روند گسترش شبکه‌های اجتماعی و عضویت افراد در جایگاه‌های مختلف شغلی در این شبکه‌ها امری است که طی سال‌های اخیر شتاب گرفته و البته در کنار فوایدی که برای انسان‌ها دربرداشته است، عواقب و پیامدهای ناخوشایند آن نیز بر هیچ کس پوشیده نیست.
به گزارش باشگاه خبرنگاران مشاهده چهره‌های عجیب و غریب کاربران فضای مجازی با لایک‌ها و کامنت‌های میلیونی و چند هزارتایی موضوعی است که در اینستاگرام بیش از سایر شبکه‌های اجتماعی به چشم می‌خورد و روز به روز بر تعداد صفحاتی با کاربران بی‌شمار افزوده می‌شود و در کنار آن نیز به همان اندازه بی اخلاقی و فساد و پوچ گرایی و افسردگی کاربران فوق افزایش پیدا می‌کند.
بر اساس گفته‌های صاحب نظران و کارشناسان فضای مجازی، شبکه‌های اجتماعی در ابتدا برای تسهیل در برقراری روابط افراد با یکدیگر به وجود آمدند و اساس شکل گیری آن ها با هدف بهبود روابط انسان‌ها در جوامع بشری مختلف بوده است.
در حال حاضر روابط مستقیم افراد بیشتر به روابطی مصنوعی و مجازی تبدیل شده است و عواقب آن نیز قابل توجه بوده و متاسفانه باید گفت که گسترش شبکه‌های اجتماعی بیشتر از اینکه افراد را به هم نزدیک کرده باشد، آن‌ها را از یکدیگر دور کرده است و بیشتر روابط جامعه بشری این روزها در انتشار مستمر تصاویر، صداها و ویدئوهایی خلاصه می‌شود که در فضای مجازی رد و بدل می‌شود.
درآمدزایی و گسترش کسب و کارهای مجازی در جهت تسریع انجام امور و همچنین جایگزینی آن به جای کارهای یدی و دستی، از دیگر مواردی است که طراحان برنامه‌های ارتباطی فضای مجازی مدنظر داشته و در تحقق این هدف نیز تا حد قابل توجهی موفق عمل کرده‌اند.
سلبریتی‌ها الگویی برای شاخ شدن کاربران اینستاگرام
شکل گیری شبکه‌های اجتماعی علاوه بر مزایایی که به آن‌ها اشاره شد پیامدها و عواقبی نیز به دنبال داشته‌اند و این روزها از به بحرانی اجتماعی برای جوامع مختلف تبدیل شده است. ترویج بی اخلاقی و رفتارهای دور از شأن جامعه بشری که به اصطلاح اشرف مخلوقات است روز به روز در حال گسترش بوده و این مسئله به عنوان بحرانی جدی برای سایر جوامع و به ویژه جوامع اسلامی محسوب می‌شود.
کاربران فضای مجازی با زمانی که در صفحات مختلف افراد برای خواندن و دیدن پست‌های هزار رنگ آن‌ها صرف می‌کنند در بسیاری از موارد از آن‌ها الگوبرداری کرده و به تدریج خود را شبیه سوپراستارهای مجازی با شخصیت‌های ساختگی می‌کنند.
چند سالی از فعالیت شبکه اجتماعی اینستاگرام می‌گذرد و کاربران این شبکه ارتباطی را مثل سایر شبکه‌های فعال در فضای مجازی همه نوع آدمی در برمی‌گیرد و انواع و اقسام پیام‌ها در آن منتشر می‌شود.
این روزها برخی از کاربران شبکه ارتباطی اینستاگرام برای مشهور شدن و اسم و رسم بهم زدن و دریافت لایک و کامنت مخاطبان با سلایق مختلف، حاضر به هرکاری ، از انجام هر گونه عمل جراحی و انتشار خصوصی ترین تصاویر زندگی شخصی خود هستند و به قول خودشان برای شاخ شدن از هیچ کوششی دریغ نمی‌کنند.
گشت و گذاری کوتاه در صفحات مختلف افراد در اینستاگرام، از جریانی حکایت دارد که اشخاص برای کسب شهرت و محبوبیت در این شبکه ارتباطی به هر راهی متوسل شده و از جمله می‌توان به الگوبرداری از بازیگران و هنرمندان و سلبریتی‌هایی اشاره کرد که آن‌ها هم در انتشار تصاویری از زندگی خصوصی خود حضوری فعال دارند.
هنرمندنماهایی که این روزها به جای تلاش برای اعتلا و ارتقاء هنرهای فاخر ایرانی با تبلیغات بی محتوا، به پرورش شاخ‌های مجازی مشغولند و با تز روشن فکری‌شان، جلوی هر گونه مخالفتی با این روند می‌ایستند و از شیوه الگوسازی غلط خود تمام قد دفاع می‌کنند.
فضای مجازی چاقویی دو لبه
بسیاری از کاربران فضای مجازی به ویژه مخاطبان شبکه ارتباطی اینستاگرام، برای جلب نظر سایر کاربران از تصویر هنرمندان و سلبریتی‌ها و همچنین تصاویری که دیگران در صفحه شخصی خود به اشتراک می‌گذارند، سوء استفاده می‌کنند.
امان الله قرائی مقدم، جامعه شناس در خصوص الگوسازی غلطی که این روزها در شبکه‌های اجتماعی و به ویژه در اینستاگرام باب شده، معتقد است: ما قهرمانان ملی و مذهبی بسیاری را همچون شهدا، ورزشکاران قهرمان با منشی پهلوان وار و همچنین هنرمندن اخلاق مدار بسیاری در کشور داریم که می‌توانند به عنوان الگویی موجه و خوب به جامعه معرفی شوند و بستر فضای مجازی هم جای خوبی برای الگوسازی صحیح از این افراد است.
وی در ادامه تصریح کرد: فضای مجازی همچون چاقویی دو لبه بوده و علاوه بر فوایدی که برای افراد در جامعه امروز به همراه داشته، روابط آن‌ها را نیز تحت تاثیر خود قرار داده است و از طرفی هم در برخی از مواقع منجر به ایجاد بحرانی اجتماعی می‌شود.
این جامعه شناس گفت: فضای مجازی در جامعه امروز فرصت بی بدیلی را برای صدور و انتشار ارزش‌های اسلامی و انسانی به سراسر دنیا به وجود آورده و عدم استفاده مناسب از این فرصت، شرایطی را رقم زده است که افرادی با هویت ساختگی و جعلی، به ترویج بی‌اخلاقی و بی بند و باری و تشویق جوانان به این رفتارها اقدام می‌کنند.
قرائی مقدم تاکید کرد: بسیاری از کاربران فضای مجازی به ویژه مخاطبان شبکه ارتباطی اینستاگرام، برای جلب نظر سایر کاربران از تصویر هنرمندان و سلبریتی‌ها و همچنین تصاویری که دیگران در صفحه شخصی خود به اشتراک می‌گذارند، سوء استفاده می‌کنند.
وی رفتارهای مذکور از سوی کاربران شبکه‌های اجتماعی را ناشی از پایین بودن اعتماد به نفس آن‌ها و همچنین عقده‌های حقارتی برشمرد که در دنیای واقعی و در تعامل با سایر افراد با آن مواجه شده‌اند و از این رو در فضای مجازی به دنبال جبران کمبودهای روانی و خلأهای شخصیتی خویش هستند.
این جامعه شناس تاکید کرد: افراد تحصیلکرده علی رغم حضور در فضای مجازی و داشتن صفحه شخصی، کمتر زمانی را برای حضور در شبکه‌های اجتماعی و فعالت در چنین صفحاتی صرف کرده و اغلب بیشترین وقتی را که در اختیار دارند صرف مطالعه و افزایش دانش و آگاهی خود می‌کنند و بر خلاف آن‌ها افرادی با سطح سوادی معمولی، بیشترین زمان خود را به پرسه زنی در شبکه‌های اجتماعی و لایک شاخ‌های فضای مجازی اختصاص می‌دهند.
اغلب صفحات فعلی اینستاگرام که لایک میلیونی و کامنت‌های متعدد کاربران مختلف را جذب کرده‌اند، توسط افرادی مدیریت می‌شوند که در بسیاری از موارد با انتشار پیام‌ها و استوری‌های دروغین به کلاهبرداری از هواداران صفحه خود نیز اقدام می‌کنند.
شاخ‌های اینستاگرام مروجان بی اخلاقی!
شاخ‌های فضای مجازی یا بهتر است بگوییم مدلینگ‌هایی که علاوه بر ترویج انواع مدهای نامتعارف و در پوشش و رفتار به سوپراستارهای فضای مجازی تبدیل شده و در غفلت مسئولان و سیاست گذاران فضای مجازی، هر روز بر تعدادشان افزوده می‌شود و رشد قارچ گونه آن‌ها غیر قابل انکار است.
به فرموده رهبر معظم انقلاب فضای مجازی «حوزه فضای مجازی به اندازه انقلاب اسلامی اهمیت دارد. این فضا مثل یک رودخانه پر از آب و خروشان است که می آید و دائماً هم بر آب آن افزوده و خروشان تر می شود. اگر ما بر این رودخانه تدبیر کنیم و برنامه داشته باشیم، زه کشی کنیم و هدایت کنیم این رودخانه را تا به سد بریزد، می شود فرصت. اگر رهایش کنیم و برنامه ای برای آن نداشته باشیم می شود یک تهدید» و با این تفاسیر مسئولان امر باید تلاش خود را برای پیشگیری از تبدیل این فرصت به تهدید متمرکز کنند.
