علی‌رغم تجربه پرهزینه و عبرت آموز برجام، اکنون جان کری در جایگاه منجی نشسته و به ظریف درخصوص حفظ برجام مشاوره می‌دهد!
به گزارش کیهان در روز‌های گذشته، «واشنگتن فری‌بیکن» در گزارشی نوشته بود: «جان کری وزیر امور خارجه اسبق آمریکا در مصاحبه با رادیو «سالم» گفت که طی ماه‌های اخیر سه یا چهار بار با محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه ایران دیدار کرده است. کری گفت: در نروژ، مونیخ و دیگر نشست‌های بین‌المللی با وزیر امور خارجه ایران دیدار و تلاش کرده تا به ظریف برای حفظ توافق هسته‌ای کمک کند».
این گزارش از چند منظر قابل بررسی است.
عبرتِ بستن با کدخدا!
آقای روحانی- اردیبهشت ۹۲- در جمع دانشجویان صنعتی شریف گفت: «.. آمریکا کدخداست؛ بستن با کدخدا راحت‌تر است». بر همین اساس رویکرد مذاکره مستقیم با آمریکا در دولت یازدهم و در موضوع هسته‌ای اجرا شد. «علی اکبر صالحی» رئیس‌سازمان انرژی اتمی- فروردین ۹۷- گفت: «ما در مذاکرات هسته‌ای دولت یازدهم، با آمریکا مذاکره می‌کردیم نه مجموعه ۱+۵». تعداد دیدارهای دوطرفه «محمد جواد ظریف» ــ وزیر خارجه ایران ــ و «جان کری» ــ وزیر خارجه وقت آمریکا ــ در مذاکرات هسته‌ای به حدی زیاد بود که تعجب رسانه‌های خارجی را در پی داشت. مذاکره مستقیم با آمریکا تا جایی پیش رفت که پیاده‌روی ۱۵ دقیقه‌ای ظریف و کری در ژنو، مکالمه تلفنی ۱۵ دقیقه‌ای روحانی با اوباما و دست دادن ظریف و اوباما در صحن سازمان ملل نیز به آن اضافه شد.
دولت روحانی با این ایده که «می توان با کدخدا بست و همه مشکلات را رفع کرد» مذاکرات هسته‌ای را پیش برد و برجام را امضاء کرد. در این مسیر برخی از خطوط قرمز نظام نیز از سوی دولت نادیده گرفته شد و دولت در اجرای
۲۹ شرط ابلاغی دچار قصور و تقصیر‌های فراوانی شد. مقامات ارشد دولت تاکید کردند که با امضای برجام مشکل رکود، گرانی، بیکاری، ازدواج، محیط زیست و حتی آب خوردن مردم حل شده و سرمایه خارجی به کشور سرازیر شده و تحریم‌ها به تاریخ می‌پیوندد.
برجام امضا و اجرا شد. در دوران پسابرجام از دلار حدود ۳۳۰۰ تومانی رسیدیم به دلار ۱۴ هزار تومانی و به دنبال آن، سبد میوه‌های برجام با پراید ۴۰ میلیونی و سکه ۴ میلیونی و افزایش ۳۵ درصدی قیمت مسکن در یکسال و افزایش سرسام‌آور قیمت اجاره بهای مسکن تکمیل شد.
در همین مقطع، قانون تحریمی کاتسا مشهور به سیاه چاله تحریم و قانون تحریمی آیسا نیز تصویب و تمدید شد.
موارد فوق بیش از پیش ثابت کرد که گره زدن معیشت مردم به اخم و لبخند مقامات آمریکایی و سهل‌اندیشی و دلخوشی به «تضمینِ امضای کری»، هیچ دستاوردی عاید مردم کشورمان نخواهد کرد.
مشاوره با کِری!
ظریف-تیر ۹۷- در جلسه مشترک با فراکسیون ولایی مجلس گفته بود: «آمریکا از ابتدا با انقلاب، نظام و ملت ما دشمنی داشته، دارد و خواهد داشت و این ربطی به جمهوری‌خواه و دموکرات هم ندارد، بلکه روش‌های آن‌ها متفاوت است».
محمد جواد ظریف همچنین-شهریور ۹۷- در مصاحبه با شبکه تلویزیونی سی‌ان‌ان و در پاسخ به این سؤال خبرنگار که «اگر شما احساس می‌کردید آمریکا به تحریم‌ها اعتیاد دارد، چرا توافق را ادامه دادید؟»، گفته بود: «این شاید یکی از اشتباهات بوده است، اما مشکل اینجا بود که احساس ما این بود ایالات متحده یاد گرفته که دست‌کم در مورد ایران، تحریم‌ها علی‌رغم ایجاد مشقت‌های اقتصادی، نتایج سیاسی مد نظر آن‌ها را به بار نمی‌آورند و من فکر می‌کردم که آمریکایی‌ها این درس را یاد گرفته‌اند. متأسفانه، اشتباه می‌کردم».
«جان‌کری» -دی ۹۵-گفته‌بود: «مذاکرات [دولت اوباما]با تهران برای عقب نشاندن ایران از برنامه هسته‌ای به نتیجه رسید و حالا دولت بعدی آمریکا [ترامپ]باید ضمن ادامه اعمال فشار بر ایرانی‌ها، برای عقب نشاندن برنامه موشکی ایران تلاش کند... روابطمان با ایران بسیار مناقشه‌برانگیز خواهد ماند و ما باید اعمال فشار را بر ایران حفظ کنیم تا این کشور از برنامه موشکی، حمایت از تروریست‌ها، بی‌توجهی به حقوق‌بشر و مداخله در امور همسایگانش دست بکشد».
ظریف ضمن اذعان به هدف مشترک دموکرات‌ها و جمهوری‌خواهان، تاکید کرده که در اعتماد به آمریکا اشتباه کرده است، از سوی دیگر کری تاکید دارد که اقدامات دولت‌های آمریکا در یک پازل تعریف شده و پس از تعطیلی صنعت هسته‌ای ایران در دولت اوباما باید این روند در دولت ترامپ و در مورد توان موشکی و قدرت منطقه‌ای ایران تکرار شود.
با این‌حال و علی‌رغم تجربه پرهزینه و عبرت‌آموز برجام، اکنون جان کری در جایگاه منجی نشسته و به ظریف درخصوص حفظ برجام مشاوره می‌دهد!
سفارتخانه‌های بدون سفیر!
وزیر امور خارجه در شرایطی برای دیدارهای منظم با یک مقام سابق آمریکایی فرصت دارد که هنوز دولت در دو کشور چین و هند (دو شریک تجاری بزرگ ایران و دو خریدار عمده نفت ایران) سفیر ندارد!
اکنون حدود ۸ ماه است که ایران در هند سفیر ندارد. این اقدام تأمل برانگیز موجب شده است تا میزان مراودات تجاری دو کشور کاهش یابد و این در شرایطی است که کشور هندوستان می‌تواند نقش موثری در کاهش اثرات تحریم‌ها علیه ایران داشته باشد.
اوایل مرداد سال جاری و همزمان با پایان زمان مسئولیت، ولی الله سیف در بانک مرکزی، عبدالناصر همتی که چندروز قبل از آن به عنوان سفیر ایران در کشور چین انتخاب شده بود، به جای سیف بر کرسی ریاست بانک مرکزی نشست. گرچه در زمانی که همتی به عنوان سفیر انتخاب شده بود، بسیاری از رسانه‌های دولتی از تاثیرات مثبت حضور یک چهره اقتصادی به عنوان سفیر سخن می‌گفتند، اما از زمان تغییر مسئولیت او و طی بیش از ۵۰ روز گذشته که جایگاه سفیر ایران در چین خالی مانده سخنی از اثرات مخرب خالی بودن این جایگاه نگفتند.
امتیازدهی یکطرفه به اروپا!
۱۷ خرداد سال جاری دولت هلند با فرار به جلو، با اخراج دو دیپلمات ایرانی از مسئولیت اعطای پناهندگی به عامل حادثه تروریستی ۷ تیر، شانه خالی کرد.
همچنین در تیرماه سال جاری دستگاه اطلاعاتی بلژیک با انتشار بیانیه‌ای مدعی شد که یکی از دیپلمات‌های سفارت ایران در وین، پایتخت اتریش که قصد داشته در نشست گروهک تروریستی منافقین در نزدیکی پاریس بمب‌گذاری کند، در آلمان بازداشت شده است. به عبارت دیگر کارمند رسمی سفارت ایران در اتریش به بهانه یک ادعای مضحک در آلمان دستگیر شده و تمام موازین و پروتکل‌های دیپلماتیک درباره او نادیده گرفته شده است.
علاوه بر این، ۳۰ مرداد سال جاری نیز دولت آمریکا دو ایرانی را به اتهام جمع‌آوری اطلاعات درباره اعضای سازمان تروریستی منافقین دستگیر کرد. ۹ اردیبهشت سال جاری نیز آمریکا، ۳ ایرانی را به اتهام تلاش برای صدور قطعات خودرو به ایران دستگیر کرد.
در روز‌های گذشته نیز تعدادی تروریست در مقابل چشمان پلیس فرانسه به سفارت ایران در پاریس حمله کرده و به ساختمان سفارت خسارت وارد کردند.
ظریف در حالی مشغول دیدارهای منظم با یکی از مقامات سابق آمریکایی است که همزمان با حمله آزادانه گروه‌های تروریستی به سفارتخانه‌های ایران، چند دیپلمات کشورمان در کشور‌های مختلف اروپایی به بهانه‌های واهی بازداشت و مصونیت دیپلماتیک آن‌ها به شکل غیر قانونی لغو شده است.
در شرایطی که دولت آقای روحانی در سال‌های اخیر امتیازات اقتصادی زیادی به طرف فرانسوی و برخی دیگر از کشور‌های اروپایی داده است، نه تنها این روابط، امتیاز و دستاورد قابل توجهی برای ما نداشته بلکه سفارتخانه‌های ایران در این کشور‌ها نیز هر از چندگاهی با سهل انگاری کشور میزبان، مورد حمله قرار می‌گیرد.
معاونت اقتصادی، کجاست؟
ظریف در آغاز به کار دولت دوازدهم، یکی از برنامه‌های خود برای آینده وزارتخانه‌اش را توسعه اقتصاد بین‌الملل عنوان کرده بود و تاکید داشت که برنامه ویژه‌ای برای معاونت اقتصادی وزارت خارجه در نظر گرفته است.
در حال حاضر بازار‌های بین‌المللی فراوانی در گوشه و کنار جهان و بخصوص در کشور‌های همجوار وجود دارند که دیپلماسی اقتصادی می‌تواند در گشایش آن بسیار موثر افتد. موضوعی که کشور‌های دیگر از جمله چین و ترکیه بسیار بر روی آن سرمایه‌گذاری کرده‌اند و با دیپلماسی اقتصادی به بازارسازی برای کشور‌های خود می‌پردازند و یکی از عوامل موفقیت این کشور‌ها در امر اقتصادی همین موضوع است. تا جایی این موضوع برای این کشور‌ها اهمیت دارد که سفرای چین و ترکیه در واقع خود به عنوان یک بازاریاب مجرب فعالیت عمده‌ای در زمینه بازاریابی و بازارسازی برای اقتصاد کشور خود انجام می‌دهند.
اما متاسفانه تاکنون هیچ تحرک خاصی از معاونت اقتصادی وزارت خارجه مشاهده نشده و این درحالی است که بازار‌های مهم منطقه در اثر بی‌عملی از دسترس فعالان اقتصادی ایران دور می‌شود.
تخم‌مرغ‌های دولت!
تاکنون بسیاری از کارشناسان حتی کارشناسان حامی دولت تاکید داشته‌اند که یکی از نقاط ضعف اساسی دولت این است که تمامی تخم‌مرغ‌های خود را در سبد وزارت خارجه چیده و وزارت خارجه نیز تمامی تخم‌مرغ‌های خود را در سبد برجام چیده است.
به عبارت دیگر تمام ظرفیت‌های دولت به وزارت خارجه خلاصه شده و تمام ظرفیت‌های وزارت خارجه نیز به برجام خلاصه شده است.
اکنون در شرایطی که دولتمردان به دفعات به بی‌دستاوردی برجام اذعان کرده اند، وزیر خارجه کشورمان، وظایف اصلی خود را کنار گذاشته و مشغول ملاقات‌های منظم با یک مقام سابق آمریکایی با هدف حفظ برجام است!
در شرایطی که مردم چشم انتظار تدابیر اقتصادی دولتمردان هستند، دولت تمامی تخم‌مرغ‌های خود را در سبد وزارت خارجه چیده و وزارت خارجه نیز تمامی تخم‌مرغ‌های خود را در سبد برجام چیده است.
در حالی که شرایط اقتصادی کشور نیاز به اقدامات ویژه مسئولان برای حل مشکلات دارد، اما وزارتخانه‌ها و سفارتخانه‌های اصلی کشور همچنان بدون سکاندار رها شده‌اند.
روزنامه ایران-ارگان دولت- در روز‌های گذشته نوشته بود: «آنگونه که کری عنوان کرده، تلاش می‌کند برجام را تا روزی که دونالد ترامپ از ریاست جمهوری خداحافظی کند، زنده نگه دارد».
هدف آمریکایی‌ها این است که اقتصاد ایران را همچنان معطل برجام نگه داشته و این رویکرد خسارت‌بار را به دیگر مولفه‌های قدرت کشورمان تعمیم دهند. بر همین اساس با عرض تأسف باید گفت که ملاقات‌های مکرر ظریف با کری بازی در پازل دشمن است.
دولت و شخص وزیر امور خارجه می‌بایست این رویکرد خسارت بار را متوقف کرده و برای یکبار هم که شده به ظرفیت‌های عظیم داخلی توجه کنند.
