با توجه به تجارب به دست آمده از تحولات و نبرد‌ها در منطقه، مدتی است بخش زرهی مجددا در صدر اخبار مربوط به نیرو‌های مسلح قرار گرفته و از این حیث، به نظر می‌رسد بیش از قبل، جزو اولویت‌های صنایع دفاعی کشورمان باشد. این موضوع از آنجا حائز اهمیت بیشتری میشود که مشخص است برنامه‌های مختلفی برای ارتقا و نوسازی تانک‌ها و نفربر‌های موجود در نیرو‌های مسلح جمهوری اسلامی ایران آغاز شده و نمونه‌های قابل دفاع و ارزشمندی، چون تانک کرار، در معرض دید عموم قرار گرفته است.
به گزارش مشرق سفر این هفته امیر حاتمی وزیر دفاع و پشتیبانی نیرو‌های مسلح به استان لرستان اگرچه با انتشار اخباری در زمینه توجه بیشتر این وزارتخانه به موضوع تولید ملی و خودکفایی کشور در حوزه‌های زیرساختی، چون کشاورزی و دامپروری همراه بود، اما کد‌هایی از آن منتشر شد که نشان از یک عزم قوی برای نوسازی ناوگان زرهی کشور داشت. رضا مظفری‌نیا معاون امور صنعتی و تحقیقاتی وزارت دفاع نیز که در این سفر به همراه امیر حاتمی به لرستان رفته است، در خلال سخنان خود از یک پروژه بزرگ زرهی کشور سخن گفته و افزوده است: "بحث ارتقا و تولید ۷۰۰ تا ۸۰۰ تانک در دستور کار است که بخش عمده‌ای از آن در صنایع دفاعی دورود انجام میشود".
صنایع دورود؛ قلب زرهی ایران
صنایع موجود در شهرستان دورود در استان لرستان به نوعی قلب بخش زرهی کشور محسوب میشود که در دهه ۱۳۷۰ شمسی وظیفه مونتاژ تانک‌های تی ۷۲ خریداری شده برای کشور را بر عهده داشت. این صنایع اخیرا به همراه کارخانجات زرهی مسجد سلیمان، بیش از گذشته فعال شده و طبق خبر‌های منتشره، کار‌های مربوط به ارتقاء پروژه‌های زرهی در این دو بخش، با مرکزیت دورود انجام میشود.
کدام تانک ها؟ کدام ارتقا؟
آنچه به صورت کلی، اما کلیدی در خبر‌ها گفته شده بحث "تولید و ارتقاء ۷۰۰ الی ۸۰۰ دستگاه تانک" در ایران است. نگاهی به برخی منابع نظامی غربی که اطلاعاتشان در خصوص خرید‌های خارجی کشورها، تا حد زیادی قابل اعتناست، اشاره به این مسئله دارد که ایران به طور کل بین ۵۰۰ تا ۶۰۰ دستگاه تانک تی ۷۲ را از روسیه و برخی از جمهوری‌های شوروی سابق، در دهه‌های گذشته وارد سازمان رزم خود کرده است و مشخصا کاندیدای اصلی ارتقاء زرهی نیز تانک تی ۷۲ خواهد بود.
در عین حال، با توجه به اینکه چندی پیش تانک کرار به عنوان یک ارتقاء بسیار سنگین ایرانی بر روی تی ۷۲ توسط وزارت دفاع رونمایی شد، تعداد تانک‌های موجود در این رده با توضیحات معاون وزیر دفاع نیز همخوانی دارد که در ادامه مطلب بیشتر به آن خواهیم پرداخت.
از طرف دیگر نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران مدتی است بحث نوسازی و ارتقاء ناوگان تانک چیفتن خود را نیز آغاز کرده و تلاش‌های خوب و مناسبی را در این بخش به انجام رسانده است. تانک چیفتن ساخت انگلیس به دلیل برخی از مشکلات ساختاری و ذاتی، نیازمند ارتقاء‌های بسیار سنگین خصوصا در بخش پیشران و زره است تا بتواند جوابگوی بخشی از نیاز‌های زرهی امروز ارتش باشد. بر اساس برخی از تصاویری که از مرکز تعمیرات زرهی ارتش منتشر شده، بحث تعویض پیشران و نصب سیستم‌های هدف گیری جدید بر روی تانک‌های چیفتن ارتش در حال انجام است. از دیگر گزینه‌های مطرح که می‌توان برای افزایش کارایی این تانک مطرح کرد بحث نصب سیستم‌های هشدار دهنده قفل لیزری یا حفاظت فعال در حال توسعه در داخل کشور روی این تانک است.
کرار؛ کیمیای ایران برای تی ۷۲ روسی.
اما مشخصا، کاندیدا اصلی برای این برنامه بزرگ و سنگین که به نوعی بزرگترین برنامه ارتقاء توان زرهی نیرو‌های مسلح کشورمان پس از انقلاب محسوب میشود، ناوگان تی ۷۲ کشور ما به عنوان ستون فقرات زرهی نیرو‌های مسلح هستند و هدف اصلی نیز ارتقاء این تانک برای رسیدن به استاندارد‌های "کرار" است.
با نگاه به تانک کرار، یکی از اولین مسائلی که به شدت به چشم می‌آید بحث طراحی برجک و پوشش‌های حفاظتی نصب شده بر روی آن است که به نوعی تانک T-۹۰ MS را به یاد می‌آورد. برجک تانک به صورت تقریبا کامل با زره مورد نظر پوشیده شده و بخش‌های کناری برجک نیز با یک صفحه حفاظتی یک پارچه پوشانده شده است. در بخش کنار و عقب بدنه نیز پوشش‌های زرهی و همچنین زره‌های قفسی را مشاهده می‌کنیم که خصوصا در برابر تهدیدات مثلا راکت‌های ضد زره از جمله سری آر پی جی‌های جدید کاربرد دارند.
مسئولین وزارت دفاع اشاره‌ای به نوع زره به کار رفته در این تانک نکرده اند، اما شکل ظاهری آن دارای شباهت‌های زیادی به زره Relikt ساخت روسیه است که در تانک T-۹۰ MS استفاده شده است دارد. این زره روسی در حقیقت نسل بعدی زره‌های سری کنتاکت ساخت روسیه محسوب میشود. چندی پیش رییس سازمان جهاد خودکفایی نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران نیز گفته بود: "به توان تولید زره کنتاکت ۵ به‌طور کامل دست یافته‌ایم و حتی به نمونه‌های پیشرفته‌تر از آن هم دست یافته‌ایم. " در صورتی که زره نصب شده بر روی کرار همان ویژگی‌ها و کیفیت نوع Relikt روسی را داشته باشد (که قطعا بعید نیست) می‌توان گفت: این تانک به سطح بالایی از حفاظت در برابر تهدیدات ضد زره مثل موشک‌های تاو نسل جدید یا بخش زیادی از گلوله‌های ضد زره شلیک شونده توسط سایر تانک‌ها رسیده است. همچنین در بخشی که لوله به برجک تانک وصل شده است نیز شاهد نصب یک پوشش حفاظتی هستیم که می‌تواند بخش اتصال لوله را از برخورد ترکش‌های حاصل از درگیری در میدان نبرد حفظ کند. این پوشش حفاظتی در دیگر تانک‌های عملیاتی دنیا دیده نشده است.
در بخش تجهیزات هدف گیری و اپتیکی نیز کرار از سیستم کنترل آتش کامپیوتری نسل سوم برخوردار است و سیستم‌های نظارت و هدفگیری توپچی آن شامل سامانه نظارت و هدفگیری در شب ۱ K. ۱۳-۴۹ متعلق به تانک تی ۷۲ (به عنوان سایت ثانویه) و سیستم نظارت و هدفگیری چند کاناله ساخت صنایع الکترونیک ایران (به عنوان سایت اصلی توپچی) است. سامانه ۱ K. ۱۳-۴۹ به جهت قابلیت هدایت لیزری موشک‌های توپ پرتاب مورد استفاده در کرار بر روی این تانک باقی مانده و جهت هدایت موشک تندر استفاده میشود.
این موشک پرتاب شونده هدایت لیزری در حال حاضر در ایران تولید میشود. هدایت این موشک از نوع نیمه خودکار فرمان به خط دید سوار بر پرتو لیزر است. در این روش موشک اصطلاحاً کور است و توانایی دیدن هدف را ندارد بلکه با استفاده از حساسه‌ای که در قسمت‌های عقبی بدنه آن نظیر دم قرار داده شده پرتو باریک لیزر تابیده شده از پرتابگر را یافته و رایانه کنترل پرواز سعی می‌کند تا موشک را در مرکز این پرتو قرار دهد. این فرایند تا رسیدن موشک به هدف ادامه می‌یابد
سامانه هشدار دهنده قفل لیزری ساخت ایران از جمله دیگر سامانه‌های حفاظتی نصب شده بر روی این تانک است. از این سیستم جهت کشف پرتو لیزر تابیده شده از سیستم‌های هدایت تسلیحات یا سیستم‌های مسافت یاب لیزری ادوات دشمن، اعلام هشدار و نیز استفاده ازنارنجک‌های دودزا جهت ایجاد پرده دود استتاری به منظور محافظت از تانک در برابر تسلیحات هدایت لیزری استفاده میشود.
در داخل این تانک نیز از چندین نمایشگر برای امر دیده بانی اطراف تانک و هدف گیری در شب و روز همه شرایط آب و هوایی استفاده میشود. صفحه نمایش دیجیتالی ناوبری و همچنین صفحه مربوط به وضعیت تانک از جمله دیگر نمایشگر‌های موجود در این تانک هستند. مجموعه این دوربین‌ها و نمایشگر‌های نصب شده در کرار باعث کاهش فشار روانی بر روی خدمه و آسان سازی اجرای عملیات برای آن‌ها میشود. در بخش تسلیحات این تانک با توپ ۱۲۵ میلی متری استاندارد تی ۷۲ مسلح شده است که سلاحی کارآزموده و مطمئن محسوب شده و می‌توان طیف متنوع و گسترده‌ای از مهمات را به سمت اهداف مختلف شلیک کند. تیربار کنترل از راه دور نیز بر روی این تانک نصب شده است که کاربر آن می‌تواند به راحتی و از درون خود تانک آن را فعال کرده و به سمت اهداف مورد نظر تیراندازی کند.
این سامانه کنترل سلاح ساخت شرکت صاایران بوده و به صورت مستقل دارای سیستم اپتیک برای دیده بانی و هدف گیری است. این نوع سامانه‌های کنترل از راه دور سلاح از جمله ارتقاء‌هایی محسوب میشود که اخیرا در تانک‌ها و زره پوش‌های پیشرفته دنیا نصب میشود و امکان چرخش ۳۶۰ درجه و درگیری با نیرو‌های پیاده و اهداف سبک را دارد.
در هر حال، آنچه فعلا مشخص است برنامه‌ای بسیار بزرگ و سنگین برای بخش زرهی کشور در دست اجرا است و به زودی شاهد جهش بزرگی در این بخش خواهیم بود. قلب زرهی ایران باردیگر در دورود به طپش افتاده و این بار حیات تازه‌ای را به رسته زره‌ای نیرو‌های مسلح خواهد بخشید. در عین حال، این برنامه با توجه به آنکه تماما در داخل کشور اجرایی میشود، با ایجاد چرخه مناسب اشتغال، می‌تواند زمینه ساز کاهش بیکاری و افزایش زیرمجموعه‌های صنعتی در بخش خصوصی شده و جوانان بسیاری را درگیر ارتقاء توان رزمی کشورمان کند که سود مادی و معنوی ان به جیب همه ایرانیان خواهد رفت.
به گزارش مشرق سفر این هفته امیر حاتمی وزیر دفاع و پشتیبانی نیرو‌های مسلح به استان لرستان اگرچه با انتشار اخباری در زمینه توجه بیشتر این وزارتخانه به موضوع تولید ملی و خودکفایی کشور در حوزه‌های زیرساختی، چون کشاورزی و دامپروری همراه بود، اما کد‌هایی از آن منتشر شد که نشان از یک عزم قوی برای نوسازی ناوگان زرهی کشور داشت. رضا مظفری‌نیا معاون امور صنعتی و تحقیقاتی وزارت دفاع نیز که در این سفر به همراه امیر حاتمی به لرستان رفته است، در خلال سخنان خود از یک پروژه بزرگ زرهی کشور سخن گفته و افزوده است: "بحث ارتقا و تولید ۷۰۰ تا ۸۰۰ تانک در دستور کار است که بخش عمده‌ای از آن در صنایع دفاعی دورود انجام میشود".
صنایع دورود؛ قلب زرهی ایران
صنایع موجود در شهرستان دورود در استان لرستان به نوعی قلب بخش زرهی کشور محسوب میشود که در دهه ۱۳۷۰ شمسی وظیفه مونتاژ تانک‌های تی ۷۲ خریداری شده برای کشور را بر عهده داشت. این صنایع اخیرا به همراه کارخانجات زرهی مسجد سلیمان، بیش از گذشته فعال شده و طبق خبر‌های منتشره، کار‌های مربوط به ارتقاء پروژه‌های زرهی در این دو بخش، با مرکزیت دورود انجام میشود.
کدام تانک ها؟ کدام ارتقا؟
آنچه به صورت کلی، اما کلیدی در خبر‌ها گفته شده بحث "تولید و ارتقاء ۷۰۰ الی ۸۰۰ دستگاه تانک" در ایران است. نگاهی به برخی منابع نظامی غربی که اطلاعاتشان در خصوص خرید‌های خارجی کشورها، تا حد زیادی قابل اعتناست، اشاره به این مسئله دارد که ایران به طور کل بین ۵۰۰ تا ۶۰۰ دستگاه تانک تی ۷۲ را از روسیه و برخی از جمهوری‌های شوروی سابق، در دهه‌های گذشته وارد سازمان رزم خود کرده است و مشخصا کاندیدای اصلی ارتقاء زرهی نیز تانک تی ۷۲ خواهد بود.
در عین حال، با توجه به اینکه چندی پیش تانک کرار به عنوان یک ارتقاء بسیار سنگین ایرانی بر روی تی ۷۲ توسط وزارت دفاع رونمایی شد، تعداد تانک‌های موجود در این رده با توضیحات معاون وزیر دفاع نیز همخوانی دارد که در ادامه مطلب بیشتر به آن خواهیم پرداخت.
از طرف دیگر نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران مدتی است بحث نوسازی و ارتقاء ناوگان تانک چیفتن خود را نیز آغاز کرده و تلاش‌های خوب و مناسبی را در این بخش به انجام رسانده است. تانک چیفتن ساخت انگلیس به دلیل برخی از مشکلات ساختاری و ذاتی، نیازمند ارتقاء‌های بسیار سنگین خصوصا در بخش پیشران و زره است تا بتواند جوابگوی بخشی از نیاز‌های زرهی امروز ارتش باشد. بر اساس برخی از تصاویری که از مرکز تعمیرات زرهی ارتش منتشر شده، بحث تعویض پیشران و نصب سیستم‌های هدف گیری جدید بر روی تانک‌های چیفتن ارتش در حال انجام است. از دیگر گزینه‌های مطرح که می‌توان برای افزایش کارایی این تانک مطرح کرد بحث نصب سیستم‌های هشدار دهنده قفل لیزری یا حفاظت فعال در حال توسعه در داخل کشور روی این تانک است.
کرار؛ کیمیای ایران برای تی ۷۲ روسی.
اما مشخصا، کاندیدا اصلی برای این برنامه بزرگ و سنگین که به نوعی بزرگترین برنامه ارتقاء توان زرهی نیرو‌های مسلح کشورمان پس از انقلاب محسوب میشود، ناوگان تی ۷۲ کشور ما به عنوان ستون فقرات زرهی نیرو‌های مسلح هستند و هدف اصلی نیز ارتقاء این تانک برای رسیدن به استاندارد‌های "کرار" است.
با نگاه به تانک کرار، یکی از اولین مسائلی که به شدت به چشم می‌آید بحث طراحی برجک و پوشش‌های حفاظتی نصب شده بر روی آن است که به نوعی تانک T-۹۰ MS را به یاد می‌آورد. برجک تانک به صورت تقریبا کامل با زره مورد نظر پوشیده شده و بخش‌های کناری برجک نیز با یک صفحه حفاظتی یک پارچه پوشانده شده است. در بخش کنار و عقب بدنه نیز پوشش‌های زرهی و همچنین زره‌های قفسی را مشاهده می‌کنیم که خصوصا در برابر تهدیدات مثلا راکت‌های ضد زره از جمله سری آر پی جی‌های جدید کاربرد دارند.
مسئولین وزارت دفاع اشاره‌ای به نوع زره به کار رفته در این تانک نکرده اند، اما شکل ظاهری آن دارای شباهت‌های زیادی به زره Relikt ساخت روسیه است که در تانک T-۹۰ MS استفاده شده است دارد. این زره روسی در حقیقت نسل بعدی زره‌های سری کنتاکت ساخت روسیه محسوب میشود. چندی پیش رییس سازمان جهاد خودکفایی نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران نیز گفته بود: "به توان تولید زره کنتاکت ۵ به‌طور کامل دست یافته‌ایم و حتی به نمونه‌های پیشرفته‌تر از آن هم دست یافته‌ایم. " در صورتی که زره نصب شده بر روی کرار همان ویژگی‌ها و کیفیت نوع Relikt روسی را داشته باشد (که قطعا بعید نیست) می‌توان گفت: این تانک به سطح بالایی از حفاظت در برابر تهدیدات ضد زره مثل موشک‌های تاو نسل جدید یا بخش زیادی از گلوله‌های ضد زره شلیک شونده توسط سایر تانک‌ها رسیده است. همچنین در بخشی که لوله به برجک تانک وصل شده است نیز شاهد نصب یک پوشش حفاظتی هستیم که می‌تواند بخش اتصال لوله را از برخورد ترکش‌های حاصل از درگیری در میدان نبرد حفظ کند. این پوشش حفاظتی در دیگر تانک‌های عملیاتی دنیا دیده نشده است.
در بخش تجهیزات هدف گیری و اپتیکی نیز کرار از سیستم کنترل آتش کامپیوتری نسل سوم برخوردار است و سیستم‌های نظارت و هدفگیری توپچی آن شامل سامانه نظارت و هدفگیری در شب ۱ K. ۱۳-۴۹ متعلق به تانک تی ۷۲ (به عنوان سایت ثانویه) و سیستم نظارت و هدفگیری چند کاناله ساخت صنایع الکترونیک ایران (به عنوان سایت اصلی توپچی) است. سامانه ۱ K. ۱۳-۴۹ به جهت قابلیت هدایت لیزری موشک‌های توپ پرتاب مورد استفاده در کرار بر روی این تانک باقی مانده و جهت هدایت موشک تندر استفاده میشود.
این موشک پرتاب شونده هدایت لیزری در حال حاضر در ایران تولید میشود. هدایت این موشک از نوع نیمه خودکار فرمان به خط دید سوار بر پرتو لیزر است. در این روش موشک اصطلاحاً کور است و توانایی دیدن هدف را ندارد بلکه با استفاده از حساسه‌ای که در قسمت‌های عقبی بدنه آن نظیر دم قرار داده شده پرتو باریک لیزر تابیده شده از پرتابگر را یافته و رایانه کنترل پرواز سعی می‌کند تا موشک را در مرکز این پرتو قرار دهد. این فرایند تا رسیدن موشک به هدف ادامه می‌یابد
سامانه هشدار دهنده قفل لیزری ساخت ایران از جمله دیگر سامانه‌های حفاظتی نصب شده بر روی این تانک است. از این سیستم جهت کشف پرتو لیزر تابیده شده از سیستم‌های هدایت تسلیحات یا سیستم‌های مسافت یاب لیزری ادوات دشمن، اعلام هشدار و نیز استفاده ازنارنجک‌های دودزا جهت ایجاد پرده دود استتاری به منظور محافظت از تانک در برابر تسلیحات هدایت لیزری استفاده میشود.
در داخل این تانک نیز از چندین نمایشگر برای امر دیده بانی اطراف تانک و هدف گیری در شب و روز همه شرایط آب و هوایی استفاده میشود. صفحه نمایش دیجیتالی ناوبری و همچنین صفحه مربوط به وضعیت تانک از جمله دیگر نمایشگر‌های موجود در این تانک هستند. مجموعه این دوربین‌ها و نمایشگر‌های نصب شده در کرار باعث کاهش فشار روانی بر روی خدمه و آسان سازی اجرای عملیات برای آن‌ها میشود. در بخش تسلیحات این تانک با توپ ۱۲۵ میلی متری استاندارد تی ۷۲ مسلح شده است که سلاحی کارآزموده و مطمئن محسوب شده و می‌توان طیف متنوع و گسترده‌ای از مهمات را به سمت اهداف مختلف شلیک کند. تیربار کنترل از راه دور نیز بر روی این تانک نصب شده است که کاربر آن می‌تواند به راحتی و از درون خود تانک آن را فعال کرده و به سمت اهداف مورد نظر تیراندازی کند.
این سامانه کنترل سلاح ساخت شرکت صاایران بوده و به صورت مستقل دارای سیستم اپتیک برای دیده بانی و هدف گیری است. این نوع سامانه‌های کنترل از راه دور سلاح از جمله ارتقاء‌هایی محسوب میشود که اخیرا در تانک‌ها و زره پوش‌های پیشرفته دنیا نصب میشود و امکان چرخش ۳۶۰ درجه و درگیری با نیرو‌های پیاده و اهداف سبک را دارد.
در هر حال، آنچه فعلا مشخص است برنامه‌ای بسیار بزرگ و سنگین برای بخش زرهی کشور در دست اجرا است و به زودی شاهد جهش بزرگی در این بخش خواهیم بود. قلب زرهی ایران باردیگر در دورود به طپش افتاده و این بار حیات تازه‌ای را به رسته زره‌ای نیرو‌های مسلح خواهد بخشید. در عین حال، این برنامه با توجه به آنکه تماما در داخل کشور اجرایی میشود، با ایجاد چرخه مناسب اشتغال، می‌تواند زمینه ساز کاهش بیکاری و افزایش زیرمجموعه‌های صنعتی در بخش خصوصی شده و جوانان بسیاری را درگیر ارتقاء توان رزمی کشورمان کند که سود مادی و معنوی ان به جیب همه ایرانیان خواهد رفت.
