محرومیت را باید از جمله حقایقی در کشور دانست که علی رغم تلاش های تحسین برانگیزی که در همه سال های گذشته برای رفع آن صورت گرفته است، هنوز ابعاد و دامنه رو به گسترش آن ادامه دارد؛ پدیده ای تلخ که تنها یکی از ابعاد آن محرومیت صدها هزار دانش آموز از تحصیل در فضاهای عادلانه آموزشی است.
به واسطه ریشه های عمیق محرومیت در بسیاری از مناطق دور افتاده کشور و محرومیت این مناطق از دسترسی به امکانات رفاهی مناسب، دانش آموزان فراوانی وجود دارند که در فضایی به دور از عدالت واقعی آموزش مشغول به تحصیل هستند و به دلیل همه مشکلاتی که گریبان آنها را گرفته است آن چنان که باید و شاید در طی مدارج تحصیلی موفق عمل نمی کنند.
اگرچه هستند دانش آموزان فراوانی که قادرند از پس محرومیت ها و بی عدالتی های آموزشی به سختی عبور کرده و خود را به مدارج عالی تحصیلی برسانند، با این حال اکثریت دانش آموزان شاغل به تحصیل در مناطق محروم کشور چندان امکان قابل ذکری برای موفقیت در این زمینه ندارند.
این را می توان از آمار و اطلاعات منتشر شده از سوی منابع رسمی برداشت کرد که در همه آنها توفیقات تحصیلی دانش آموزان مرفه جامعه و مناطق برخوردار تحت هیچ شرایطی با توفیقات دانش آموزان مناطق محروم قابل مقایسه نیست.
این محرومیت‌ها که تاکنون مانع رشد و پیشرفت تعداد قابل توجهی از دانش آموزان در مناطق دور افتاده و کم برخوردار کشور بوده است، چند سالی است که بهانه ای شده تا یکی از نهادهای فرا دولتی کشور به این مسئله ورود جدی داشته باشد. صحبت درباره «بنیاد علوی» است که با ورود به حوزه حمایت از دانش آموزان مستعد در مناطق محروم کشور، می‌کوشد کاستی های موجود در این زمینه را جبران کند.
به بیان بهتر، بنیاد علوی با پذیرش این حقیقت که دسترسی کمتر به امکانات آموزشی، عدم وجود دبیران با تجربه، فقر مالی، کمبود آگاهی خانواده ها و مسائل دیگری از این دست نباید مانعی برای رشد و پیشرفت دانش آموزان مناطق محروم شود، به این مسئله ورود کرده و بنا دارد تا آنجا که مقدورات مادی و معنوی اجازه می دهد به جبران کاستی های این حوزه بپردازد.
این نهاد از سال تحصیلی ۸۷-۸۶ کار رسیدگی به دانش آموزان مناطق محروم را در دو استان آغاز کرد و هم اکنون در ۳۲۷ منطقه و ۲۲ استان کمک های آموزشی خود را برای توفیق هر چه بیشتر دانش آموزان مناطق محروم ادامه می‌دهد. کما اینکه از سال تحصیلی ۹۴-۹۳ تا سال تحصیلی ۹۷- ۹۶ چیزی حدود ۴۸۲ هزار دانش آموز تحت پوشش طرح های حمایتی بنیاد علوی قرار گرفتند.
همچنین در سال تحصیلی ۹۶-۹۷ علاوه بر اقدامات قبلی، با رویکرد مهارت آموزی در مدارس شبانه روزی در مقطع متوسطه دوم تعداد ۲۸ مدرسه شبانه روزی در ۱۲ استان تحت پوشش بنیاد علوی قرار گرفت.
در همین راستا و در سال تحصیلی ۹۶-۹۷ با هدف حمایت از استعدادهای برتر، ترتیبی اتخاذ شد تا با همکاری بنیاد ملی نخبگان تعداد ۲۵۰ نفر از دانش آموزان مستعد مناطق محروم شامل ۲۲۰ نفر از ۲۲ استان و 30 دانش آموز از شهرستان محروم قلعه گنج شناسایی شده و با جایزه علمی بنیاد علوی به مبلغ ده میلیون ریال برای هر نفر مورد تشویق قرار گیرند.
این بنیاد فرادولتی همچنین با برگزاری اردوهای دانش آموزی که با همکاری وزارت آموزش و پرورش در مجموعه های فرهنگی ورزشی صورت می‌دهد، با هدف غنی سازی اوقات فراغت، تقویت و پرورش عزت نفس، تقویت حس تعاون و همکاری و تقویت حس مسئولیت پذیری اقدام های قابل توجهی را در پیش گرفته است؛ اردوهایی که همه ساله برگزار می شود و علاوه بر برنامه های مفرح و آموزشی، غربالگری دانش آموزان نیز در آن صورت می‌گیرد.
این البته همه حمایت هایی که بنیاد علوی از دانش آموزان مناطق محروم کشور به عمل می‌آورد نیست و آنها همچنین در بسیاری از روستاهای محروم کشور اقدام به احداث مدارس و مراکز فرهنگی فنی حرفه ای کردند که در این زمینه تنها در استان کردستان بودجه ای بالغ بر پنج میلیارد تومان هزینه شده است.
در همین راستا تفاهم‌نامه‌ای فی ما بین بنیاد علوی و سازمان نوسازی توسعه و تجهیز مدارس کشور با موضوع اهداف و کلاس در مناطق محروم و کمتر توسعه یافته منعقد شده است و بر اساس این تفاهم قرار ۱۳۰۰ کلاس درس در مدارس محروم جایگزین کلاس های غیر استاندارد و خشت و گلی شود؛ کلاس هایی که تا پایان تیرماه سال جاری حدود 300 عدد از آنها تکمیل و تحویل شده است.
با توجه به افزایش میزان هزینه‌کردها از سوی خانواده های مرفه و سرمایه دار کشور در زمینه آموزش فرزندانشان که نتیجه آن ربودن گوی سبقت از دانش آموزان مناطق محروم توسط این دانش آموزان می شود، امید این است که این مجموعه اقدامات که از سوی نهادهای دولتی و فرا دولتی با هدف افزایش عدالت آموزشی در پیش گرفته شده است، هرچند اندک آثار مثبت خود را در ایجاد برابری در فضاهای آموزشی کشور و رقابت های علمی ایجاد کند.
