حسین کنعانی مقدم همرزم شهید چمران شخصیت شهید چمران را در پنج بعد حایز اهمیت دانست و در تحلیل آن گفت: در بعد انسانی چمران متخلق به اخلاق و آداب انسانیت بود و این کردار در هر جای دنیا چه در آمریکا و چه در لبنان و ایران که زندگی کرد دچار تغییر نشد و رفتاری کاملا انسانی با جامعه خود داشت.
باشگاه خبرنگاران جوان نوشت: وی سخت کوشی و همت بلند در هر اموری، بعد دوم شخصیتی شهید چمران بشمار آورد و افزود: او علاوه بر اینکه از لحاظ علمی به بالاترین مدارج در دانشگاه های معتبر دنیا نایل آمد در خستگی ناپذیری زبان زد خاص و عام بود و هر کاری را که به وی واگذار می کردند چه در مقام یک وزیر دفاع، چه در لباس رزم و یک رزمنده خط مقدم و خواه یک دانشمند هسته ای بدون وقفه با استقامتی مثال زدنی کار را پیش می برد.
کنعانی مقدم با اشاره به وجه سوم شخصیتی این شهید به شاخص های عرفانی او پرداخت و خاطر نشان کرد: ایشان در مناجات ها و بیانات خود در چندین نوبت ملاقات هایی که در دوران جنگ با هم داشتیم احساس کردم روحیه عرفانی و روحانی چمران بر جایگاه و مسئولیت ایشان برتری دارد و هرگز دچار خودشیفتگی پست ومقام نشد لذا با خلوص نیت و با کلام نافذ خود بر اطرافیان تاثیر گذار بود.
عضو سابق شورای عالی سپاه در زمان جنگ روحیه جهاد و مبارزه با رژیم صهیونیستی ، استکبار و استبداد را چهارمین بعد معرفتی دکتر چمران برشمرد و اظهار کرد: در روزگاری که خیلی چهره ها و افراد تک بعدی در این سه محور حرکت می کردند و مثلا فقط با استبداد رژیم پهلوی مخالف بودند اما چمران تواما هر سه نقطه را مورد هدف مبارزاتی خود قرار داد و اولویت او برچیدن هر سه اصل نظام امپریالیست مورد پیگیری او قرار می گرفت.
وی در تحلیل پنجمین بعد شناختی شهید مصطفی چمران ابراز داشت: ایشان در عین بهره مندی از پست دولتی و مسئولیتی در اوج بندگی و خلوص کردار سیر کرده و همواره فارغ از قدرت و پست سازمانی خود عمل می کرد. مثلا اگر فرمانده جنگ های نامنظم و یا نماینده امام در شورای عالی دفاع و یا حتی وزیر دولت بود در عین سادگی و بی ادعایی آنچنان شهادت طلبی و ایثار را در خود پرورش داده بود که وقتی در خصوص ماموریت های مختلف در جلسات سخن می گفت سخن او بعنوان یک حجت در دل همراهان و همرزمان وی می نشست.
کنعانی مقدم در ادامه از روحیه نترس و بی باک بودن چمران سخن گفت وافزود: واقعا شهید چمران از عوامل موثر نجات کردستان از دست ضد انقلاب در غائله پاوه بشمار می آید و زمانی که بنده در کردستان مستقر بودم به عینه شاهد بودم وقتی منطقه پاوه در محاصره سنگین ضد انقلاب گرفتار شد و از همه طرف مورد هجوم عوامل استکبار قرار گرفت قطعا کردستان از دست رفته بود اما امروز ما مدیون امثال شهید چمران و شهید بروجردی، شهید فلاحی، شهید کشوری و ... هستیم که با پایداری خود کردستان را نجات دادند.
وی در پایان به ذکر خاطره ای از همراهی خود با فرمانده جنگ های نامنظم روزهای اول جنگ پرداخت و عنوان کرد: بنده در اوایل جنگ مسئولیت عملیاتی در منطقه گلف خوزستان داشتم که برای سازمان دهی و هماهنگی عملیات بین سپاه ارتش و ستاد جنگ های نامنظم خدمت چمران رفتم. در نهایت عملیات با حضور ایشان در خط مقدم زیر سخت ترین آتش ارتش بعث عراق صورت گرفت و منجر به آزادی سازی سوسنگرد و در عین حال مجروحیت چمران از ناحیه پا را در بر داشت.
کنعانی مقدم در این رابطه افزود: بعد از اینکه شرایط عملیات تثبیت شد بنده به اتفاق مقام معظم رهبری(نماینده امام در ارتش) و تنی چند از فرماندهان سپاه به عیادت چمران رفتیم. وقتی از احوالات ایشان جویا شدیم ایشان در خصوص عملیات بعدی از ما سئوال کرد و گفت عملیات بعدی کی و کجا؟ ما تعجب کردیم از این جمله، در حالی که ما یک عملیات بزرگ که منجر به آزاد سازی سوسنگرد شد را پشت سر گذاشتیم اما شهید چمران همچنان پیگیر شکل گرفتن یک عملیات دیگر بود که همان طور که عرض کردم این روحیه نشات گرفته از شخصیت شهادت طلبی و مبارزاتی او بود.
وی در تکمیل خاطره خود از این شهید گرانقدر خاطر نشان کرد: ما طرحی داشتیم برای آزادسازی ارتفاعات الله اکبر و عقب راندن دشمن به پشت مرزهای بین المللی، من این عملیات را برای ایشان تشریح کردم و در همان وضعیتی که در بستر خوابیده بود خطاب به من گفت بروم به سمت او و از خوشحالی یک بوسه از پیشانی بنده زد و گفت اتفاقا من هم به اتفاق بچه های جنگ های نامنظم به این مسئله فکر می کردیم. در آن زمان واقعا از ابراز محبت وی بشدت منقلب شدم چون در آن موقع من یک جوان 20 ساله بودم.
کنعانی مقدم افزود: چمران از نوابغ دوران دفاع مقدس بود و بر جنگ چریکی و کلاسیک تواما تسلط داشت. به دلیل اینکه او در لبنان به همراه فلسطینیان با اسراییل درگیر جنگ های چریکی بود به خوبی درک می کرد مثلا طی کردن 5 کیلومتر مسافت و حمله به مواضع دشمن یعنی چه؟ به تعبیر بهتر شهید چمران روی نقشه حرف نمی زد بلکه روی زمین و میدان نبرد حرف می زد. در کل شهادت ایشان ضایعه بزرگی برای کشور بویژه در حوزه مدیریت دفاعی و استراتژیکی ما در دوران دفاع مقدس حساب می آید.
