جبران شود. از سوی دیگر، مشارکت خیرین مهم است. اگرچه وظیفه دولت است که این کمبودها را جبران کند، اما خیرین می‌توانند بخشی از کمبودها را جبران کنند. زارع‌نژاد اظهارمی‌کند: باید شرایطی را ایجاد کرد تا بالاخره بخش خصوصی در حوزه خدمات درمانی حضور فعال‌تری داشته باشد. شاید اکنون زمانش فرارسیده باشد که بخش خصوصی بخشی از این کمبودها را جبران کند. رئیس مرکز روابط‌عمومی و اطلاع‌رسانی وزارت بهداشت اضافه می‌کند: از سوی دیگر، باید دولت، وزارت بهداشت و مجلس تصمیماتی بگیرند که ورود بخش خصوصی به حوزه درمان مقرون به صرفه باشد، یعنی در کنار پوشش‌هایی که باید بیمه انجام دهد، سودآوری در پی داشته باشد. او توضیح می‌دهد: اگر بخش خصوصی در این حوزه سرمایه‌گذاری کرد، پوشش بیمه باید عمیق باشد که مردم دچار افزایش پرداخت در بخش سلامت و درمان نشوند. بنابراین امیدواریم که مجموعه دولت، خیرین، بخش خصوصی و همان‌طور سرمایه‌گذاری‌هایی که بالاخره در این چند سال از طریق سرمایه‌گذاری خارجی مقدماتش انجام شده در آینده به ثمر برسد. اینها مجموعه اقداماتی است که می‌تواند بخشی از کمبودها را در بخش تخت بیمارستانی جبران کند. با این حال شنبه در اهواز دو بیمارستان به ظرفیت 250 تخت افتتاح شد. این دو بیمارستان اولین بیمارستان‌های دولتی هستند که بعد انقلاب در اهواز ساخته شده‌اند. زارع‌نژاد تصریح می‌کند: امیدواریم در طول چهار سال گذشته معادل آن چیزی که در دولت یازدهم به تخت‌های بیمارستانی اضافه شد، در این چهار سال هم به تعداد تخت‌های بیمارستانی اضافه شود. او با بیان اینکه بیشتر اورژانس‌های بیمارستان‌ها بازسازی و نوسازی شده‌اند، می‌گوید: طرح توسعه در بخش عمده‌ای از اورژانس بیمارستان‌ها اجرا و فضا گسترده‌تر شده است. این در حالی است که به تخت‌های بیمارستانی اورژانس‌ها اضافه شده و ما در هر سفری که می‌رویم؛ در اکثر بیمارستان‌ها پروژه‌هایی که به بهره‌برداری می‌رسد، طرح توسه اورژانس‌هاست که هم کیفیت خدمات را افزایش می‌دهد، هم به لحاظ تجهیزات و فضای فیزیکی نوسازی شده و هم نیروی انسانی جدید را به‌کار می‌گیرد. این در حالی است که در حوزه نیروی انسانی کمبود وجود دارد.
همه بیماران اورژانسی پذیرش می‌شوند
مشاور وزیر بهداشت می‌افزاید: بیمار اورژانسی بلافاصله در بیمارستان پذیرش می‌شود، هیچ وقت این گونه نبوده که بیمار اورژانسی به دلیل نبود تخت پذیرش نشود. بیمارستان‌های دولتی قانونا موظف هستند، همه بیماران اورژانسی را پذیرش کنند. او ادامه می‌دهد: حتی برخی بیماران اورژانسی ممکن است به بیمارستان‌های ارجاعی منتقل شوند که ضریب اشغال بالای 90 درصد دارند. زارع‌نژاد بیان می‌کند: خدماتی که در اورژانس به بیماران داده می‌شود، ناقص نیست. اتفاقا خدمات اورژانس به دلیل حضور مستمر پزشکان متخصص و پرستاران مجرب و همان‌طور تجهیزات در دسترس باکیفیت است، اما از آنجایی که تخت بیماران نزدیک به هم است، باید زود تعیین تکلیف شده و به بخش منتقل شوند.
نوسازی 50 هزار تخت فرسوده
رئیس مرکز روابط‌عمومی و اطلاع‌رسانی وزارت بهداشت اظهار می‌کند: بخشی از بیمارستان‌ها که قدمت بالای 50 سال دارند، در طرح بیمارستان‌های جایگزین قرار گرفته‌اند. او بیان می‌کند: از سوی دیگر، بیمارستان‌هایی که قدمت پایین‌تری دارند و تخت‌هایشان فرسوده است، در طول چهار - پنج سال گذشته بازسازی شده‌اند، آنچنان که ما در پنج سال گذشته بیش از 50هزار تخت فرسوده را نوسازی کردیم و همین فرآیند در دولت دوازدهم هم به همین کیفیت ادامه پیدا می‌کند.
