در ماه پایانی تابستان بسیاری از خانواده‌ها سفر را برای بازیابی انرژی خود برای ورود به شش ماهه دوم سال انتخاب می‌کنند. هر چند در این میان بروز تصادفات جاده‌ای و خسارت‌های ناشی از آن دور از انتظار نیست. با بررسی دلایل بروز تصادفات باید گفت که عمده دلیل بروز تصادفات بی‌توجهی به جلو، سبقت غیر مجاز و خواب آلودگی راننده است. در این میان نبود جاده‌های ایمن و نبود کیفیت مناسب در بین خودروهای تولید داخل در بروز تصادفات نیز نقش بسزایی دارد، اما از همه مهم‌تر باید به نبود یا کاهش صبر و حوصله در بین برخی از هموطنان اشاره کرد. بر اساس آمار نرخ سلامت روان در جامعه کاهش یافته و شاهد تعداد قابل توجهی از رانندگان عصبی هستیم. در این شرایط هر سبقت غیرمجاز می‌تواند آنها را وارد یک رقابت نابه‌جا و پرتنش کند که نتیجه‌ای به غیر از تصادف، مصدومیت، مرگ و خسارت‌های مالی به‌دنبال ندارد. بر اساس گفته‌های تقی مهری، رئیس پلیس راهور ناجا روزانه ۴۳ نفر در تصادفات رانندگی کشته می‌شوند. با یک حساب سر انگشتی در طول یک سال جمعیت قابل توجهی از هموطنان در تصادفات رانندگی کشته شده و خانواده‌هایشان نیز به جمعیت کودکان بی‌سرپرست، زنان بی‌سرپرست، معلولان و... جامعه افزوده می‌شوند.
به گزارش آرمان بر اساس آمار سازمان پزشکی قانونی کشور در سال 1396، 16 هزار و 201 نفر در حوادث رانندگی ترافیکی کشته شده‌اند. بیشترین کاهش تصادفات در سال 96 مربوط به فروردین با 8/12 درصد و بیشترین افزایش مربوط به بهمن با 2/19درصد بوده است. همچنین بیشترین کشته‌های حوادث رانندگی مربوط به شهریور با هزار و 746 نفر و پس از آن تیر با هزار و 610 نفر و کم‌ترین آن مربوط به دی با هزار و 76 نفر بوده است. این آمار نشان دهنده کاهش میزان تصادفات در مقایسه با سال‌های اخیر است. این در حالی است که بر اساس بررسی‌های کارشناسان امر تعداد مرگ و میرهای ناشی از تصادفات رانندگی در ایران از میزان کشته‌های جنگ ایران و عراق هم بیشتر است. از سوی دیگر با بررسی آمار تصادفات باید به این نکته اذعان کرد که اقدامات فرهنگی از سوی سازمان‌های مردم نهاد تاثیرگذار بوده است.
فرهنگ رانندگی درکشور نهادینه نشده است
رئیس انجمن مددکاری ایران درباره تصادفات جاده‌ای به خبرنگار «آرمان» می‌گوید: افزایش تصادفات جاده‌ای در زمان‌های اوج مسافرت فقط ویژه مردم کشور ما نیست، در برخی از ایام شاهد افزایش مسافرت‌های بین شهری هستیم. در کشور ما در شهریور شاهد افزایش سفرها هستیم. سید حسن موسوی چلک می‌افزاید: به‌طور معمولی روزهای شهریور به عنوان اوج سفر در ایران شناخته می‌شود، بنابراین حجم بالای مسافر را در جاده‌های کشور شاهد هستیم. برای مثال بنده در تعطیلات عید قربان پنج ساعت طول کشید تا از تهران به کرج برسم، در آن شرایط دیگر از مسافرت منصرف شده و به تهران برگشتم. باید دانست که شلوغی جاده باعث خستگی راننده شده و بر رفتار او تاثیر می‌گذارد. به گفته او برای کاهش نرخ تصادفات مقوله‌هایی تحت عنوان جاده، ایمنی خودرو و... مطرح می‌شود، اما بخش قابل توجهی از تصادفات به دلیل نیروی انسانی رخ می‌دهد. برای مثال اگر راننده آمادگی کامل را از لحاظ روحی و جسمی داشته باشد، طبیعتا از میزان تصادفات جاده‌ای کاسته می‌شود. البته در سال‌های اخیر از میزان تصادفات منجر به فوت و مصدومان جاده‌ای کاسته شده است. این استاد دانشگاه می‌افزاید: بخش قابل توجهی از تصادفات به‌دلیل خودروهای بی‌کیفیت تولید داخلی، ناایمن بودن جاده‌ها و از همه مهم‌تر نهادینه نشدن فرهنگ رانندگی رخ می‌دهد. باید دانست که بخش قابل توجهی از تصادفات به‌دلیل نیروی انسانی و بی‌توجهی رانندگان به اصول رانندگی رخ می‌دهد. موسوی چلک می‌گوید: کمپین «مدارا در رانندگی» برای سال 97 راه اندازی شده است. هدف این است که رانندگان بدانند و باور داشته باشند که اگر دیگر افراد نیز چندان قانون مدار رانندگی نمی‌کنند، طبیعتا همیشه شرایط مناسب نیست. به گفته او برای مهار تنش‌های رانندگی نیازمند حوصله هستیم تا کمتر تصادف رخ دهد. رئیس انجمن مددکاران اجتماعی می‌افزاید: در بسیاری مواقع با یک سبقت غیرمجاز یا رقابت نابه‌جا با دیگری تصادف رخ می‌دهد. این در حالی است که افراد می‌توانند با مدیریت شخصیت رفتار فرد بیرونی را مهار کرده و بی‌توجه از کنار آن بگذرند. نمی‌توان گفت که تقویت این رفتار در افراد کار آسانی است. برای مثال چندی قبل یک راننده با اینکه جاده چالوس خلوت بود با سرعت 20 کیلومتر حرکت می‌کرد. در حالی که همین مساله باعث بروز تنش برای رانندگان عقب شد. به گفته او باید اصول رانندگی در تمامی شرایط رعایت شود. برای مثال فردی که در اتوبان آهسته رانندگی می‌کند، طبیعتا نظم را از بین می‌برد و باید از سوی پلیس راهور با او برخورد شود. از سوی دیگر مسئولان امر هم باید با افرادی که در رانندگی سبقت می‌گیرند و دیگر اصول را رعایت نمی‌کنند، برخورد کنند. رئیس انجمن مددکاری ایران تاکید می‌کند: در روزهای شلوغ جاده‌ای انتظار می‌رود که مسئولان امر همچنان به راهنمایی مسیر بپردازند تا در بسیاری از مواقع از بروز تصادفات جاده‌ای جلوگیری شود. برای مثال در بسیاری از مواقع حضور پلیس می‌تواند بازدارنده باشد. در کنار آن هم می‌توان از طریق آموزش مستمر مقررات راهنمایی، رانندگی و ارتقای فرهنگ ترافیک در کشور از بروز تصادفات جلوگیری کرد. موسوی چلک می‌افزاید: تصادفات هزینه‌های مادی و انسانی به‌دنبال دارند. در بخش نیروی انسانی نیز این خسارت‌ها غیرقابل جبران است. به گفته او با همکاری پلیس راهور و سازمان‌های مردم نهاد می‌توان از ظرفیت‌های موجود برای نهادینه کردن فرهنگ ترافیک استفاده کرد. به گفته او این اقدامات فرهنگی را نباید فقط در حد رسانه محدود کرد، بلکه با استفاده از دیگر ظرفیت‌ها می‌توان برای اعمال مدیریت در حوزه ترافیک و فرهنگ رانندگی به شکل مناسب وارد عمل شد. این استاد دانشگاه درباره صدمات انسانی ناشی از تصادفات رانندگی می‌گوید: در تصادفات و تلفات ناشی از آن شاهد افزایش زنان سرپرست خانوار، زندانیان جرائم غیرعمد، کودکان بی‌سرپرست، نقص عضو و معلولیت هستیم. بر اساس آمار منتشر شده از سوی سازمان‌های حمایتی 30 درصد معلولیت‌ها ناشی از تصادفات رانندگی است. همچنین حدود 30 درصد زنان سرپرست خانوار نیز به دلیل تصادفات رانندگی همسرشان را از دست داده‌اند. به گفته او ایمنی خودرو نیز یکی دیگر از مسائل اصل موثر در کاهش و پیامدهای ناشی از تصادفات است. هم‌اکنون خودروهای داخلی از کیفیت مناسبی برخوردار نیستند.
یک لحظه غفلت...
اغلب سفرها در ایران با استفاده از خودروهای شخصی و با هدف دید و بازدید از بستگان است. در این میان شاهد افزایش تعداد خودروها در جاده‌ها و ترافیک ناشی از آن هستیم. این در حالی است که در رانندگی هر لحظه غفلت، بی‌توجهی و کم توجهی تاوان جبران ناپذیر دارد. احمد 36 ساله در آسایشگاه زندگی می‌کند. او معلول نخاعی است و به خبرنگار «آرمان» می‌گوید: سال 92 به دلیل یک سبقت غیرمجاز خودرو از جاده خارج شد و بنده هم به‌دلیل نبستن کمربند ایمنی قطع نخاع شدم. به گفته او خانواده در شش ماه نخست مصدومیت برایم هزینه کردند و جلسات حرکت درمانی فراوان نیز برگزار شد، اما در نتیجه تمامی پزشکان از بهبودم منصرف شده یا آن را مستلزم گذشت زمان دانستند. احمد می‌گوید: هم اکنون در آسایشگاه زندگی می‌کنم. در حالی که اگر یک لحظه احتیاط کرده بودم، هم اکنون همچون بسیاری از افراد سالم مشغول کار و زندگی بودم.
ارسال پیامک هنگام رانندگی ممنوع
در تصادفات رانندگی اغلب افراد مصدوم یا جان باخته زیر 40 سال هستند. همچنین مردان بیش از زنان در معرض خطر هستند. از سوی دیگر رد و بدل کردن پیام کوتاه یا صحبت با تلفن همراه را می‌توان یکی دیگر از دلایل بروز تصادفات جاده‌ای دانست. به گزارش ایرنا، مرتضی ابراهیمی، کارشناس اداره آموزش و فرهنگ ترافیک پلیس راهور استان مازندران گفت: این بی‌احتیاطی در بین برخی از رانندگان مشاهده می‌شود. استفاده از تلفن همراه در هنگام رانندگی یکی از مصادیق توجه نکردن راننده به جلو است، این کار باعث بروز حوادث ناگواری همچون برخورد با خودروی جلو یا برخورد با شی ثابت در جاده، انحراف به چپ یا خروج از جاده و واژگونی آن می‌شود، زیرا فردی که در حال صحبت کردن یا ارسال پیامک از طریق تلفن همراه است، نمی‌تواند تمام حواس خود را به راه معطوف کند. در نتیجه کنترل خودرو از دستش خارج و باعث بروز خسارت جبران ناپذیر می‌شود.
تصادف، معلولیت و نبود امکانات
در 10 سال اخیر اعظم ویلچرنشین شده است. او در حال رفتن از تهران به سمت یزد بود که در جاده با کامیون تصادف کرد و همین مساله سال‌هاست که او را با مشکلات عدیده‌ای مواجه کرده است. او به خبرنگار «آرمان» می‌گوید: به جلسات حرکت درمانی می‌روم، اما تاکنون تغییری در شرایطم ایجاد نشده است. به گفته این زن جوان در این سال‌ها از لحاظ روحی و جسمی آسیب دیدم و حتی الامکان تمایلی به حضور در جمع ندارم. به گفته او همیشه همسرم را به‌دلیل این بی‌احتیاطی سرزنش می‌کنم و بعد پشیمان می‌شوم. این زن جوان نبود امکانات مناسب برای استفاده معلولان را یکی دیگر از نارسایی‌ها می‌داند و می‌افزاید: خانه‌ها، طراحی آسانسور و دیگر امکانات بدون توجه به نیاز معلولان ساخته می‌شود و همین مساله معلولان را به شهروند درجه دو تبدیل می‌کند.
