بعد از اینکه قیمت دلار افزایش یافت و به دنبال آن قیمت خودروها گران شد، پیش فروش خودروسازان با توجه به حاشیه سودی که برای متقاضیان در بازار ایجاد می‌کرد، از استقبال باورنکردنی برخوردار شده است، بنابراین در هر دوره‌ای که تعدادی خودرو از سوی خوردوسازان برای پیش فروش عرضه می‌شد، بسیاری از متقاضیان از بازار پیش فروش خودرو دست خالی باز می‌گشتند.
به گزارش ری فارس، البته یکی از مسائل که در مورد ثبت‌نام‌ها مطرح می‌شد، این بود که این خودروها به دست متقاضیان واقعی نمی‌رسد و با توجه به اینکه اکثریت متقاضیان علیرغم تلاش‌های فراوان برای ورود به سایت، موفق به ثبت نام نمی‌شدند، شبهات فراوانی در رابطه با این ثبت‌نام‌ها مطرح می‌شد.
به همین دلیل در پیش‌فروش خودرو در دهم مهرماه، به محل رصد و ستاد فرماندهی پیش فروش خودرو سایپا مراجعه کردیم و از نزدیک، فرآیند پیش‌فروش این گروه خودروسازی را مشاهده کردیم و همچنین در گفت‌وگو با حسن حسین آبادی قائم مقام مرکز مطالعات استراتژیک فناوری اطلاعات سایپا از جزئیات این دوره از ثبت‌نام‌ها و چگونگی تحویل خودروهای پیش فروش و نحوه عمل به تعهدات این گروه خودروسازی مطلع شدیم که این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید:
- فارس: فرآیند پیش فروش در این دوره از ثبت‌نام برای اینکه مشتریان با سرعت بیشتری بتوانند ثبت‌نام خود را انجام دهند، چگونه است؟
- حسین آبادی: در این دوره از ثبت نام، میزان ثبت نام و تعداد خودروهای برای پیش فروش مشابه پیش فروش قبلی است و انواع خودروهای ایکس 100، ایکس 200 و و آریو عرضه می‌شود.
پیش فروش خودرو از ساعت 10 امروز آغاز شده و برخلاف دفعات قبل که تا حدودی سرعت پیش فروش پایین بود، این بار سرعت بیش از 5 برابر افزایش یافته است، به طوری که بین ساعت 10 تا 11 بیش از 10 هزار دستگاه خودرو به فروش قطعی رسید، در حالی که در دفعات قبل در هر ساعت 2 هزار خودرو به فروش می‌رسید.
طی مدت گذشته بهبودهای زیادی روی زیر ساخت سخت افزاری و نرم افزاری برای فروش سیستم صورت دادیم که نتایج آن سرعت و رضایت مشتریان در فرآیند ثبت نام است بطوریکه در این سری از فروش مردم کمتر برای ثبت شکایت‌های خود با تماس گرفتند.
به هرحال شلوغی یک سایت وقتی عرضه یک محصول برای فروش محدود باشد، مسئله عجیبی نیست و طبیعی است که وقتی از یک نوع کالا فقط 50 هزار به فروش می‌رسد، اما حدود 500 هزار متقاضی دارد عده‌ای که موفق به خرید و ثبت‌نام نشده‌اند، ناراضی باشند.
وقتی تعداد زیادی می‌خواهند ظرف چند ثانیه ثبت‌نام کنند، متولی سایت مجبور است تا کسانی را که وارد سایت می‌شوند را در صف قرار دهد تا بیش از ظرفیت محصول نفروشد. بنابراین برای آنها در فضای مجازی یک صف ایجاد می‌شود تا هر فردی که زودتر در صف قرار گرفته عملیات خرید خود را زودتر انجام دهد.
* فارس: ساز و کار نهادهای نظارتی بر فرآیند پیش‌فروش‌ها و ثبت نام چگونه است؟
حسین آبادی: در فرآیند عرضه خودروها هم کمیته خودرو وزارت صنعت و سازمان بازرسی نظارت دارد و بعد تایید آنها محصولات مان را به مشتریان عرضه می‌کنیم و تاکنون در تمامی پیش‌فروش‌های قبلی با توجه به اطلاعاتی که به مراجع ذیصلاح ارائه کرده‌ایم، فرآیند فروش ما کاملا مشخص بود و ما توانسته‌ایم به هدفمان که عرضه محصول به مشتری نهایی است برسیم.
* در رابطه با چگونگی نظارت توضیح بفرمایید؟
حسین آبادی: یک سری از نهادها زمانی که می‌خواهیم سهمیه‌ها را شروع کنیم و قبل از ثبت نام نظارت و کنترل دارند بطوریکه میزان فروش ما را مشخص می‌کنند. به عنوان مثال وزارت صنعت نظارت کامل بر فرآیند دارد تا مشخص شود که به چه میزان توانایی عرضه داریم و این نهاد نظارتی تک تک محصولات پیش فروش و میزان آن را مصوب و سپس به ما مجوز فروش می‌دهد.
بنابراین اولین قدم نظارتی در وزارت صنعت و کمیته خودرو این وزارت خانه است که جزء نهادهای بالا دستی خودروساز‌ها محسوب می‌شود.
* سازمان بازرسی کل کشور فرایند نظارت را انجام می‌دهد
اما از زمانی که عملیات فروش شروع می‌شود، مراجع نظارتی قانونی مثل سازمان بازرسی کل کشور در تمامی فروش‌ها حضور خواهند داشت و برنامه ریزی فروش را نظارت می‌کنند و بعد از آغاز فروش، نمایندگان سازمان بازرسی در محلی که سایت فروش را کنترل می‌کند، حاضر می‌شوند و سایر مراجع نظارتی در سازمان حضور دارند و بعد از ثبت‌نام هم تمامی آمار از جمله کد ملی و همه مشخصات شناسنامه‌ای و مشخصات خودرو و مشخصات واریز وجه در اختیار سازمان بازرسی و حراست سازمان صنعت، معدن و تجارت قرار می‌گیرد و آنها هم کنترل نهایی را انجام می‌دهند.
در این سری از فروش‌ها هم اسامی خریداران به همراه کد ملی مخدوش شده و استان و نوع خودرو خریداری شده بر روی سایت فروش قرار دارد و هر مراجعه کننده‌ای به سایت امکان دسترسی به این آمار را دارد.
البته روش‌های دیگری هم از قبل برای شفاف‌سازی وجود داشته، به طوری که پس از پایان ثبت‌نام، مراجع نظارتی برون سازمان و درون سازمانی افرادی را به صورت رندوم از لیست مشتریان انتخاب می‌کردند و با تماس با این افراد، در مورد شرایط ثبت نام از آنها سوال می‌شد.
* فارس: تعداد مراجعه کنندگان به سایت چقدر بوده است؟
حسین آبادی: در این نوبت از ثبت‌نام به دلیل اینکه چند بار پیش از این خودروهای خود را عرضه کرده بودند، تعداد متقاضیان و مراجعه کنندگان به سایت کمتر بود، همچنین با توجه به محدودیت‌هایی که در ثبت‌نام برای اینکه خودرو به دست مصرف‌کننده نهایی برسد، ایجاد شده بود بر کاهش تعداد متقاضیان اثرگذار بود.
* فارس: محصولات عرضه شده با چه قیمتی عرضه می‌شود؟
حسین آبادی: تمامی محصولاتی که در این پیش فروش عرضه شدند، به قیمت روز تحویل می‌شود، در ابتدا مبلغی به عنوان پیش دریافت از مشتریان اخذ می‌شود، اما قیمت نهایی قیمت روز و در زمان ارسال دعوت‌نامه مشخص می‌شود و براساس محاسبات روز مابه‌التفاوت از خریداران دریافت و پس از دریافت وجه، خودرو تحویل مشتری می‌شود.
* فارس: مباحثی مطرح است مبنی بر اینکه به دلیل عدم توانایی خودروسازان در تامین قطعات، ممکن است این خودروهای پیش فروش در زمان مقرر به مشتریان تحویل داده نشود و یا اصلا تحویل داده نشود؟ چه تعهدی خودروسازی برای این تحویل‌ها دارد؟
حسین آبادی: برنامه‌ریزی برای پیش‌فروش‌ها، فقط توسط گروه خودروسازی تصمیم‌گیری نمی‌شود، بلکه چندین مرجع نظارتی قبل از اینکه بخشنامه‌های فروش منتشر شود، آنها روی پیش فروش بررسی لازم را انجام می‌دهند و برنامه تولید و برنامه تامین قطعات را کنترل می‌کنند و میزان پیش‌فروش‌ها و تعهداتی را کنترل می‌کنند و در صورتی که به این جمع‌بندی برسند که ما از این توانایی برخورداریم که در ماه‌های تعیین شده خودرو را تحویل دهیم، آنگاه مجوز پیش فروش را به ما می‌دهند.
خودروساز به ازای تمام پیش‌فروش‌ها قبلا مجوز پیش فروش را دریافت و برنامه‌ریزی لازم را انجام می‌دهد و بعد پیش فروش به مرحله اجرا در می‌آید.
ما در سال جاری طی یک مقطع کوتاه به دلیل عدم تامین قطعات و عدم ترخیص قطعات از گمرک که همه در جریان این موضوع هستند، یک ماه در تحویل‌ها تاخیر داشتیم اما مشتریان مطمئن باشند، حتما طبق تاریخ مشخص شده برای آنها دعوت‌نامه‌ها را ارسال و خودروها را تحویل می‌دهیم.
* فارس: اما در حال حاضر برخی خریداران خودروهای ساندرو و خودروهای این خانواده که در سال گذشته اقدام به ثبت‌نام کرده‌اند، نتوانستند‌اند خودروهای خود را تحویل بگیرند، در این مورد توضیح بفرمایید.
حسین آبادی: محصولات ما به دو گروه تقسیم می‌شود، برخی محصولات، محصولاتی هستند که در پیش فروش امروز هم عرضه شده‌اند و این محصولات حجم ساخت بالایی دارند و نیاز به سی کی دی چندانی ندارد و می‌توانیم تحت شرایط تحریم هم قطعات مورد نیاز برای آن را تامین کنیم و به تولید ادامه دهیم.
* دلایل تاخیر در عرضه خودروهای خانواده رنو
اما برخی دیگر از محصولات، محصولاتی هستند که حجم سی کی دی بالایی دارند و وابستگی برای تامین قطعات آنها به شرکت‌های خارجی زیاد است. این محصولات مانند محصولات از خانواده رنو است که قطعا باید سی کی دی آنها را از فرانسه تامین کرد و برای اینکه بتوانیم تولیدمان را تداوم ببخشیم باید حدود 40 درصد از سی کی این محصولات از رنو فرانسه تامین کنیم.
امکان تامین قطعات این محصولات هم برای ما از هیچ کشور دیگری وجود ندارد. بنابراین با توجه به شرایط تحریمی که اکثر خودروسازانی که در ایران حضور داشتند به واسطه شرایط تحریم از ایران خارج شدند و برخلاف تعهدات، دیگر قطعات را به ایران تحویل نمی‌دهند.
پیش فروش‌ها همه بر مبنای برنامه‌هایی مصوبی بوده که طرفین توافق کرده‌اند، ولی به هر دلیلی با توجه به تحریم‌ها این شرکت‌ها توانایی تامین قطعات مورد نیاز ما را ندارند و طبیعی است که تحت چنین شرایطی که در بسیاری از حوزه‌های دیگر هم وجود دارد، عمل به تعهدات مربوط به این خودروها با تاخیر انجام می‌شود اما جزئیات دقیق تر در مورد تاخیر در تحویل ساندرو و استپ وی و محصولات رنو را باید از معاون فروش سایپا دریافت کنید؟
* فارس: آیا خودروهای ساندرو، ال نود و استپ وی که متقاضی فراوانی برای خرید دارند به همین دلیل در پیش‌فروش‌ها عرضه نشد؟
حسین آبادی: بله
