براساس آمار‌های رسمی که سازمان پزشکی قانونی کشور منتشر و در اختیار عموم قرار داده ۱۴۶ هزار و ۴۹۹ مورد نزاع در سه ماهه ابتدای سال جاری در کشور رخ داده است! آماری که نسبت به مدت مشابه سال گذشته افزایش یافته است، برخی از کارشناسان معتقدند این افزایش نزاع بی‌ارتباط با افزایش مشکلات اجتماعی و اقتصادی مردم نیست. بسیاری از درگیری‌ها بر سر عاملی بی‌اهمیت رخ می‌دهد، اما انتهای آن مراجعه به پزشکی‌قانونی برای تعیین خسارت وارده بدنی می‌شود.
به گزارش صبح نو موسسه مطالعاتی «گالوپ» که سال پیش ایرانی‌ها را در کنار عراقی‌ها به عنوان عصبانی‌ترین مردم دنیا معرفی کرده بود، در تازه‌ترین گزارش خود رتبه مردم ایران را یک درجه ارتقا داده تا دیگر با عراقی‌ها اشتراک نداشته باشیم و به تنهایی روی سکوی افتخار بایستیم. هر چند ممکن است در نگاه عده‌ای این موسسه اهداف سیاسی داشته باشد یا بخواهد با ارائه تصویری نادرست به برند ما آسیب برساند، اما خوب که دقت می‌کنیم می‌بینیم پر بی‌راه هم نمی‌گویند. در این آمار ارائه شده تهران با ۲۵ هزار، خراسان رضوی با ۱۲ هزار و اصفهان با ۱۰ هزار مورد نزاع در سه ماهه ابتدای سال در رده‌های اول تا سوم لیست درگیری‌ها قرار دارند، به نظر می‌رسد هرچه شهر‌ها بزرگ‌تر می‌شوند مشکلات و خشونت‌ها در آن نیز افزایش می‌یابد.
کاهش خشونت جزو اولویت‌های رسیدگی
آقای سلمان خدادادی، رییس کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی در مورد افزایش نزاع‌های خیابانی و به‌دنبال آن افزایش مراجعه مردم به پزشکی قانونی در سه ماهه نخست سال جاری، گفته است: «در آسیب‌های اجتماعی علاوه بر موارد متعددی که مطرح است پنج مورد در چند سال اخیر بنا به دلایل مختلف از درصد بالایی برخوردار بوده و به نوعی در کشور نمود غیرطبیعی داشته است. یکی از این پنج مورد خشونت است، به عبارتی خشونت در کنار مواردی مانند طلاق، حاشیه نشینی، اعتیاد جزو مواردی است که در اولویت رسیدگی یا پیش‌گیری قرار گرفته، البته این موارد از سه سال پیش مورد تاکید رهبری انقلاب هم قرار داشته است.» او ادامه داد: «در واقع ریشه این موضوع مربوط به چند ماه گذشته نیست، منتها آمار در ماه‌های اخیر افزایش پیدا کرده و در دوره طولانی مدت نیز خشونت در چند سال اخیر از حد نرمال خود بالاتر بوده است. بر اساس نظر روانشناسان و مطالعات علمی، ریشه خشونت و نزاع‌های خیابانی در مشکلات عصبی و روانی ناشی از مشکلات اجتماعی و خانوادگی ناشی می‌شود، یعنی فرد ذاتاً این‌گونه نیست و این اتفاقات بیرونی است که او را ناخوداگاه وادار به واکنش می‌کند.»
کسی اختلالات روانی ذاتی ندارد
خدادادی اضافه کرد: «مثلاً شما اگر با اکثر کسانی که دچار نزاع خیابانی شده‌اند صحبت کنید می‌بینید که پشیمان هستند و اعتقادی ندارند به کاری که کرده‌اند. به عبارتی این‌ها انسان‌های عادی هستند که ذاتاً دچار اختلالات روانی نیستند و در لحظه دچار این عصبانیت شده‌اند که متاسفانه ما موارد متعدد و زیادی داشته‌ایم که همین نزاع‌ها منجر به قتل هم شده است.» او تاکید کرد: «بر اساس همین مطالعات بخش قابل توجه دیگری از این نزاع‌ها به موضوعات مادی و فقر برمی‌گردد. وقتی که کار و نیاز‌های مردم متناسب با توان جسمی‌شان نیست یا وقتی بیشتر از حد توانشان کار می‌کنند، اما درآمد کمتری به‌دست می‌آورند، آنقدر فشار بالا می‌رود که فی‌نفسه زمینه درگیری در فرد به‌وجود می‌آید و با کوچک‌ترین برخوردی از کوره در می‌روند.»
انتظار افزایش خشونت می‌رود
آقای امان‌اله قرایی‌مقدم، جامعه‌شناس در گفتگو با خبرنگار روزنامه «صبح نو» درباره افزایش خشونت‌های اجتماعی هشدار جدی می‌دهد و افزاید: «نابسامانی اقتصادی و معیشتی تأثیر بسزایی در بروز خشونت‌ها می‌گذارد و مطمئن باشید خشونت‌های خیابانی و درگیری‌ها افزایش پیدا خواهد کرد، براساس نظریه کارشناسان نخستین و اساسی‌ترین نیاز‌های انسان خوراک، پوشاک و مسکن است و زمانی‌که اقتصاد جامعه برهم خورده باشد و نابسامانی در زندگی افزایش و قیمت‌ها لحظه‌ای تغییر کند و درآمد افراد به‌ویژه آن‌هایی که درآمد ثابت دارند و اکثریت شهروندان جامعه را هم تشکیل می‌دهند، با اختلال در زندگی روبه‌رو می‌شوند.» او ادامه می‌دهد: «وقتی اقتصاد فردی به هم بخورد زندگی او هم دچار مشکل می‌شود و همین موضوع باعث بروز عصبانیت در وی می‌شود، زمانی‌که این عصبانیت در افراد زاییده شد با اندک برخوردی دعوا‌ها شروع می‌شود، حتی بر سر جای پارکینگ. این عصبانیت‌ها می‌تواند منجر به درگیری‌های شدید و خونین و حتی قتل شود. شکی در این نیست که اقتصاد مهم‌ترین عامل بروز خشونت است.» قرایی مقدم اظهارمی دارد: «اینکه مردم می‌بینند هر روز اندوخته‌شان کاهش پایین می‌یابد و درآمدشان نصف شده و حقوق بگیران بیچاره شده‌اند، این وضعیت در همه افراد وجود دارد و در برخورد با هم این عصبانیت‌ها را بروز می‌دهند نتیجه‌اش درگیری‌های بیشتر و بیشتر خواهد بود.»
تنها اقدام درمانی سامان‌بخشی اقتصاد
این جامعه‌شناس می‌گوید: «دولت باید برای جلوگیری از افزایش نزاع‌ها اقتصاد را سامان بدهد، جالب است که همه از مقام معظم رهبری گرفته تا آیات عظام و مردم درباره ساماندهی اقتصاد از دولت مطالبه می‌کنند، اما نمی‌توانند کاری بکنند. قدرت خرید مردم به‌شدت کاهش پیدا کرده است.» او توضیح می‌دهد: «چون دولت توانایی ندارد اقتصاد را سامان بدهد یا نمی‌خواهد، فشار بیکاری و فقر علاوه‌بر معیشت بر دوش خانواده سنگینی می‌کند و این وضعیتی که امروز می‌بینیم رقم زده است. اگر دولت نخواهد این وضعیت را سامان دهد مسلم بدانید بحران سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور را خواهد بلعید.» افزایش خشونت در بین مردمان جامعه ایرانی موضوعی غیرقابل انکار و البته ترسناک است، خیلی از اوقات پیش آمده در خیابان شاهد درگیری‌های مختلف با رده سنی متفاوت باشیم، هرکسی به هر بهانه‌ای ممکن است با کس دیگری دست به یقه شود که دلیل آن تنها ناراحتی و ناکامی‌های فردی باشد. مشکلاتی که امروز به واسطه عملکرد بحث برانگیز مسوولان دولتی در در حوزه‌های مدیریت اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی به‌وجود آمده است.
